“Ik wil u er vandaag van overtuigen dat de Europese Unie moet veranderen.” Zo opende de Hongaarse premier Victor Orbán zijn betoog in het Europees Parlement. Vandaag was het namelijk eindelijk tijd voor een debat over de prioriteiten die het Hongaarse voorzitterschap wil stellen tijdens de zes maanden dat de Hongaren de EU-ministerraden leiden. Niet geheel onverwacht kwamen er veel reacties, maar die richtten zich veelal niet op het Hongaarse prioriteitenlijstje. Zowel Ursula von der Leyen als ook de Europarlementariërs hadden scherp commentaar aan het adres van premier Orbán zelf.

Frustratie in het Europees Parlement

Gerben-Jan Gerbrandy (D66, Renew) had geen vriendelijk woord over voor de Hongaarse premier: “Wij zullen niet toestaan dat uw project 2025 slaagt. Wij zullen vrijheid, welvaart en veiligheid verdedigen tegen uw ronduit paranoïde aanvallen, en we zullen dat overal in Europa doen.” Tineke Strik (GroenLinks/PvdA, de Groenen) wil dat geld vanuit Europa naar Hongarije wordt bevroren. “Als wij EU-burgers niet kunnen beschermen tegen autocraten dan staat de Europese democratie voor een mislukking.”

Europarlementariër Jeroen Lenaers (CDA, EVP) ging ook hard in de aanval. Hij kon bij iedere prioriteit van de Hongaarse premier een voorbeeld geven van hoe hij die in zijn eigen land ondermijnt. “Heeft u zelf uw programma wel gelezen?” Maar Orbán gooide, met enigszins onsamenhangende verhalen, iedere beschuldiging van corruptie en het afbreken van de Hongaarse rechtsstaat aan zijn adres gewoon weer terug naar de spreker. Hij deed het zonder verdere toelichting allemaal af als “absurde propaganda”.

Hotspots en een Schengentop

Toen hij sprak over migratie, kreeg de premier veel applaus vanuit zijn eigen fractie, de Patriotten voor Europa, die zich vanmorgen veel lieten horen. Orbán noemt de druk op lidstaten aan de buitengrenzen van de Unie. Het is “ten dienste van het belang van de hele EU” dat deze worden verdedigd. Als dat niet gebeurt, krijg je wat we nu zien: het beperken van het vrije verkeer over de interne grenzen, zoals nu in Duitsland.

Volgens Orbán kan de EU illegale immigratie alleen het hoofd bieden door te werken met ‘hotspots’ buiten de EU. Hiermee bedoelt hij dat migranten eerst een vergunning moeten regelen, vanuit zo’n hotspot dus, voordat ze zich binnen de Europese grenzen mogen begeven. “Alle andere oplossingen zijn illusies”.

Het huidige systeem werkt niet, zegt hij verder. Hij stelt daarom voor om net zoals er na de economische crisis van 2008 een raad voor de Eurozone is opgetuigd, de Eurogroep, er nu ook een Schengenraad moet komen. Op die manier kunnen de Europese staatshoofden en regeringsleiders zich hier officieel “op het hoogste politieke niveau over buigen”. Een Schengentop dus.

Uitbreiding van de EU en landbouwbeleid

Verder vindt het Hongaarse voorzitterschap het van “fundamenteel belang” dat het toetredingsproces voor Roemenië en Bulgarije wordt versneld. En is het volgens Orbán “vanwege de economische en geopolitieke belangen” zo dat zonder toetreden van Servië, de Balkan een onrustige regio zal blijven. Er is dan ook een top voorbereid voor de Westelijke Balkanlanden.

Op het gebied van landbouw wil het voorzitterschap van Orbán de weg wijzen voor concurrentiekrachtig landbouwbeleid, “dat crises kan doorstaan en past bij de eisen van landbouwers”. Hij kondigt dan ook aan dat er hierover voorstellen zullen komen. Ook het cohesiebeleid moet zich richten op concurrentiekracht. Het moet investeren in het dichten van de kloof tussen Europese regio’s en de economieën in de regio’s versterken.

Oekraïne

Hoewel de Hongaarse premier best een aantal thema’s had genoemd, miste de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen een hele belangrijke: de oorlog in Oekraïne. “Er zijn nog steeds mensen die de reden van de oorlog niet op de machtshonger van Poetin leggen maar bij de vrijheidsdrang van Oekraïne.” Ze trok vervolgens de vergelijking met de sovjet-invasie van Hongarije in 1956. Zouden ‘mensen’ de schuld van die invasie bij de Hongaren leggen? Hoewel ze Orbán niet direct noemde ging hij hier later hard tegenin. Hij was het “absoluut oneens” met wat ze zei en vond het een “foute vergelijking”. Hoewel hij de analogie niet kon weerleggen.

Hij gaf aan het onderwerp expres niet te hebben aangestipt. Hij beschuldigde Von der Leyen ervan de aandacht alleen te richten op de verschillen tussen het voorzitterschap en de Commissie. Maar hij wilde het er best over hebben. De EU moet haar strategie veranderen, want het conflict zal zo niet worden opgelost, aldus Orbán. “Daarom moet de EU zich inzetten voor vrede, een wapenstilstand en diplomatieke inspanningen”. Daar was Von der Leyen het niet mee eens. Om de veiligheid in Europa te waarborgen moeten er inderdaad dingen veranderd worden, “maar dat kan alleen met meer en niet minder Europese samenwerking”.