1 januari 2024 is het zover: de Spaanse voorzitters van de EU dragen het stokje over aan de Belgen. Onze zuiderburen leiden dan een half jaar lang de Raad van de Europese Unie. In de Raad komen vakministers samen om over Europese wetten te stemmen.
De voorzitter speelt daarbij een belangrijke rol: hij bepaalt de agenda van de bijeenkomsten en kan zo bepalen wat prioriteit krijgt in de Brusselse wettenfabriek. En ook leidt de voorzitter de onderhandelingen met het Europees Parlement en de Europese Commissie.
“Als er één land is dat de diversiteit en de dynamiek van de EU goed omvat, dan is het wel België”, vat premier Alexander De Croo het optimistisch samen. “Het zal een eer en een zware verantwoordelijkheid worden. Het is aan ons om te gaan leveren voor alle EU-burgers.”
Migratiepact
Bovenaan op het prioriteitenlijstje van de Belgen staat ongetwijfeld het binnenhalen van een deal over de nieuwe Europese migratieregels. Net als in heel wat andere EU-landen leeft migratie enorm onder de Belgische bevolking. Extreemrechts staat er peiling na peiling aan kop.
Na acht jaar muurvast te hebben gezeten, bereikten de lidstaten dit jaar eindelijk een akkoord over de hervorming van het EU-migratiepact. Dat pakket bepaalt hoe lidstaten migranten onderling verdelen en hoe ze de Europese grenzen bewaken. Nu is het aan de EU-voorzitter om namens de lidstaten een deal met het Europees Parlement te sluiten. En zoals wel vaker het geval is in Brussel: de laatste loodjes wegen het zwaarst.
Europese Industrial Deal
Verder heeft de liberale premier De Croo al herhaaldelijk zijn zorgen geuit over de Europese industrie. Zo pleitte hij al voor een ‘Europese Industrial Deal’ die hand in hand moet gaan met de Europese klimaatplannen (Green Deal). Die Industrial Deal moet ervoor zorgen dat alle groene verplichtingen van de Green Deal er niet voor zorgen dat de EU zich uit de markt prijst. Desondanks staat België wel volop achter de Green Deal en wil het zijn voorzitterschap gebruiken om de uitrol ervan in goede banen te leiden.
Om de EU aantrekkelijk voor bedrijven te houden, wil de Belgische voorzitter ook de energie-unie (die de EU onafhankelijker moet maken van ingevoerde energie) afwerken. Daarvoor staan er nog grote hervormingen van de Europese elektriciteitsmarkt op de planning. Ook de kapitaalmarktenunie willen de Belgen afronden. Die moet ervoor zorgen dat het makkelijker wordt om aandelen uit een ander EU-land te kopen, waardoor Europese bedrijven makkelijker kapitaal kunnen ophalen.
Europese verkiezingen
De Belgen zullen wel flink aan de bak moeten: rond maart moeten ze alle deals afgerond hebben waarop ze hebben gemikt. Door de Europese verkiezingen van juni gaat Brussel rond die tijd immers volop in campagnemodus, waardoor de wettenfabriek naar de laagste versnelling schakelt.
Halverwege hun voorzitterschap zullen de Belgen zich daarom focussen op de grotere langetermijn-thema’s waarmee Brussel worstelt. Denk aan de toetreding van nieuwe landen tot de EU, zoals Oekraïne en Moldavië, en de hervormingen die nodig zijn om een EU van die omvang goed te laten werken. Het zijn onderwerpen waarover nu nog geen concrete wetsvoorstellen op de plank liggen, maar waar de EU al wel over moet brainstormen. Wat de druk extra verhoogt, is dat na België, Hongarije en Polen EU-voorzitter worden – twee landen die niet bepaald een pro-Europese en constructieve reputatie hebben.
De Belgische verkiezingen vallen trouwens samen met de Europese. Wellicht zullen heel wat Belgische ministers dus extra hun best doen als EU-voorzitter. Alle media-aandacht met het oog op de eigen verkiezingen is immers mooi meegenomen.
