Het blijft stil over de Europese Unie tijdens de Nederlandse verkiezingen. En dat terwijl de EU een steeds grotere rol speelt op het wereldtoneel. Samen met het Holland House organiseerde Brusselse Nieuwe in Brussel een debat. Aanwezig: Derk Jan Eppink (BBB), Imane Elfilali (Volt), Anja Haga (CU), Michiel Hoogeveen (JA21) en Bert-Jan Ruissen (SGP). Op de agenda: ondernemen, uitbreiding, hervorming, migratie en natuurlijk het klimaat.

Ondernemersklimaat

Volgens Ruissen (SGP) doet de EU weinig voor ondernemers. Sterker nog, de Europese Commissie maakt het alleen maar moeilijker. Hij noemt dit het ‘Timmermans-effect’. “Zet Frans Timmermans op een post neer en je krijgt er gigantisch veel regels bij”. Ruissen wil dat de EU-regelgeving vereenvoudigt. Dat zou ondernemers pas echt helpen.

Eppink (BBB) is het ermee eens. Het ondernemersklimaat in Europa is verslechterd. De regeldruk wordt immers steeds groter, concludeert Eppink. Maar de EU is niet de enige die daarin een rol speelt. Eppink legt de schuld ook bij Nederland zelf. “We hebben blijkbaar in Nederland de luxe om onze eigen problemen te maken”. Hij doelt op de stikstofproblematiek die weliswaar haar oorsprong vindt in Europese wetgeving, maar volgens Eppink vooral het gevolg was van de manier waarop Nederland de wet toepaste.

EU-uitbreiding

En dan een blik op Oekraïne, Moldavië en de Balkanlanden die lid willen worden van de EU. Hoogeveen (JA21) ziet het niet zitten. “De EU heeft al genoeg problemen”, zegt hij. Hij ziet hoe de Europese Commissie al in de clinch ligt met landen als Polen en Hongarije. Het gaat er niet goed met de rechtsstaat en de EU wil ze geld onthouden om ze weer in het gareel te dwingen. “En dan ga je Oekraïne erbij nemen?” vraagt Hoogeveen. Samenwerken met Oekraïne of Moldavië wil hij wel, maar volledig integreren in de EU, daar is het te vroeg voor.

Volgens Elfilali (Volt) is er best ruimte. Vooral Oekraïne moet vooruitzicht hebben op toetreding tot de EU, vindt ze. “We moeten landen niet in de steek laten.” Zodra de oorlog voorbij is, mag Oekraïne erbij.

Kleinere Europese Commissie

En dan de veelbesproken hervorming van de EU. Nu er gepraat wordt over uitbreiding wordt er nagedacht over de vraag of de EU nog wel kan werken zoals het nu werkt. Vooral Hoogeveen heeft er een mening over. Hij wil een kleinere Europese Commissie met minder macht. In zijn woorden een ‘soort secretariaat’ dat de markt beschermt. Op dit moment heeft de Europese Commissie 27 Eurocommissarissen, allemaal uit één van de lidstaten.

Een kleinere Commissie kan volgens Eppink voor problemen zorgen. Hij wil niet dat sommige Europese landen geen Eurocommissaris hebben. Hij is bang dat landen binding verliezen als ze niemand in een topfunctie in Brussel hebben. Daarnaast voorziet hij dat landen als Frankrijk en Duitsland hun Eurocommissaris nooit op zouden geven. Kleine landen als Nederland, gaan daar de dupe van zijn.

Haga (CU) vindt het wel prima zoals het nu gaat. Een kleinere Europese Commissie zorgt voor minder mensen en dus een slechtere kwaliteit. Ze ziet grote uitdagingen voor de Europese Unie, bijvoorbeeld op het gebied van klimaat. Alleen een sterke Europese Commissie kan de oplossingen brengen die nodig zijn.

Duurzaamheid

Wanneer het over klimaat gaat, vallen de deelnemers terug op de omstreden natuurherstelwet. Het Europees Parlement en de EU-landen hebben net de onderhandelingen afgerond en nu moet er nog definitief gestemd worden. Ruissen is teleurgesteld. De EVP, waar het CDA bij zit, lijkt voor te willen stemmen, terwijl de kern van het voorstel volgens Ruissen betekent dat er veel meer aanvullende natuurverplichtingen komen. “Het land gaat op slot”, zegt hij.

Elfilali benadrukt vooral hoe belangrijk het is dat de EU actie onderneemt. “We hebben niet de luxe om het vooruit te schuiven”, zegt ze. Volgens Ruissen moet er pas op de plaats gemaakt worden met klimaatmaatregelen. Dat ziet Elfilali niet zitten. “We moeten radicaal kiezen voor het klimaat”, zegt ze. Ze wil dat de EU in 2040 al klimaatneutraal is. Wat haar betreft, wordt de Europese Commissie nog ambitieuzer na de Europese verkiezingen van volgend jaar.

Migratie

De Europese Unie heeft een kans gemist, legt Hoogeveen uit. “Fortuin zei het al: de buitengrenzen van de EU zijn zo lek als een mandje”. Hij denkt dat de Europese Unie zich een stuk populairder had kunnen maken als het sterker optrad om vluchtelingen buiten Europa te houden.

Elfilali ziet het anders. “We hebben een ander mensbeeld”, legt ze uit. Ze vindt niet dat de EU zomaar mensen zou moeten weigeren aan de grens. Wat haar betreft moeten migranten bij een ambassade aan kunnen kloppen en daar al een asielaanvraag kunnen doen. Een Europese spreidingswet ziet ze ook zitten. Daarmee worden vluchtelingen niet opgevangen in het land waar ze aankomen, maar eerlijk verspreid over de EU.

Haga heeft vooral commentaar op de Tunesiëdeal. In ruil voor financiële steun houdt Tunesië vluchtelingen tegen die naar Europa willen komen. Ze vindt het een deal van niks. “Regeringsleiders zijn te beroerd om het zelf te regelen”, zegt ze. Met zo’n deal laten ze de problemen over aan dictators, die de rechtsstaat niet naleven.