Vóór 2030 wil de overheid de staat van de natuur in Nederland verbeteren en de Europese doelen behalen die hierbij horen. De provincies krijgen de twijfelachtige eer om dit probleem op te lossen. Komende zomer moeten ze hun plannen (het NPLG) hiervoor inleveren, maar de verkiezingen bepalen grotendeels de inhoud van deze plannen.  

Stikstof

Het bekendste voorbeeld is stikstof. Nederland moet in aangewezen gebieden (Natura2000) de natuur extra goed beschermen. Welke gebieden dat zijn en welke regels daar gelden, is vastgelegd in Europese wetten (Habitatrichtlijn). Door deze wet zit Nederland nu op slot, want rond die gebieden mogen we niet nog meer stikstof uitstoten. Die uitstoot komt bijvoorbeeld door mest van landbouwbedrijven, de uitstoot van industrie en auto’s. Door de hoge stikstofgehaltes in Nederland zijn er minder dieren- en plantensoorten.

In de provincie Noord-Brabant ligt de natuur er zo slecht bij dat ze besloten dat er voorlopig niets gebouwd mag worden. Alle projecten die stikstof uitstoten in de buurt van Natura 2000-gebieden krijgen geen vergunning meer. Dit geldt ook voor projecten die helpen bij het verduurzamen, zoals windmolens.

Om aan de Europese regels te voldoen, moet de provincie keuzes maken. Vooral op het gebied van de indeling van de ruimte, één van de hoofdtaken van de provincie. Waar kan landbouw? Waar komt natuur? En waar bouwen we woningen? Partijen maken hierin verschillende afwegingen. De BoerBurgerBeweging (BBB) stelt dat woningen boven het toevoegen van natuur gaat. GroenLinks en de PvdA stellen dat er minder ruimte voor industrieën en bedrijven moet zijn. De VVD, van stikstofminister Van der Wal, is juist voor een “pragmatische aanpak”, waarbij er zowel ruimte is voor de natuur als voor de boerenbedrijven.

Schoon water

Naast stikstofregels zijn er ook Europese regels over de kwaliteit van oppervlakte- en grondwater (Kaderrichtlijn Water), wat van belang is voor de provincies. En daar is werk aan de winkel, want Nederlands water behoort tot de meest vervuilde van Europa. Niet één procent van rivieren en meren voldoet aan alle eisen die Europa stelt. 

Deze regels gaan ook over hoeveel water er beschikbaar moet zijn. Landbouwers houden de grond graag droog zodat de wortels van planten niet gaan rotten en de koeien niet wegzakken in de natte graslanden. Daarnaast trekken ook drinkwaterbedrijven en de industrie water uit de bodem. Ook op dit punt maken partijen verschillende afwegingen tussen de kwaliteit van het water en natuur en de mogelijkheid tot landbouw.

Kunstmest en bestrijdingsmiddelen

Dan is er ook nog het punt van de kunstmest en bestrijdingsmiddelen. Door het gebruik daarvan gaat de kwaliteit van drinkwaterbronnen achteruit. Europa heeft vastgesteld hoeveel we mogen gebruiken. Nederland heeft nu nog een uitzonderingspositie, waardoor boeren meer stikstof uit dierlijke mest mogen gebruiken dan door Europa is toegestaan (Nitraatrichtlijn). De zogenaamde ‘derogatiebeschikking’.

De organisatie van Nederlandse drinkwaterbedrijven (VEWIN) wil dat de doelen voor het verminderen van verontreiniging van drinkwaterbronnen met stikstof en bestrijdingsmiddelen ook in de plannen van de provincies worden meegenomen. De huidige plannen van de provincies vindt de organisatie namelijk niet voldoende.

Infrastructuur

De provincie gaat daarnaast ook over infrastructuur. En ook daarin heeft Europa een belangrijke rol. In Groningen is er een plan voor de Lelylijn, een spoorverbinding richting Duitsland. Het zou moeten leiden tot meer verbinding tussen de regio’s en meer werkgelegenheid. Voor het project vraagt de provincie subsidie aan Europa. De provincie voert dus niet alleen taken uit vanuit Brussel, maar is ook deels afhankelijk van geldstromen. Partijen zijn niet eensgezind over hoe de provincie daar aanspraak op wilt maken en ook niet over de manier waarop de gesubsidieerde projecten uitgevoerd moeten worden.

Migratie

De campagne ging ook over de asielcrisis in Nederland. Provincies houden toezicht op gemeenten op dit gebied. Wanneer gemeenten hun taak niet vervullen, kan de provincie bijspringen. Nederland worstelt met de opvang van asielzoekers. Onlangs kwamen Europarlementariërs nog op bezoek in Ter Apel om te leren van de problemen. De toestroom leidt ook tot problemen op de woningmarkt, omdat statushouders vaak voorrang hebben op een woning. Dit leidt tot een gevoel van oneerlijkheid bij veel mensen die al jaren op een wachtlijst staan en niet aan een woning kunnen komen.

Deze campagne was er daarom ook aandacht voor de Europese aanpak van de migratieproblematiek. Hoekstra opende zijn campagne op het CDA-congres met een oproep tot het sluiten van de Europese buitengrenzen. Ook voor de VVD is migratie een belangrijk thema: Mark Rutte was afgelopen week nog tijdens de campagne in Italië om te praten over migratie.

Luister hier naar de podcast: Bestemming Brussel