Brussel lijkt stilletjes te willen ontsnappen uit meerdere lang beloofde plannen om het dierenwelzijn in Europa te verbeteren. Mogelijk worden sommige voorstellen zelfs volledig geschrapt. Dit zou nodig zijn om de voedselprijzen, die sinds de oorlog in Oekraïne flink omhoog zijn geschoten, in toom te houden.
De Europese Commissie is al sinds 2020 bezig met het vernieuwen van de wetgeving op het gebied van dierenwelzijn. De aanzet kwam van de petitie End the Cage Age [Stop de Kooien, Red.], die door bijna 1,4 miljoen Europese Burgers werd ondertekend. Een tweede petitie om de pelsdierfokkerij te stoppen, kreeg begin dit jaar 1,5 miljoen handtekeningen.
De Commissie beloofde uiterlijk eind 2023 met een voorstel te komen om kooisystemen voor dieren zoals kippen, konijnen en eenden geleidelijk uit te bannen. Ook moest er een einde komen aan het slachten van eendagskuikens en de verkoop en productie van bont. Daarnaast werden er plannen opgetekend om het transport van levende dieren te verminderen.
Woorden geen daden
Nu de deadline in zicht komt, lijkt de ambitie van de Europese Commissie plaatsgemaakt te hebben voor oorverdovende stilte. In haar Europese troonrede sprak Commissievoorzitter Ursula von der Leyen geen woord over het onderwerp.
De dierenwelzijnsplannen zijn eveneens niet meer op de Green Deal-agenda voor de komende maanden te vinden. Dit is ook het geval voor een ander voorstel om Europese voedselsystemen te vergroenen.
Het enige nog terug te vinden voorstel is de herziening van de diertransportregels. Dit blijkt uit antwoorden van Maroš Šefčovič, die momenteel toezicht houdt op de Green Deal. Tijdens een hoorzitting afgelopen dinsdag stelde hij tegenstrijdig genoeg wel dat de plannen, ondanks de onduidelijkheid, hoog op de prioriteitenlijst blijven staan.
Economische belangen
De Europese Commissie heeft zich nog weinig laten ontvallen over de beweegredenen om een streep door de voorstellen te trekken. Maar het lijkt het er sterk op dat deze economisch zijn, met als voornaamste de angst voor (nog) hogere voedselprijzen.
Een risicoanalyse van de voorstellen, in handen van de Financial Times, laat zien dat de kosten voor de boeren met wel 15 procent zouden kunnen stijgen. Dit zou volgens het rapport kunnen leiden tot hogere prijzen aan de kassa.
Zo zou het verbod op het doden van één dag oude haantjes de prijs van een dozijn eieren met 60 cent laten stijgen. Het doden van haantjes wordt veel gedaan omdat mannetjes geen eieren leggen en dus niet rendabel zijn.
Verkiezingstactiek
Maar: de redenen voor de plotselinge ambitieverlies van de Commissie zijn niet puur economisch. De afgelopen maanden is de inflatie in de voedselsector juist voor het eerst weer wat afgenomen, aldus de Europese rekenkamer Eurostat. Ondanks dat de angst voor een nieuwe stijging blijft bestaan, lijkt het de goede kant op te gaan. Het uitvoeren van de voorstellen zou daarnaast jaren duren, wat het waarschijnlijk maakt dat de voedselprijzen tegen die tijd een stuk lager liggen.
Zo bekeken lijken de dierenwelzijnsplannen dus eigenlijk geen direct inflatiegevaar te vormen, maar voornamelijk een politieke bedreiging. Met de Europese verkiezingen in zicht en groeiend protest tegen de milieuregels, lijkt de Commissie in haar laatste termijn een behoudendere koers te willen varen. Het laten varen van de plannen lijkt dus ook sterk op een handreiking aan de conservatieven in het Europarlement.
“De 8,4 miljard dieren in de Europese veehouderij zijn het slachtoffer van politieke uitruil.” aldus Europarlementariër Anja Hazekamp (PvdD). “Beloofde plannen waar we samen met miljoenen burgers hard voor hebben geknokt zijn zonder blikken of blozen van de agenda verdwenen. Dat is uitermate teleurstellend en schaadt ons vertrouwen in de Europese Commissie als geheel.”