Hoekstra wordt, wat we in Nederland de staatssecretaris noemen van Šefčovič. De Slowaak is de baas en de Nederlander wordt een soort onderaannemer. Bovendien krijgt Hoekstra niks te zeggen over de omstreden natuurherstelwet, de wet die voor veel politieke spanning in Brussel heeft gezorgd.

Hoekstra mag wel klimaat doen, zoals de Boer tot Bord strategie, maar zoals Von der Leyen het noemt  “under the guidance” van Šefčovič.

Ook de positie van de architect van de Green Deal, Diederik Samson, de kabinetschef van het team van Timmermans, komt niet in gevaar. Hoekstra mag geen eigen personeel invliegen.

Helpt dit tegen de kritiek?

Vooralsnog niet. Er is een petitie gestart om de benoeming van Hoekstra te blokkeren. En in het Europees Parlement is er nog steeds verzet uit sociaaldemocratische en linkse hoek. Mohamed Chahim (PvdA) is één van de belangrijkste woordvoerders en hij wil dat Hoekstra zich ondubbelzinnig uitspreekt over de natuurherstelwet. “We willen ambitie zien. Bovendien moet hij aangeven hoe hij die ambitie in daden gaat omzetten.”

De nieuwe Eurocommissaris moet daarnaast vooral aangeven hoe hij de rest van de wereld gaat overtuigen om ook klimaatmaatregelen te nemen. Wat dat betreft is het kort dag, want in november is er al een grote internationale klimaatconferentie (COP28) waar maatregelen moeten worden afgesproken. Timmermans heeft de afgelopen maanden als Eurocommissaris de halve wereld overgevlogen om steun te krijgen om echte afspraken te maken tijdens de COP28-bijeenkomst.

Op steun van Anja Hazekamp (Partij voor de Dieren) hoeft Hoekstra op voorhand niet te rekenen. “Hij ziet de urgentie niet van het klimaatprobleem”, laat ze weten. Ze noemt hem een ongeloofwaardige Eurocommissaris. “Bovendien is hij lid van een partij die systematisch probeert maatregelen voor natuurbescherming en natuurherstel te saboteren.”

Hoe gaat het verder?

De volgende horde is de juridische commissie. Daar wordt gekeken of er sprake is van mogelijke belangenverstrengeling. Dat is een machtige commissie die in 2019 zorgde dat de Roemeense kandidaat Rovana Plumb en de Hongaar Lászlo Trócsávyi voortijdig het veld moesten ruimen. De één kon niet verantwoorden waar het geld voor haar verkiezingscampagne vandaan kwam en de ander had veel te nauwe banden met het eigen advocatenkantoor. Ze trokken zich terug nadat ze geen antwoord konden geven op de vele vragen van de Europarlementariërs.

De verwachting is niet dat Hoekstra op dit gebied iets mispeuterd heeft (vergeef me de Vlaamse uitdrukking) en dan kan hij naar de volgende ronde. Dan moet hij zich verantwoorden voor een commissie waar hij als Eurocommissaris veel mee te maken krijgt; waarschijnlijk de milieucommissie (ENVI). Maar formeel moeten de fractievoorzitters (de conferentie van presidenten, ook COP genaamd) een besluit nemen.

En daar komt de politiek om de hoek kijken. Want de toon van de vragen in de milieucommissie zal veel kritischer zijn dan in de landbouwcommissie (AGRI). En niet alleen de toon, het gaat uiteindelijk om de stemming in de commissie en de conclusie die wordt opgeschreven. Bij een negatief oordeel wordt het moeilijk voor de beoogde Eurocommissaris om door het voltallige Europees Parlement te worden goedgekeurd.

Hoe zit dat?

Het oordeel van de meerderheid van de commissie die Hoekstra heeft verhoord wordt in stemming gebracht. Bij een positief oordeel is dat geen probleem, maar als Hoekstra er niet in slaagt om te overtuigen kan het een spannende stemming worden. We hebben bij de stemmingen over de natuurherstelwet gezien dat het Europees Parlement tot op het bot verdeeld is over het onderwerp. Overigens heeft Hoekstra tijdens de hoorzitting een aantal gelegenheden om als het ware herexamen te doen. Om te beginnen moet hij antwoord geven op schriftelijke vragen. Daarna kan hij een goede eerste indruk neerzetten door een kwartier lang, vol overtuiging te vertellen wat hij allemaal van plan is. En als hij zakt voor de eerste hoorzitting is er altijd nog een tweede hoorzitting. In het verleden heeft bijvoorbeeld Neelie Kroes ook herexamen moeten doen.

De komende weken bepaalt het Europees Parlement wanneer de hoorzitting en de definitieve stemming zal plaats vinden.

Lees meer in de wekelijkse nieuwsbrief Brussels Peil. Wil je op werkdagen elke ochtend scherpe analyses van onze hoofdredacteur Bert van Slooten (cartoon), hardnekkige geruchten en véél Europees nieuws in je mailbox? Abonneer je dan hier op De Dagvangst!