De wet is ontworpen om bedrijven te verplichten te bewijzen dat er bij de productie van bijvoorbeeld chocolade, koffie, en papier geen ontbossing heeft plaatsgevonden. Daarbij kunnen ze een boete tot vier procent van hun omzet krijgen.

Recent trokken verschillende sectoren en politici echter aan de bel over de invoeringsdatum. Bedrijven zouden namelijk nog niet klaar zijn voor de extra regeldruk. Vorige maand stemde een meerderheid van de lidstaten, waaronder Nederland, daarom in met uitstel van één jaar.

Maar nu heeft de EVP-fractie, waarin het CDA, NSC en de BBB zijn vertegenwoordigd, maar liefst vijftien amendementen (wijzigingsverzoeken) ingediend die om meer uitstel vragen. En niet alleen dat: ze willen de wet ook wijzigen. “Uitstel alleen is niet genoeg”, aldus de Duitse christendemocraat Christine Schneider. “De huidige ontbossingswet is een monster.”

Boterhampasta

Deze wijzigingen leiden tot woede bij de Groenen. “De wet was al aangenomen en moest begin januari ingaan. Maar door de druk van lobbyisten en de christendemocratische fractie (EVP) wil Ursula von der Leyen dit uitstellen”, aldus de Franse Europarlementariër Marie Toussaint tijdens een persconferentie gisteren.  

Ook D66, onderdeel van de liberale Renew-fractie, is niet te spreken over de situatie. “We hadden een deal, en de christendemocraten breken die”, zegt Europarlementariër Gerben-Jan Gerbrandy. Hij stelt daarnaast dat de EVP probeert de wet “uit te kleden” door bedrijven minder verantwoordelijk te houden voor ontbossing in hun toeleveringsketens.

Volgens Gerbrandy tonen de amendementen vooral de bereidheid om economische belangen te beschermen ten koste van het milieu en de wensen van burgers. “Wie wil er nou dat je potje boterhampasta en je shampoo ervoor zorgen dat hele bossen in Indonesië worden omgekapt?”

Cordon sanitaire

Eveneens opvallend is dat de christendemocraten steun zoeken bij rechtse partijen om een meerderheid te behalen. Dit heeft zorgen gewekt aan de linkerzijde van het Europees Parlement, omdat het cordon sanitaire tegen radicaal-rechtse partijen hiermee dreigt te barsten.

De Europese Commissie houdt zich op de vlakte en heeft aangegeven de stemming af te wachten alvorens een positie in te nemen. “We kunnen niet vooruitlopen op acties die nog niet hebben plaatsgevonden,” aldus een woordvoerder van de Commissie. Wel bevestigde de Commissie dat zij zich nog steeds achter de oorspronkelijke doelstellingen van de wet schaart.

Overigens kan de Commissie ook altijd overwegen een wetsvoorstel in te trekken als de inhoud onacceptabel wordt veranderd. Hoewel dat hier niet van toepassing lijkt, blijft de optie in theorie bestaan.

Terugdraaien

De stemming van vandaag zal beslissend zijn voor de toekomst van de Europese ontbossingswet en een belangrijke graadmeter vormen voor de koers van de EU op het gebied van duurzaamheid. Ook wat betreft al aangenomen wetten: “Wetgeving terugdraaien kan een trend worden voor de komende jaren”, waarschuwt Toussaint.

Of de EU nu kiest voor bescherming van wereldwijde bossen of toch voor economische belangen, één ding is zeker: de consequenties van dit besluit zullen nog lang voelbaar zijn – zowel binnen als buiten Europa.

Volg de Brusselse avonturen van minister Sophie Hermans van Klimaat & Groene Groei in Brussel en Eurocommissaris Wopke Hoekstra. Elke vrijdag ontvang je een overzicht van de ontwikkelingen in Nederland en Brussel op dit terrein. Abonneer je hier.