Het gaat om wie belasting mag heffen over het loon van de grenswerker. De ‘oude’ afspraak van voor corona is dat je belasting betaalt in het land waar je werkt. Thuiswerken mocht, maar over het aantal uren dat je thuis zit, moet je in eigen land belasting betalen. Door corona werd besloten om die regeling tijdelijk buiten werking te stellen.

Maar op 1 juli vervalt die thuiswerkregeling voor grensarbeiders, de verzamelterm voor mensen die in de buurlanden werken, want de bijzondere omstandigheid waarin thuiswerken noodzakelijk werd, de coronapandemie, is nu voorbij: “Er is geen intentie om deze speciale regeling te verlengen”, laat staatssecretaris Fiscaliteit en Belastingdienst Marnix van Rij (CDA) weten in reactie op vragen uit de Tweede Kamer. Betekent dit dat de buurlanden thuiswerk niet meer op dezelfde manier mogen belasten nu pandemie voorbij is?

Coronacrisis

“Nederland heeft met Duitsland en België afspraken gemaakt over de fiscale behandeling van thuiswerkdagen onder de belastingverdragen tijdens corona”, aldus staatssecretaris Van Rij. Die speciale thuiswerkregeling voor grensarbeiders is meerdere keren verlengd, maar slechts omdat er sprake was van een crisissituatie, namelijk de pandemie. “Zonder coronamaatregelen met betrekking tot thuiswerken, is er geen rechtvaardiging meer om af te wijken van de afspraken in het belastingverdrag [dat respectievelijk in 2001 en 2016 werd opgesteld tussen Nederland en België, en tussen Nederland en Duitsland]”.

Dat betekent dat werkgevers zijn thuiswerkende grenswerker sociaal moet verzekeren in België of Duitsland, en dat kan met hogere premies gepaard gaan. Vervolgens wordt het loon voor een deel belast in België of Duitsland. De werknemer heeft mogelijk geen recht meer op aftrek van hypotheekrente en krijgt misschien te maken met andere regelingen voor pensioen, ziektekosten of kinderbijslag.

Hoewel de speciale thuiswerkregeling formeel stopt, zal, zo verwacht ook de politiek, deze manier van werken wel blijven bestaan. Thuiswerk en hybride werk, wat wil zeggen deeltijds vanuit thuis, behoren sinds de coronacrisis nu eenmaal tot het nieuwe normaal. Van Rij wil daarom dat Nederland bekijkt of de belastingverdragen met Duitsland en België die golden vóór corona (en dus zonder thuiswerkregeling) in die zin aangepast kunnen worden dat bepaalde elementen uit de thuiswerkregeling blijven bestaan. Het percentage thuiswerkdagen zou geen invloed mogen hebben op de belasting die wordt geheven.

Europese tussenkomst

Thuiswerkende grenswerkers waren tijdens de coronapandemie in veel gevallen aangewezen op (veelal tijdelijke) overeenkomsten, zoals bovengenoemde thuiswerkregeling, die tussen landen worden gesloten. De Europese Unie heeft namelijk geen bevoegdheden als het gaat om sociale zekerheid en het heffen van belastingen. Wel kan Brussel aanbevelingen doen en controleert een administratieve commissie of de sociale zekerheidsstelsels van verschillende landen wel goed samenhangen. In het geval van de thuiswerkende grensarbeiders heeft de administratieve commissie aanbevolen dat de door de coronacrisis gewijzigde werkomstandigheden niet mogen leiden tot een wijziging van het socialezekerheidsstelsel (bijvoorbeeld dat van Duitsland of Nederland) waar de arbeider onder valt.

Jeroen Lenaers (CDA) liet onlangs bij L1 weten het wel Europees te willen regelen. “Ik zie wel perspectief, omdat iedereen zich bewust is van het feit dat het geregeld moet worden. Dat besef moeten we omzetten in wetgeving. Dat kan niet moeilijk zijn.”