Lezersvraag: Deze week duiken we in de vraag van Ger Essers, van Stichting Geen Grens. Hij schrijft: ”De Sociaal-Economische Raad heeft in haar advies over ‘hybride werken’ op perfecte wijze aandacht besteed aan de Thuiswerkende Grenswerker. Er is grote overeenstemming tussen sociale partners. Heeft de EU de bestuurlijke kracht om dit effectief en efficiënt te regelen?” Wij duiken erin!
In grensgebieden vindt ook grensoverschrijdende arbeid plaats. Door de pandemie in veel gevallen ook vanuit huis. Hybride werken, dat betekent werken zonder gebonden te zijn aan een plaats of specifieke werktijden, zit in de lift. Het is niet langer weg te denken, zoals de Sociaal-Economische Raad (SER) aangeeft.
Maar het komt ook met uitdagingen: van sociale zekerheid en arbeidsvoorwaarden tot taalkwesties en het afdragen van belastingen. Die treffen vooral thuiswerkende grenswerkers die te maken krijgen met vraagstukken rond dubbele belastingheffing of een noodgedwongen overstap van het stelsel voor sociale zekerheid van het ene naar het andere land.
Het advies van de Sociaal Economische Raad?
Zorg dat werknemers voldoende zeggenschap krijgen, ondersteun werkgevers bij het aanbieden van hybride werkvormen en stimuleer overleg tussen beide om zo tot duidelijke afspraken te komen. Dat niet alleen: nieuwe werkvormen vragen om een vernieuwing van de juridische kaders: “Daarom adviseert de Raad om de wet Werken waar je wilt en de wet Flexibel werken aan te passen.”
Het Instituut voor Transnationale en Euregionale grensoverschrijdende samenwerking en Mobiliteit (ITEM), een expertisecentrum van Universiteit Maastricht, Zuyd Hogeschool en anderen, is één van de organisaties die zich bezighoudt met de uitdagingen op de grens. Ook zij stellen, zoals onder de aandacht werd gebracht in Europa Decentraal, dat er meer aandacht moet zijn voor thuiswerkende grenswerkers. Hoe? Met digitale infrastructuur, eenduidige fiscale regelingen en een risicoanalyse om de voor-, en nadelen van hybride werk bij grenswerkers in kaart brengt.
Kan de Europese Unie dit leveren?
Ja en nee: de Europese Unie heeft geen bevoegdheden wanneer het gaat om sociale zekerheid en het heffen van belastingen. Wel kan het richtlijnen opstellen waarin het vraagt om betere afstemming van de sociale zekerheidsstelsels in verschillende lidstaten. Maar dan gaat het dus om aanbevelingen, geen bindende wetgeving. De Europese Unie heeft dus mogelijk wel de kracht maar niet de macht om dit effectief en efficiënt te regelen.
Thuiswerkende grenswerkers zijn dus in veel gevallen aangewezen op de (meestal) tijdelijke overeenkomsten die tussen landen worden gesloten. Daar wordt wel op toegezien door de Europese Unie. Zo is er een administratieve commissie die de samenhang tussen sociale zekerheidstelsels in het oog houdt. In 2020 stelde die dienst richtlijnen op waarin stond dat het sociale zekerheidstelsel van grenswerkers niet van land mag verschuiven door de pandemie.
Heeft u ook een vraag aan de redactie? Wij duiken erin!
