De 27 EU-lidstaten en het Europees Parlement hebben zichzelf een opdracht gegeven: het minimumloon in elk EU land moet voldoende zijn voor eten, huisvesting en gezondheidszorg. Landen gaan zelf over sociale zaken en Europa stelt ook geen harde eisen, maar indicatoren. Er is namelijk nogal een verschil tussen de 300 euro in Bulgarije tot 2200 euro in Luxemburg. Bovendien worden de werkgevers en werknemers niet overal standaard door de overheid betrokken. Een overwinning van toenmalig Nederlandse Europarlementariër Agnes Jongerius (GroenLinks/PvdA). Het kostte haar bloed, zweet en tranen – maar ‘resultaat telt’.
Dat resultaat was in 2022 een Europese rekenmethode voor het minimumloon. Voor Nederland betekende het dat er twee artikelen moeten worden toegevoegd aan de “Wet Minimumloon en minimumvakantiebijslag” en dat het minimumloon 60% van het doorsneeloon moet worden (ca 16 euro per uur). Na jaren Europees onderhandelen, met Nederland aan tafel, leek het gedane zaak. De Raad van State legde de beperkte wetswijziging in 42 pagina’s uit. Maar helaas liep de procedure vertraging op, net als in Frankrijk trouwens, in Luxemburg, in Letland en in Polen.
Senaat tegen
De Tweede Kamer was pas in oktober aan de beurt. Daar legde verantwoordelijk NSC minister Van Hijum overtuigend uit dat de EU niet keihard ingrijpt. “De eigen verantwoordelijkheid van lidstaten moet overeind worden gehouden, maar omdat er nu eenmaal open grenzen zijn, is er enige coördinatie en samenwerking op Europees niveau nodig.” Dus ging het wetsvoorstel door naar de Eerste Kamer. Was het op tijd geweest, dan had er geen haan naar gekraaid. Nu ontstond er een relletje, dankbaar verslagen door de grootste krant van Nederland onder de welluidende kop: “Eerste Kamer blokkeert Europese salarisnorm”.
Ondertussen namelijk, is de regering van Denemarken met Zweden een procedure gestart bij het Hof van Justitie in Luxemburg. De Scandinaviërs vinden dat de EU geen goede “rechtsbasis” heeft gekozen voor dit besluit. Dat vonden ze al bij het begin van de onderhandelingen, vijf jaar geleden. Ook Nederland, geen voorstander van Europese sociale wetgeving, heeft daar de juristen al eens advies over gevraagd. Het antwoord was toen dat de richtlijn niet ingrijpt in onze nationale bevoegdheden. Maar de adviseur van het EU Hof van Justitie, een eminente jurist, ziet dat anders. Op 14 januari publiceerde hij het verrassende advies dat Denemarken en Zweden met hun klacht tegen het Europees Parlement en de Raad gelijk hebben.
Vakbond verontwaardigd
Het EU Hof doet pas uitspraak in het najaar. Is de richtlijn in de tussentijd in Nederland geldig? Da’s een mooie examenvraag voor eerstejaars studenten Europees Recht. Zeker wel, schreef het kabinet aan Kamerleden die dat vroegen. EU recht is bindend; Nederland is sinds oktober al in Europese overtreding en moet de wet alsnog zo snel mogelijk aanpassen.
De SGP, die in de Tweede Kamer voorstemde, greep de rechtszaak echter aan voor een pleidooi de invoering te stoppen. Waarop de rest van de oppositie – inclusief het anders zo staatsrechtelijke D66 – op die kar sprong, tot verontwaardiging van de vakbond.
En, verrassend: uitgerekend op de dag van de presentatie van de VVD “Agenda voor werkend Nederland” stemden ook de liberalen voor uitstel, net als BBB en PVV. Alleen GroenLinks-PvdA, SP, PvdD, Volt en OPNL kozen de zijde van de regering. Dit tot irritatie van NSC-minister Van Hijum. Hij noemde het ‘geen goed signaal naar Brussel’; een argument dat zijn drie coalitiegenoten kennelijk worst was. Jammer dat je in de kwaliteitspers weinig over deze politiek interessante casus las.
Praktijkprofessor Europa van de Haagse Hogeschool Mendeltje van Keulen (cartoon) was griffier Europese Zaken bij de Tweede Kamer. Zij kijkt regelmatig voor Brusselse Nieuwe in brievenbus van de Tweede Kamer naar de post uit Brussel. Ook de column van Mendeltje van Keulen in je mailbox ontvangen? Abonneren kan hier voor slechts 5,50 euro per maand. Daarmee levert u een bijdrage aan de onafhankelijke journalistiek en opinie over Europese zaken die Nederland raken. Aan de hand van haar columns wordt in het boek ‘Post uit Brussel – Nederlandse invloed op Europees beleid’ beschreven hoe Nederlanders (meer) invloed op Brussels beleid kunnen hebben, in elke fase van het besluitvormingsproces. Dit handboek voor Europese lobby, is hier te bestellen!