Het cohesiebeleid gaat op de schop. Oorspronkelijk is het cohesiefonds bedoeld om de kloof tussen arme en rijke landen te dichten, nu wordt het ook gebruikt om de leegloop in een aantal landen tegen te gaan. Een maand geleden kwamen verschillende ministers uit de lidstaten in Boedapest bij elkaar voor een informele bijeenkomst. Minister Dirk Beljaarts (PVV) informeerde de Tweede Kamer over wat er is besproken.

Nederland: maak de regio’s veerkrachtiger

Het Hongaarse voorzitterschap wil dat het cohesiebeleid zich op een nieuw thema gaat richten: demografische uitdagingen. Het informele gesprek in Boedapest moest daarom gaan over migratie, de toenemende vergrijzing en de bevolkingskrimp. Deze kunnen een negatieve invloed hebben op “de leefbaarheid van sommige gebieden” en uiteindelijk leiden tot tekorten op de arbeidsmarkt.

Als de lidstaten definitief besluiten dat ze met deze uitdagingen aan de slag moeten, zijn er verschillende ideeën over hoe het nieuwe beleid eruit moet gaan zien. Nederland vindt dat het EU-cohesiebeleid regio’s moet helpen bij het vergroten van werkgelegenheid en het verbeteren van de lokale economie. Het idee is dat door de productiviteit te stimuleren en sociale problemen aan te pakken, de regio’s veerkrachtiger worden. Zo moeten regio’s sterker worden, talent aantrekken en ervoor zorgen dat mensen graag in hun eigen regio blijven wonen en werken.

Lidstaten: niet de taak van Europa

Uit de brief wordt niet duidelijk om welke landen het bij ieder standpunt gaat, maar “een aantal lidstaten” lijkt Nederland bij te vallen. Zij willen ook dat er beleid komt dat ervoor zorgt dat “oorspronkelijke inwoners”, oftewel mensen die daar geboren zijn, willen blijven wonen en werken waar ze vandaan komen. Dit noemen ze “het recht om te blijven”.

Deze lidstaten dachten daarbij wel aan andere manieren om dat te bereiken. Met name betaalbare huizen, toegang tot publieke voorzieningen zoals ziekenhuizen en scholen, en goede infrastructuur vonden zij belangrijke prioriteiten.

Er waren ook landen die kritiek hadden. Enkele lidstaten vonden zaken zoals de huizenmarkt, sociaal beleid, onderwijs en de gezondheidszorg niet de taak van Europa.

Cohesiebeleid in de praktijk

Volgende week (7-10 oktober) is het de Europese week van regio’s en steden. Dan komen alle spelers die zich bezighouden met de uitvoeringskant van het Europese cohesiebeleid samen in Brussel. Denk bijvoorbeeld aan beleidsmedewerkers van provincies en gemeentes, maar ook aan onderzoekers en private partijen die hun ideeën over dit soort onderwerpen zullen delen.

Dit vierdaagse platform biedt betrokkenen de kans om te zoeken naar oplossingen voor de uitdagingen die ook in Boedapest zijn besproken.