Het allerlaatste wat Brussel wil, is de Russische staatskas spekken. Echter is dat makkelijker gezegd dan gedaan. Rusland, dat begin 2022 Oekraïne binnenviel, was namelijk altijd één van de grootste gasleveranciers aan de EU.
Na de inval twee jaar geleden is daar dus snel verandering in komen. In allerijl werden er maatregelen getroffen om zo snel mogelijk los te komen van de gastoevoer uit Rusland, waaronder het bekende REPowerEU. Door dit plan moest de import van Russisch gas binnen een jaar met twee derde omlaag. “Extreem moeilijk, maar wel mogelijk”, aldus toenmalig klimaatcommissaris Timmermans, die het plan destijds presenteerde.
Miljardenregen, miljoenenwinst
Dit en andere sancties die opgesteld werden om Rusland zoveel mogelijk te stangen, leidden tot een hele rits aan andere problemen. De gasprijs brak alle records, wat voor veel burgers torenhoge energierekeningen betekende. Ook voor Brussel is het prijskaartje aanzienlijk: zo’n 300 miljard, rekende de Europese Commissie voor. Maar hebben die plannen überhaupt wel hun vruchten afgeworpen?
Ja en nee, zo lijkt het. Ondanks de enorme moeite blijft Europa voor een deel afhankelijk van het Kremlin. Al is het aandeel van gas uit Rusland in de Europese energiemix wel flink gedaald, van 45 procent in 2021 naar 15 procent vorig jaar. Ondanks dat bleven bedrijven als Shell enorme winsten boeken met de handel in Russisch gas.
Total(e) afhankelijkheid
Ook grootgasverbruiker Nederland importeert nog meer uit Rusland dan gewild, ondanks de belofte om hier zo snel mogelijk mee te stoppen. Een langetermijncontract voor vloeibaar aardgas (lng) tussen het Franse energieconcern TotalEnergies en een Russische leverancier belemmert het volledig stopzetten van de import.
Nederland sluit dus geen nieuwe contracten meer af, maar bestaande afspraken, zoals die van Total, blijven gelden. De deal is goed voor zo’n tien procent van de Nederlandse import van lng, ongeveer één scheepslading per maand. Omdat lng niet onder de huidige sancties valt, is Total niet van plan het contract op te zeggen.
Zo blijft Nederland nog altijd een grote afnemer van lng uit Rusland. In 2023 zo’n 1 miljard kubieke meter, een halvering ten opzichte van het jaar ervoor.
Meer sancties
En dus zullen de verantwoordelijke Europese ministers volgende week tijdens de Energieraad in discussie gaan over hoe de EU haar afhankelijkheid nog verder kan inperken. Mogelijk willen ze daar bij de Europese Commissie om meer hulp vragen. Dat blijkt uit een document in handen van Reuters.
De ministers hopen het zo voor elkaar te krijgen om in 2027 niks meer te importeren uit Rusland. Verder vraagt het Belgisch voorzitterschap de lidstaten na te denken over welke obstakels er overwonnen moeten worden in hun land om dit voor elkaar te krijgen.
Los daarvan zullen de EU-landen deze week mogelijke sancties bespreken op Russisch lng. Iets wat gezien de Nederlandse afhankelijkheid hiervan wel eens grote gevolgen zou kunnen hebben voor (onder andere) ons land. Al lijkt een volledig invoerverbod om deze reden wel van tafel.
Meer over deze zes fases in de Europese wettenfabriek lees je hier.
