Nog maar kort geleden besloten de lidstaten in EU-verband op dringend verzoek van overheden, maatschappelijke organisatie en bedrijven tot stapels wetgeving over de groene en digitale transitie. Nu de EU geopolitiek in het nauw zit, en de impact van de gloednieuwe regels gaat knellen, wil een deel van het bedrijfsleven daar alweer van af.  Toch valt een door de Tweede Kamer aangenomen motie voor deregulering van, bijvoorbeeld, de gloednieuwe AI-verordening niet overal in goede aarde. Juist voor het zeker stellen van digitale onafhankelijkheid zijn overheden – op élk niveau – aan zet.

EUbegroting… met of zonder streepje? Begroting EU? EU-Budget. Welke zoektermen uw columnist ook probeert, de database van Kamerstukken geeft vrijdagochtend geen sjoege. De EU-begroting voor 2026, die woensdag het licht zag, hebben de Kamerleden nog niet. Toch is er haast: de komende weken zal het demissionaire kabinet de Nederlandse onderhandelingspositie gaan bepalen.

De Europese Commissie lanceert het ene wetsvoorstel na het ander en de Tweede Kamer zit er bovenop. Bijvoorbeeld over kritieke medicijnen, soepelere landbouwregels en Europese defensie. Op die thema’s komen er extra debatten met het kabinet. Komende week gaat het in het parlement ook over de stukkenstroom naar onze volksvertegenwoordigers over EU-onderhandelingen. Vier jaar geleden was daar nog veel in te verbeteren. Zijn onze volksvertegenwoordigers op tijd op de hoogte van alle post uit Brussel?

We moeten het over importheffingen hebben. Of, in het lelijke anglicisme: de tarievenoorlog. Na twee weken van grillige besluiten uit het Witte Huis slaat de Europese Unie terug. Handelsbeleid ligt in Brussel, dus wat kan het Nederlandse parlement daar nog over zeggen? En we lezen over gedoe achter de schermen over de afzwakking van de Europese “anti-wegkijkwet”, waar ministeries verschillend over denken.

Dit kabinet levert niet, luidt de kritiek; het aantal wetsvoorstellen is relatief laag. Nieuwe wetgeving die wel wordt behandeld, komt vaak uit Brussel. Deze week ging een Kamerdebat over migratie naar Nederland van hooggekwalificeerde werknemers, zogenaamde kennismigranten. Door een EU-richtlijn uit 2021 kunnen ze aan de slag met een werk- en verblijfsvergunning, de zogenaamde “blauwe kaart”. Maar Nederland is te laat met de wetswijziging, schrijft onze columnist Mendeltje van Keulen (cartoon).

Het is een voorbeeld van EU-jargon of  ‘babbel in de bubbel’: een “Witboek”. Deze bijzondere post uit Brussel krijgt ook een speciale behandeling in ons nationale parlement, zoals de komende week het Witboek Defensie. Dat is nog geen tekstvoorstel, waarover de 27 landen en Europarlementariërs gaan onderhandelen. Maar een Europees discussiestuk, waar het kabinet en het parlement op reageren. Wat vindt Nederland van het Witboek Defensie en wie schrijven zo’n stuk eigenlijk?

Onze volksvertegenwoordigers zijn steeds minder actief in de kleinere zaaltjes van de Tweede Kamer. Taken worden verdeeld binnen kleinere politieke fracties. En mediazichtbaarheid in de grote of ‘plenaire’ zaal vinden ze belangrijker dan een commissiedebat. Een presentatie over een EU adviesrapport wordt misschien geannuleerd, want maar twee Kamerleden meldden zich op tijd aan. Interne regels bepalen: dat is niet de moeite, ziet onze columnist Mendeltje van Keulen (cartoon) in haar column Post uit Brussel.

Deregulering is de rode draad van het werkprogramma van de Europese Commissie. Onze bedrijven moeten mondiaal concurrerend zijn. Lastig, want tegelijkertijd wil de EU zoveel: eigen defensie, een ruimte-wet. Elk beleidsplan verschijnt als een volslanke eenhoorn aan de horizon, maar na detail-onderhandelingen met 27 landen en Europarlementariërs rest een logge kameel. Ook de nieuwe voorstellen die de Commissie deze week aankondigde, zullen op hobbels stuiten, schrijft onze columnist Mendeltje van Keulen (cartoon).

Europese wetten zijn bindend. Door het EU- besluit uit 2022 over een “redelijk” minimumloon moest een Nederlandse wetswijziging in november een feit zijn. Maar een rechtszaak in Luxemburg inspireerde drie coalitiepartijen deze week alsnog tot een tegenstem. Tot ergernis van NSC-bewindspersoon Van Hijum (Sociale Zaken), schrijft onze columnist Mendeltje van Keulen (cartoon).