De rechtse regeringspartij PiS heeft, volgens de exitpolls, de Poolse verkiezingen gewonnen, maar Donald Tusk van het Burgerplatform wordt waarschijnlijk de nieuwe premier.
PiS kan rekenen op 36,8 procent van de stemmen. De verenigde oppositie van Donald Tusk, komt uit op 31,6 procent van de stemmen. Dat betekent dat de oud-voorzitter van de Europese Raad samen met twee andere gematigde oppositiepartijen een meerderheid kan halen. Ze komen uit op 53,2 procent van de stemmen. In een eerste reactie liet Donald Tusk weten de gelukkigste man op aarde te zijn.
Het tellen gaat langzaam. Vanochtend vroeg was nog minder dan vijf procent van de stemmen geteld. De verwachting is dat pas morgenochtend een definitieve uitslag uit Polen komt.
Lijsttrekkers
Niet alleen in Nederland zijn partijen bezig met het selecteren van kandidaten voor de Europese verkiezingen, ook in andere EU-landen worden lijsttrekkers gekozen of benoemd. Zo ook bij onze zuiderburen.
De liberale zusterpartij van de VVD, de Open VLD, heeft een nieuwe lijstaanvoerder nodig. Oud-premier Guy Verhofstadt houdt er namelijk mee op. Er waren maar liefst zeventien kandidaten, onder wie Goedele Liekens, die in Nederland ook bekend is. Liekens is na haar televisiecarrière politica geworden en zit in het federaal parlement. Uiteindelijk koos het partijbestuur voor Hilde Vautmans, die nu al in het Europees Parlement zit. De strijd was zo hevig dat Vincent Stuer, die in het verleden onder meer speechschrijver van oud-voorzitter van de Europese Commissie Barroso is geweest, zijn partijlidmaatschap heeft opgezegd.
Topposities
Over oud-premiers en de voorzitter van de Europese Commissie gesproken: in Brussel worden opeens drie Benelux-premiers genoemd voor die plek volgend jaar; althans voor topposities in Europa.
Mark Rutte wordt al langer genoemd als mogelijke opvolger van Ursula von der Leyen, maar ook zijn Belgische, eveneens liberale collega Alexander De Croo lijkt heel voorzichtig zijn vinger op te steken. Probleem is wel dat de vorige Belgische premier, Charles Michel, het niet zo heel goed doet als voorzitter van de Europese Raad. In Brussel valt te horen dat men wel een beetje België-moe is als het om topposities gaat.
De Belgen hebben ook een intern probleem. Strikt formeel is Vlaanderen aan de beurt om een politicus voor de Europese Commissie te leveren, maar de Waal Didier Reynders is zo in z’n element dat hij aan iedereen laat weten graag door te willen als Eurocommissaris.
En dan is nog Luxemburg. Premier Xavier Bettel, liberaal, verloor afgelopen week de verkiezingen, waardoor de christendemocraten er waarschijnlijk de nieuwe premier mogen leveren. Bettel wordt dan minister van Buitenlandse Zaken in het nieuwe kabinet, zo wordt gefluisterd. Maar het echte doel van Bettel is om de nieuwe EU-buitenlandchef te worden. De opvolger dus van de Spanjaard Borrell.
Peilingen
En dan de peilingen. Na de verkiezingen van juni 2024 zal het Europees Parlement uit 720 mensen bestaan. Nu zijn dat er nog 705. Wanneer er nu verkiezingen zouden worden gehouden is de Europese conservatieve fractie de ECR de grote winnaar. De christendemocraten verliezen licht, maar blijven wel de grootste. De grote verliezer zijn vooralsnog de Europese Groenen, die raken namelijk ongeveer een derde van hun zetels kwijt.
Een overzicht:
- christendemocraten (EVP): 165 (nu 187) -22
- sociaaldemocraten (S&D): 145 (nu 148) -3
- liberalen (Renew Europe): 90 (nu 97) -7
- conservatieve fractie (ECR): 86 (nu 61) +25
- eurosceptische fractie (ID): 74 (nu 76) -2
- niet ingeschreven: 56 (nu 29) + 27
- Groenen: 52 (nu 68) -16
- radicaal-links (GUE/NGL): 43 (nu 39) +4
- nieuwe partijen: 10 (nu 0) +10
Behalve dat het maar peilingen zijn, zien we ook dat nog veel nieuwe partijen nog niet hebben beslist bij welke Europese fractie ze zich zullen aansluiten. Er kunnen dus nog behoorlijk wat verschuivingen plaatsvinden.
