“De wegwerpsamenleving verwoest grondstoffen, vervuilt het milieu, beschadigt de biodiversiteit en jaagt de klimaatverandering aan”. Dat is geen tekst van Greenpeace of Milieudefensie, maar de kop boven het nieuwste voorstel van de Nederlandse Eurocommissaris Frans Timmermans. Na zijn klimaatplannen komt hij vandaag met een nieuw voorstel dat tot een revolutie moet leiden in de Europese Unie.
Van T-shirts tot smartphones en van autobanden tot schoonmaakmiddelen: alles wat consumenten in het dagelijks leven verbruiken moet in de toekomst duurzaam zijn. En daarmee bedoelt de Europese Commissie dat producten langer mee moeten gaan, makkelijk te repareren moeten zijn en uiteindelijk altijd gerecycled moeten worden.
Buitenlandse importen verminderen
“We willen dat duurzame producten de norm worden op de Europese markt”, zegt Timmermans bij de presentatie van zijn plannen. De gebeurtenissen van de laatste jaren maken het nog noodzakelijker dat we zuiniger omgaan met grondstoffen, stelt de Limburger: “Covid en Poetins oorlog in Oekraïne laten ons zien hoe cruciaal het is om onze afhankelijkheid van primaire grondstoffen, fossiele brandstoffen en buitenlandse importen te beperken”.
“De helft van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen en 90% van het verlies van biodiversiteit wordt veroorzaakt door de winning en het verwerken van primaire grondstoffen”, stelt de Europese Commissie. Door recyclen en repareren de norm te maken wordt een enorm positief effect op de milieu-, en klimaatimpact verwacht van de consumptiemaatschappij.
De regels gaan gelden voor ‘elk fysiek goed dat op de markt wordt gebracht’. Alleen de voedsel-, en medische industrie zijn uitgezonderd. Invoering moet stapsgewijs plaatsvinden waarbij steeds nieuwe categorieën producten onder de wetgeving gaan vallen. Als eerste moeten kleding, meubels, matrassen, banden, schoonmaakmiddelen, verf en smeermiddelen aan de beurt komen. Daarnaast ook halffabricaten als ijzer, staal en aluminium.
Elk product zijn eigen score
Het is de bedoeling dat producten die onder de nieuwe regels vallen voorzien worden van een score die aangeeft hoe duurzaam het is en hoe goed of slecht het kan worden gerecycled. Het moet een vergelijkbaar systeem worden zoals dat nu al bestaat voor bijvoorbeeld wasmachines en televisies. Op een schaal van A tot G staat op die apparaten aangegeven hoe energiezuinig ze zijn.
De nieuwe eisen aan consumentengoederen zullen volgens Timmermans grote veranderingen teweegbrengen in hoe we produceren en consumeren. Hij denkt dat de nieuwe Europese regels wereldwijd de norm zullen worden.
De Europese politiek ziet het voorstel als een antwoord op de frustratie van veel consumenten dat spullen als kleren en electronica snel slijt en vaak nauwelijks of slechts tegen hoge kosten te repareren zijn.
“Een smartphone moet zijn functionaliteit niet verliezen enkel omdat de batterij slijt”, zegt Timmermans. Met zijn eigen telefoon in de hand vervolgt hij: “Deze telefoon, ik kan de batterij niet eens vervangen zonder naar een zaak te gaan waar ze het hele ding uit elkaar halen. Het moet zijn zoals vroeger, dat je de batterij eruit kan halen en een nieuwe erin kan doen. Waarom niet?”
Hij hekelt ook de praktijk dat techbedrijven via updates de levensduur van smartphones beperken. Aan de situatie dat klanten op die manier gedwongen worden nieuwe telefoons te kopen, moet een einde komen.
