Het Europees Parlement moet de benoeming, na een hoorzitting, nog goedkeuren. Steun kan hij verwachten van zijn eigen christendemocratische familie. Na het grote gevecht tegen de natuurherstelwet, dat nipt door de partij van Esther de Lange (en Wopke Hoekstra) werd verloren, hopen ze daar dat de nieuwe Nederlandse Eurocommissaris meer aandacht heeft voor hun bezwaren. Die hoop zorgt juist voor zorgen bij de sociaaldemocraten, die meteen na bekendmaking van het nieuws op hoge toon eisten dat de klimaatportefeuille in handen van de sociaaldemocraten zou blijven.
Waarom Hoekstra?
Dat is een goede vraag. Uiteindelijk denken zowel demissionair premier Rutte als voorzitter Von der Leyen er bij te winnen. Rutte is altijd loyaal naar zijn politieke vrienden en met Hoekstra heeft hij meer gemeen dan met Kaag (D66). De taakverdeling tussen de premier en de voormalige minister van Financiën was altijd duidelijk. Hoekstra mocht er met gestrekt been ingaan (“Mister No” werd hij genoemd in Brussel). Hij mocht met name de zuidelijke lidstaten tot op het bot beledigen, waarna de premier ietsjes water bij de wijn deed, maar Nederland wel z’n zin kreeg. Uiteindelijk zijn er wel Europese leningen gekomen (het coronaherstelfonds) maar tegen strenge voorwaarden. En de Europese begroting (die voor zeven jaar werd vastgesteld) werd veel minder hoog dan was gevraagd door andere lidstaten.
Verder komt Rutte door de voordracht van Hoekstra tegemoet aan de wensen van de machtige christendemocratische fractie. Hij passeerde eerder Esther de Lange (CDA) die graag vicevoorzitter bij de Europese Investerings Bank (EIB) was geworden tot ongenoegen van de grote christendemocratische partij. Robert de Groot (nu nog permanent vertegenwoordiger), de man die elke dag opnieuw de onderhandelingen namens Rutte (en het kabinet) in Brussel voert, en een andere vertrouweling van de premier, gaat er met die baan vandoor.
Door nu Hoekstra voor te dragen, sust hij dat ongenoegen voorlopig. Bovendien koopt hij sympathie. Als hij volgend jaar mocht besluiten om voorzitter te willen worden van de Europese Commissie dan kunnen ze bij de EVP bijna niet om hem heen.
Wat is het belang van Von der Leyen?
De huidige voorzitter van de Europese Commissie heeft te maken met forse tegenstand in eigen gelederen. Ze wil volgend jaar opnieuw voorzitter worden van de Europese Commissie, maar heeft dan wel de steun nodig van de machtige Manfred Weber, de fractievoorzitter in het parlement en partijvoorzitter van alle aangesloten conservatieve en christendemocratische partijen. En die Weber houdt de kaarten tegen de borst. Hij is niet tevreden. Von der Leyen gaat te hard, heeft de oren teveel laten hangen naar Timmermans als het over de Green Deal gaat. Hij wil dat de scherpste randjes er vanaf gaan. Er moeten verkiezingen worden gewonnen en zijn analyse is dat de stemmers op het platteland de doorslag gaan geven de komende tijd.
De naam van Roberta Metsola, de huidige voorzitter van het Europees Parlement gaat veelvuldig rond in Brussel als mogelijke nieuwe voorzitter van de Europese Commissie. En dus moet Von der Leyen zorgen dat ze haar critici de argumenten uit handen slaat. Heel slim liet ze Rutte al weten af te zien van de gebruikelijke procedure. De normale procedure is dat er twee kandidaten worden voorgedragen (waarvan altijd één vrouw) en Von der Leyen dan kiest. Maar nu liet ze de keuze over aan Nederland. Als het Europees Parlement dan Hoekstra afwijst is het niet haar schuld en kan haar dat niet worden verweten.
Wat nu?
Hoekstra moet zich voorbereiden op een pittige hoorzitting. Daar zullen de woorden worden gewogen, waarna een stemming volgt. Veel hangt af van de liberale fractie Renew. Sophie in ’t Veld (tegenwoordig Volt) heeft er geen goed woord voor over, maar de VVD-leden van de fractie zijn veel minder kritisch. Als Hoekstra het niet redt in de eerste ronde dan komt er een herkansing. In het verleden zakte onder meer Neelie Kroes ook voor haar eerste examen. Bij een tweede ‘nee’ moet Nederland een nieuwe kandidaat voordragen.
Meer scherpe analyses van onze hoofdredacteur Bert van Slooten (cartoon), hardnekkige Brusselse geruchten en héél veel Europees nieuws lezen? Neem hier een gratis abonnement en ontvang de nieuwsbrief elke zondagochtend in je mailbox.
