Babbel in de bubbel | ‘Rapporteurs’ en ‘schaduwrapporteurs’ in het Europees Parlement

In de rubriek ‘Babbel in de bubbel’ schrijft Tinne Horemans, eindredacteur van Brusselse Nieuwe, om de week over mistige woorden, ingewikkelde begrippen en curieuze fenomenen in de Brusselse bubbel.

3 min. leestijd
Bron foto: iStock

Wanneer de Europese Commissie een nieuw wetsvoorstel lanceert, wordt dat verder besproken en uiteindelijk goedgekeurd door de Raad, de EU-instelling die de lidstaten vertegenwoordigt, en het Europees Parlement.

Rapporteur’ en ‘schaduwrapporteur’

In het Europees Parlement gaan de nieuwe wetsvoorstellen eerst naar een specifieke commissie. Welke commissie dat is, hangt af van het thema. Als het wetsvoorstel over klimaat gaat, dan gaat het eerst naar de milieucommissie (ENVI). De commissie zal uit haar midden de ‘rapporteur’ (hoofdonderhandelaar) aanduiden. Hij of zij is nu verantwoordelijk voor de parlementaire behandeling van het dossier.

Als voorbeeld: in juli 2022 werd de Nederlandse Europarlementariër Bas Eickhout (GroenLinks) rapporteur van het wetsvoorstel om de sterk vervuilende F-gassen (gebruikt in bijvoorbeeld airco’s) te beperken. Eickhout behoort tot de Europese Groenen. Elke rapporteur behoort tot een fractie en heeft dus een (politieke) kleur.

Om te streven naar politieke evenwichtigheid, stellen alle andere Parlementaire fracties (die in elke commissie vertegenwoordigd zijn, lees deze Babbel) een ‘schaduwrapporteur’ aan. Die houdt het werk van de rapporteur nauwgezet in de gaten en is voor die fractie woordvoerder op dat dossier. De rapporteur overlegt voortdurend met deze schaduwrapporteurs om zich te verzekeren van voldoende steun voor het rapport.

Ontwerpverslag’ of ‘conceptrapport’

De rapporteur maakt eerst een ‘ontwerpverslag’ (voorbereidend verslag) met daarin allerlei voorstellen uit de commissie om de wet aan te passen (‘amendementen’). De rapporteur discussieert niet alleen met de andere leden van de commissie over het voorstel, maar bespreekt het ook met specialisten en andere betrokkenen.

En dan zijn er natuurlijk tal lobbyisten in Brussel, die namens bedrijven parlementsleden zoveel mogelijk bewerken; soms door hen kant-en-klare teksten van de door hun gedroomde amendementen aan te leveren. Een lui parlementslid is daar maar wat blij mee.

Het eerste belangrijke moment is wanneer er in de bevoegde commissie van het Europees Parlement gestemd moet worden over het ontwerpverslag en alle amendementen. Op 31 maart 2023 keurde een meerderheid in de milieucommissie dit wetsvoorstel tegen F-gassen goed, schreven we op Brusselse Nieuwe. De eerste horde was genomen.

De stemming in Straatsburg

Pas daarna gaat de goedgekeurde tekst naar het voltallige Europees Parlement. De rapporteur moet daar het standpunt van commissie weergeven, niet zijn/haar eigen standpunt. Soms is het rapport overigens zo ‘kapot-geamendeerd’ dat rapporteurs er hun eigen naam niet meer bovenop willen zetten.

In het voltallige Europees Parlement vindt dan eerst een debat plaats. Vervolgens is er de ‘plenaire’ stemming (dit soort stemmingen vinden plaats in Straatsburg). Het Parlement kan in deze fase alsnog om aanpassingen vragen. Het wetsvoorstel over F-gassen werd in januari 2024 door het voltallige Parlement goedgekeurd. “Een overwinning voor Bas Eickhout“, kopte Brusselse Nieuwe .

Driehoeksoverleg

Verder is het ook de rapporteur die namens het Europees Parlement onderhandelt met de Europese Commissie en de Raad. Over dit driehoeksoverleg (‘triloog’ in Brussels jargon) schreef ik eerder deze Babbel.

2 april 2024 was het moment waarop het wetsvoorstel de schiettent (de onderhandelingsfase) verliet en rapporteur Bas Eickhout zich in de handen wreef: het wetsvoorstel was wet geworden.

Mooi idee
Eerste reacties
Strak plan
Schiettent
Chefsache
Nieuwe wet

Meer over deze zes fases in het Europese besluitvormingsproces lees je hier.