Dinsdag 12 december
Rutte wil meer geld voor Oekraïne
Demissionair premier Mark Rutte heeft EU-leiders gewaarschuwd dat het van cruciaal belang is dat ze deze week het licht op groen zetten voor de 50 miljard euro extra aan financiering voor Oekraïne. Dat zei hij tijdens een toespraak op de Berlijnse Hertie School. Rutte maakt zich met name zorgen over het risico dat de Verenigde Staten hun steun aan Kiev ook stopzetten.
Donderdag en vrijdag zitten de EU-leiders samen tijdens een Europese top in Brussel om zich over de kwestie te buigen. De uitkomst lijkt hoogst onzeker door de Duitse begrotingsproblemen en het veto waarmee Hongarije dreigt.
Piet Adema zoekt hulp
Europa wil wel helpen, maar het gaat niet vanzelf. Minister Adema proefde tijdens een bezoek aan Brussel een constructieve houding bij de Europese Commissie om de Nederlandse boeren te helpen. Maar hij heeft nog geen toezeggingen gekregen om de premies die boeren uit het Gemeenschappelijk Landbouwfonds (GLB) krijgen, aan te vullen. Het probleem is dat de zogenoemde ‘ecoregelingen’ heel erg populair zijn. “Daar mogen we als land best trots op zijn”, zo vertelde Adema na afloop van de landbouwraad in Brussel. Hij had niet alleen de andere ministers gesproken, maar ook de Europese Commissie.
De regeling zit zo in elkaar dat er geen nationale middelen mogen worden gebruikt om een tekort aan te vullen. In de Tweede Kamer zei Adema vorige week dat hij wilde heronderhandelen, maar daar is geen sprake van. De Europese Commissie denkt na, snapt de problemen maar heeft nog geen duidelijkheid gegeven. En vooralsnog heeft Adema ook niet de handen op elkaar gekregen bij de andere ministers. In feite is het succes van de regeling een Nederlands probleem.
Dit verhaal kon je vanochtend al lezen in De Dagvangst van onze hoofdredacteur Bert van Slooten. Van maandag tot donderdag kakelvers Europees nieuws? Abonneer je hier.
Maandag 11 december
EIB krijgt eerste vrouwelijke voorzitter
Het is officieel: de Europese ministers van Financiën willen dat de Spaanse economieminister Nadia Calvino de nieuwe voorzitter van de Europese Investeringsbank (EIB) wordt. Wanneer een project een positieve impact heeft op de samenleving, maar bij een commerciële bank niet op voldoende financiering kan rekenen, springt de EIB in de bres met gunstige leningen. Denk daarbij aan projecten die klimaatverandering tegengaan of innovatie stimuleren.
Dat Calvino het zou worden, was al langer duidelijk. Haar voornaamste tegenkandidaat, de Deense Eurocommissaris voor Mededinging Margrethe Vestager, trok eerder haar kandidatuur al in. Binnenkort zal Calvino nauw moeten samen werken met Robert de Groot – de huidige Nederlandse EU-ambassadeur. Hij wordt vicepresident bij de EIB.
Knutselen met planten
Landbouwminister Piet Adema zit vandaag samen in Brussel met zijn Europese collega’s. Op de agenda staat onder meer een Commissievoorstel over het versoepelen van de regels voor genetisch gemodificeerde planten (planten waarbij met de genen is geknutseld zeg maar). De hoop is dat deze gewassen beter bestand zullen zijn tegen de opwarming van de aarde en bepaalde ziektes, of minder schadelijke pesticiden nodig hebben.
De Europese Commissie stelt voor dat een genetisch gemodificeerde plant die ook met traditionele veredelingstechnieken kan worden gekweekt, geen bijzondere goedkeuringsprocedure meer nodig heeft. Labels die informatie geven over de afkomst van het product, zouden voor deze planten dan ook overbodig worden.
Het zal nog spannend worden of de ministers het eens kunnen worden. Er is verschil van mening over de ruimte die wordt gegeven om te knutselen met planten. Een grote groep landen met onder andere Polen, Oostenrijk, Roemenië en Hongarije vinden het te ver gaan. Nederland is het in grote lijnen met het voorstel van de Europese Commissie eens.
Vanochtend kon je dit al lezen in De Dagvangst. Elke ochtend, van maandag tot en met donderdag, kakelvers Europees nieuws? Abonneer je hier.
Vrijdag 8 december
Aantal vliegtuigpassagiers stijgt tot ongekende hoogte
In 2022 klom het aantal mensen dat binnen de Europese Unie met het vliegtuig reisde tot 820 miljoen, dat blijkt uit nieuwe cijfers van statistiekbureau Eurostat. Dit is meer dan een verdubbeling in vergelijking met coronajaar 2021, toen het aantal passagiers op 374 miljoen lag.
Schiphol, het op één na grootste vliegveld van de EU, vervoerde dit jaar 52,5 miljoen passagiers, een toename van 106% ten opzichte van 2021. Deze verdubbeling was te zien op alle tien grootste vliegvelden van de EU.
Meer dan de helft van alle vliegreizen blijven binnen de EU of soms zelfs de landsgrenzen. De vijf drukste trajecten vanaf Schiphol zijn ook allemaal relatief dicht bij huis: Barcelona, Londen, Dublin, Madrid en Kopenhagen. Voor de luchthavens van Rotterdam en Eindhoven vertrekt zelfs 75% en 85% van de vluchten naar een andere Europese bestemming. Vanaf deze luchthavens wordt vooral op Spanje en Portugal gevlogen.
Meike van Noortwijk
Ook Transportcommissie Europees Parlement akkoord met strengere regels rijbewijs
De Europese Commissie wil in de hele Europese Unie dezelfde regels voor het rijbewijs. Dit moet de veiligheid op de Europese wegen vergroten. De Raad had het voorstel al aangenomen, en nu stemt ook de Transportcommissie van het Europese Parlement in met de plannen.
In het voorstel staat dat jongeren onder andere eerder moeten kunnen leren autorijden, komen er meer verplichte gezondheidschecks en zou iemand met een rijbewijs B (nodig om auto te rijden) ook zwaardere elektrische voertuigen zoals bestelbusjes mogen gebruiken. Het zou een heleboel verschillende regels in Europa gelijktrekken.
Onder de nieuwe regels zouden er ook verplichte medische keuringen komen bij het behalen of verlengen van een rijbewijs. Dat is veel vaker dan nu in Nederland, waar de medische keuring alleen verplicht is vanaf 75 jaar. De Nederlandse regering vreest dat gezondheidskeuringen bij het behalen of verlengen van een rijbewijs de druk op de gezondheidszorg kunnen doen toenemen.
De verwachting is dat het voltallig Europees Parlement tijdens de plenaire vergadering in januari over het voorstel zal stemmen.
Meike van Noortwijk
Europarlementariërs in Dubai
Een delegatie van Europarlementariërs is vanaf vandaag tot 12 december in Dubai. Ze nemen deel aan de klimaattop van de Verenigde Naties, de zogeheten COP28. Mohammed Chahim (PvdA) is vicevoorzitter van de delegatie. Ook de Nederlandse Europarlementariërs Jan Huitema (VVD) en Bas Eickhout (GroenLinks) zijn aanwezig in Dubai.
“Het belang van de COP28 is niet te ontkennen”, zegt Chahim. De opwarming van de aarde is volgens Chahim evident. Het feit dat dit jaar bestempeld is als het warmste jaar ooit bevestigt dat. Hij wil vooral dat de wereld omziet naar arme landen die het zwaar hebben door klimaatverandering. Ook de nieuwe Eurocommissaris voor klimaat, Wopke Hoekstra, hoopt daarin vooruitgang te zien. De EU wil een fonds opzetten om landen die kampen met droogte, bosbranden of overstromingen financieel te helpen.
Yves Lacroix
Donderdag 7 december
Begrotingsdiner
Vandaag zat de eurogroep bij elkaar – de bijeenkomst van de ministers van Financiën van de eurozone. Maar eigenlijk kijkt iedereen uit naar het diner dat vanavond op de planning staat. De bedoeling is om in informele setting eindelijk tot een doorbraak over de nieuwe soepelere begrotingsregels.
Minister van Financiën Sigrid Kaag hoopt dat ze er deze avond uit zullen komen: “Er is heel veel werk verricht doort het Spaanse voorzittersschap. Maar het zal er nog even om spannen.”
PVV zoekt Europarlementariërs
De PVV is op zoek naar Europarlementariërs. Na de grote overwinning in de Tweede Kamerverkiezingen waarin de PVV 37 zetels won, is het tijd voor de Europese verkiezingen. Die vinden op 6 juni 2024 plaats. Op X, voormalig Twitter, roept partijleider Geert Wilders mensen op zich aan te melden.
Op dit moment zit de PVV niet in het Europees Parlement. Tijdens de vorige verkiezingen in 2019 wist de partij geen zetels te behalen. Na het vertrek van het Verenigd Koninkrijk ging een van de vrijgekomen zetels toch naar de PVV. Europarlementariër Marcel de Graaff stapte daarna echter over naar Forum voor Democratie. Als de PVV tijdens de Europese verkiezingen net zo goed scoort als bij de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen winnen ze zeven zetels.
Christendemocraten halen uit naar Groenen
De christendemocratische EVP, waar het CDA en ChristenUnie bij aangesloten zijn, wil geen extra medische controles bij het vernieuwen van rijbewijzen. De groep in het Europees Parlement wijst naar de Groenen. Hun voorstel om Europese wegen veiliger te maken door vaker medische checks uit te voeren van rijbewijshouders, noemt de EVP misleidend. Er moeten zo min mogelijk bureaucratische drempels zijn, vinden de christendemocraten.
Onderhandelingen AI-wet duren langer dan verwacht
Het zouden de laatste onderhandelingen over de nieuwe Europese AI wet moeten zijn. De wet moet de gevaren van kunstmatige intelligentie een halt toe roepen. Vanochtend werd een persconferentie verwacht met een akkoord tussen de lidstaten en het Europees Parlement, maar die werd uitgesteld. Inmiddels zijn de onderhandelingen al meer dan 18 uur bezig en zijn net iets meer dan de helft van de agendapunten behandeld. Het wordt een zware klus. “Dit heb ik nog nooit meegemaakt”, zegt de woordvoerder van Europarlementariër Kim Sparrentak (GroenLinks) die meeonderhandelt.
Sparrentak wil strengere regels dan de Europese Commissie in eerste instantie voorstelde. Ze wil dat de rechten van mensen voorop staan bij het gebruik van AI. Zo moet er altijd menselijk toezicht zijn bij het gebruik van AI en moeten mensen geïnformeerd worden wanneer kunstmatige intelligentie een beslissing over maakt. Denk aan bedrijven die AI gebruiken om te bepalen of een klant gebruik kan maken van een dienst of niet.
Woensdag 6 december
Eickhout opnieuw spitzenkandidaat
GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout stelt zich opnieuw kandidaat als spitzenkandidaat (of ‘topkandidaat’) voor de Europese Groenen. De ‘spitzenkandidaat’ van een Europese fractie wordt bij winst van deze fractie bij de Europese verkiezingen als kandidaat-voorzitter van de Europese Commissie naar voren geschoven.
Eickhout had deze rol al bij de vorige Europese parlementsverkiezingen, in 2019. Terry Reintke, een Duitse Europarlementariër van De Groenen, is nu zijn concurrent. De verkiezing van de spitzenkandidaat van De Groenen vindt plaats in februari in Lyon.
Brussel dreigt met sancties tegen China
Voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen en voorzitter van de Europese Raad Charles Michel reizen vandaag naar Peking voor de eerste internationale top tussen de EU en China. Bovenaan op de agenda: een eventueel optreden tegen Chinese bedrijven die Rusland helpen met het omzeilen van sancties. Dat doet China door Europese producten die gebruikt kunnen worden voor wapens door te voeren naar Rusland.
Volgens Politico is Brussel bereid om sancties te nemen tegen 13 Chinese bedrijven, als de Chinese overheid niet ingrijpt.
EU-landen willen geen einde maken aan extra kosten voor buitenlands bellen
De lidstaten hebben een standpunt gevormd over een nieuwe wet voor de versnelde uitrol van hoogwaardige netwerken (zoals 5G). Het Europees Parlement wil daarbij ook een verbod op extra kosten wanneer je naar een ander EU-lidstaat belt. Maar dat willen de lidstaten niet.
Voor de duidelijkheid: het gaat hierbij niet over roaming: dat gaat over de extra kosten die vroeger werden aangerekend voor telefoongebruik in het buitenland.
De Europese consumentenorganisatie BEUC is niet tevreden. “De extra kosten voor het bellen naar een ander EU-land vanuit huis zijn heel hoog. Het zorgt voor verwarring en ergernis bij consumenten”, vertelt onderdirecteur Ursula Pachl. “Het is belangrijk dat het Europees Parlement bij haar standpunt blijft tijdens de aanstaande onderhandelingen (met de lidstaten, de triloog, red.). Het zou mooi zijn dat consumenten niet langer buitensporige bedragen hoeven te betalen voor telefoongesprekken binnen de interne markt. Bovendien hebben ze dan iets om naar uit te kijken voor de verkiezingen van volgend jaar.”
Dinsdag 5 december
Gloednieuwe eurobiljetten
Europese cultuur, rivieren of vogels: dat zijn de mogelijke thema’s voor de nieuwe eurobiljetten. De euro is toe aan een nieuw jasje, en daarover vroeg de Europese Centrale Bank deze zomer de mening van de Europese burger.
In de enquête, die zeven opties omvatte, was “Europese cultuur” het meest populair (21 procent), gevolgd door “Rivieren: het water van het leven in Europa” (18 procent) en “Vogels: vrij, veerkrachtig, inspirerend” (17 procent). Meer dan 23.000 Europeanen namen deel aan de enquête.
De enquête moet de ECB helpen bij het bepalen van het toekomstige thema van de bankbiljetten, dat naar verwachting in 2024 wordt gekozen. Daarna vindt er opnieuw een wedstrijd over het ontwerp plaats. Daarbij krijgen Europese burgers de kans om zich uit te spreken over het concrete design, en niet enkel over het thema. De definitieve beslissing over het ontwerp, de productie en de uitgave van de nieuwe bankbiljetten valt in 2026.
Niets missen van het laatste economische nieuws? Neem een abonnement op onze financiële nieuwsbrief De Week van de Euro.
Recordaantal fossiele lobbyisten op klimaattop Dubai
Bijna 2500 lobbyisten voor de fossiele industrie zijn aanwezig bij de VN-klimaattop (COP28) in Dubai. En dat terwijl Hoekstra onlangs nog aangaf de top als “mislukt” te zien als er geen duidelijke afspraken worden gemaakt over fossiele subsidies. Het zou gaan om een recordaantal fossiele lobbyisten in vergelijking met vorige klimaattoppen.
Klimaatorganisatie Kick Big Polluters Out (KBPO) telde het aantal geregistreerde lobbyisten. Dat tellen kon nu voor de eerste keer. Lobbyisten moeten zich registreren volgens nieuwe regels en aangeven voor welke organisatie ze werken en waar het geld van die organisatie vandaan komt.
Maandag 4 december
Op het laatste ogenblik nog getouwtrek over Mercosur-handelsakkoord
De Braziliaanse president Lula is in Berlijn om het Mercosur-handelsakkoord te redden. De EU onderhandelt al twintig jaar met het Zuid-Amerikaanse blok en wilde dit jaar nog witte rook zien. De leiders zouden op 7 december definitief hun handtekening onder het akkoord zetten.
Maar de aftredende Argentijnse president Fernández trok op het laatste moment zijn steun in. De recent verkozen presidentskandidaat Milei is wel voorstander van het akkoord, maar de vrees bestaat dat door nieuwe vertragingen het politiek draagvlak afbrokkelt.
Friese pepernoten onder vuur door EU-regels
Volgens Omrop Fryslân, de regionale publieke omroep van Friesland, mogen verschillende bakkers geen Friese pepernoten meer maken. Er zullen dit jaar dus bijna geen pepernoten in de winkelrekken liggen. Dit heeft alles te maken met de Europese Commissie, die de gezondheidsregels strenger heeft gemaakt. Tijdens het bakken van de pepernoten komt er namelijk acrylamide vrij, een kankerverwekkende stof. En er komt vaak meer van die stof vrij dan volgens de strengere EU-regels is toegestaan.
Medicijnwaakhond heeft meer experts nodig voor onderzoek
Het Europees geneesmiddelenbureau (EMA) in Amsterdam heeft meer experts nodig om onderzoek te doen naar medicijnen. De controle of medicijnen veilig zijn, moet ook sneller gaan. Dat concludeert het EMA in een rapport waarin het terugblikt op de coronacrisis. Vooral in crisissituaties moet de controle van veelbelovende medicijnen sneller verlopen.
Het EMA houdt in de EU toezicht op de ontwikkeling, evaluatie en de veiligheid van geneesmiddelen voor zowel dierlijk als menselijk gebruik.
