30 oktober | Wilders en Timmersmans veel besproken
De verkiezingen voor de Tweede Kamer zitten erop. De campagneleus van D66 leek na het sluiten van de stembus bewaarheid: Rob Jetten is mogelijk de nieuwe premier van Nederland. Hij moet dan wel een coalitie smeden. En dat wordt niet gemakkelijk, want met 98 procent van de stemmen geteld lijken de verkiezingen te zijn geëindigd in gelijkspel: 26 zetels voor zowel de PVV als D66. In Brussel is dit groot nieuws, ook de namen van Geert Wilders en Frans Timmermans worden veelvuldig besproken:

Om te beginnen Wilders omdat de PVV, die vaak als voorbeeld wordt gezien voor andere nationalistische partijen in de Europese Unie, een nederlaag heeft geleden. De vraag was de afgelopen tijd vaak of Europa aan de vooravond staat van een reeks overwinningen van nationalistische (rechtse) partijen. Daarbij werd Wilders vaak als voorbeeld genoemd.

De tweede naam die ook vandaag de dag na de verkiezingen in veel Europese media wordt genoemd is die van Frans Timmermans. De man die bijna tien jaar lang in de Europese Commissie de eerste vice-voorzitter was, de belangrijkste politicus na de voorzitter. Met name de sociaaldemocraten hoopten dat hij het tij in Europa kon keren. De afgelopen tijd hebben de sociaaldemocraten namelijk heel erg veel verkiezingen verloren, waardoor de hoop was gevestigd op Timmermans. Nog geen anderhalve week geleden juichten veel leden van die Europese beweging voor Timmermans als de verlosser; eindelijk een politicus die voor links de verkiezingen kon winnen. Maar dat bleek ijdele hoop en hun hoop in bange dagen is nu opgestapt.

29 oktober | Prognose: GroenLinks-PvdA grootste onder Nederlanders in het buitenland
GroenLinks-PvdA is de populairste partij onder Nederlanders die in het buitenland wonen. Dat blijkt uit een prognose van KiezersBuitenNederland.nl, gebaseerd op een peiling onder 12.000 respondenten. De partij haalt 20,7 procent van de stemmen, gevolgd door de PVV (18,5 procent) en D66 (17,2 procent). VVD (9,8 procent) en CDA (8,2 procent) volgen op afstand.

De peiling is uitgevoerd in opdracht van de Nederlandse Vereniging, een onlineblad voor Nederlanders in het buitenland. Kiezers die hun stem al hadden uitgebracht, kregen een e-mailuitnodiging om mee te doen. De vragenlijst werd daarnaast via sociale media verspreid, wat volgens de onderzoekers kan betekenen dat ook niet-expats hebben meegedaan of dat sommigen de peiling meermaals hebben ingevuld.

Ruim 136.000 Nederlanders buiten Nederland mogen dit jaar stemmen – een recordaantal, ruim 26.000 meer dan bij de verkiezingen van 2023.

29 oktober | Nog één laatste debat
Nog één keer ging het tijdens een slotdebat over Europa en wel de defensie; oftewel hoe gaan we het betalen? De VVD is fel tegen het verhogen van de belastingen, terwijl het CDA via een vrijheidsbelasting wel op die manier de in NAVO verband afgesproken vijf procent wil halen. De SP is tijdens het slotdebat van de NOS als enige tegen de in juni afgesproken norm. Lijsttrekker Jimmy Dijk noemt het niet slim. Hij wil wel Oekraïne steunen, maar niet dogmatisch achter de vijf procent norm aanlopen. 

Dat is volgens Henri Bontebal hopeloos naïef. VVD-leider Dilan Yeşilgöz vindt het niet meer dan normaal dat we onze eigen broek ophouden en dus zelf de rekening voor defensie betalen. Aan het slot van het debat over defensie schoot Bontenbal wel nog even uit z’n slof. “Ik ben de politieke spelletjes van de VVD helemaal spuugzat”, zegt hij nadat Yeşilgöz hem weer vraagt om voor centrum-rechts te kiezen. “Al die spelletjes, tactieken dat is oude politiek.” Lees hier het liveblog van de NOS en hier dat van de Telegraaf.

28 oktober | EenVandaag-debat gaat over Europa
Het EenVandaag-verkiezingsdebat van gisteravond ging onder andere over defensie. Over geld naar Europa en de veiligheid van het continent. Henri Bontenbal (CDA) ligt soms wakker van de veiligheid in Europa. “De tijd dat we onder de grote Amerikaanse paraplu konden schuilen is voorbij.” Hij vindt dat Nederland fors achterop is geraakt tijdens de laatste kabinetsperiode in Europa. Dat gaat onder premier Bontenbal anders worden, zo zegt hij.

Rob Jetten (D66) vindt Europa als geheel te naïef geweest met Russische agressie, een onvoorspelbare Trump in de Verenigde Staten en China als grote speler op het wereldtoneel. De politieke discussie spitste zich vervolgens toe op de betaalbaarheid van de defensieplannen. GroenLinks-PvdA kreeg het verwijt dat ze maar tot 2030 geld hebben uitgetrokken en daarna geen plannen hebben over hoe de rekening betaald moet worden. Maar Frans Timmermans zegt dat zijn partij juist realistisch is, omdat over vier jaar de situatie heel anders kan zijn en hij wil niet nu alvast bezuinigingen op bijvoorbeeld de zorg inboeken.

Bij JA21 is lijsttrekker Joost Eerdmans heel bezorgd dat alle defensieplannen (de vijf procent NAVO norm) gefinancierd worden met Europese leningen (eurobonds). Op zich staat Bontenbal ook niet te popelen om eurobonds te gebruiken. “Maar voor de gezamenlijke financiering van een dronewall kan het zeker een goed middel zijn.”

27 oktober | Jetten wil asielaanvragen buiten Europa mogelijk maken
D66-leider Rob Jetten zei vanochtend op NOS Radio 1 dat vluchtelingen voortaan al in de regio of bij Europese ambassades asiel moeten kunnen aanvragen. Wie recht heeft op bescherming, kan daarna “op een verantwoorde manier” naar Nederland komen.

Volgens Jetten is het nieuwe model nodig om “van migratie die ons overkomt, naar migratie die we zelf in de hand hebben” te gaan. Op de korte termijn wil hij ook meer controle op de instroom. Dat kan via Europese afspraken, maar D66 is “ook bereid om op nationaal niveau maatregelen te nemen”. Lees hier ook het interview met D66-Kamerlid Anne-Marijke Podt over de koers van D66 op gebied van migratie.

27 oktober | Partijen verdeeld over Europese waterrichtlijn
Tijdens het Debat van het Zuiden botsten de lijsttrekkers over de vraag hoe Nederland moet omgaan met de Europese regels voor schoon water. Volgens de zogeheten Kaderrichtlijn Water moeten alle lidstaten in 2027 zorgen dat hun oppervlakte- en grondwater “goede ecologische kwaliteit” hebben. Maar dat doel lijkt onhaalbaar, en precies daarover liepen de meningen uiteen.

PVV en JA21 willen Brussel om uitstel vragen. “We moeten ons niet gek laten maken”, zei Geert Wilders. “De kwaliteit van ons drinkwater behoort tot de beste van de wereld.” Joost Eerdmans (JA21) voegde toe dat Nederland “aan te strenge regels” moet voldoen en dat “de lat in Brussel lager moet”.

Andere partijen willen juist meer actie. Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) benadrukte dat schoner water niet voor Europa maar “voor onze eigen gezondheid” nodig is. D66-leider Rob Jetten wil dat grootverbruikers meer gaan betalen voor drinkwater, en CDA’er Henri Bontenbal pleit voor strengere regels voor lozingen door bedrijven.

24 oktober | Defensie op de agenda
Oekraïne en de dreiging aan de EU-grenzen maken defensie tot een campagnethema. Partijen willen meer geld, maar niet op dezelfde manier. PVV noemt geen percentage, wél “meer geld voor defensie”. GroenLinks-PvdA, VVD en BBB zetten in op 3,5 procent van het bbp; CDA, D66, JA21 en ChristenUnie noemen 3,5 procent plus 1,5 procent extra. SP wijst de NAVO-norm af; Volt wil uitgaven boven de 2 procent vooral naar EU-projecten sturen.

Een EU-leger blijft verdeeld terrein: D66 ziet dit “op termijn”, Volt wil een EU-krijgsmacht die met de NAVO samenwerkt; VVD, PVV, JA21 en BBB zijn tegen, GroenLinks-PvdA benadrukt nationale zeggenschap. Brusselse Nieuwe zet alle defensie-standpunten van de partijen op een rij. Bekijk ze hier.

24 oktober | Zeven partijen tekenen voor Europees PFAS-verbod
Zeven politieke partijen – GroenLinks-PvdA, D66, SP, Volt, Partij voor de Dieren, ChristenUnie en NSC – hebben een stembusakkoord ondertekend voor een PFAS-vrij Nederland. De partijen beloven zich in Europa hard te maken voor een verbod op de productie, import en het gebruik van deze zogeheten forever chemicals, die zich ophopen in het menselijk lichaam en schadelijk zijn voor de gezondheid. Ook willen ze dat bedrijven die PFAS uitstoten de kosten dragen voor sanering en waterzuivering.

Het initiatief komt van maatschappelijke organisaties, waaronder Natuur & Milieu en Stichting Tegengif. De ondertekenaars roepen op tot een ambitieus Europees verbod. Daar wordt al aan gewerkt: Nederland hoort bij de vijf EU-landen die bij de European Chemicals Agency een voorstel indienden om ruim 10.000 PFAS-stoffen te verbieden onder de REACH-verordening. De beoordeling daarvan loopt nog; een besluit van de Europese Commissie wordt pas eind 2026 verwacht.

23 oktober | CDA, NSC, GroenLinks-PvdA, D66, Volt en PvdD willen meer geld naar Europa
Het Europees Parlement besloot dat de Europese begroting met maar liefst 600 miljoen euro omhoog mag. De PVV en de SGP stemden tegen extra geld voor de begroting van 2026. VVD en BBB onthielden zich van stemming. De andere Nederlandse partijen zijn voor meer geld voor Europa.

In Straatsburg stemde het Europees Parlement voor het voorstel van de Europese Commissie om meer geld voor onderzoek, defensie en het concurrentievermogen te begroten. Ook willen de Europarlementariërs bezuinigingen vanuit de lidstaten op belangrijke gezondheids- en onderwijsprojecten terugdraaien. Het voorstel om 600 miljoen euro uit te geven – wat klinkt als een reusachtig bedrag maar bescheiden blijft vergeleken het totale budget van 193,3 miljard euro – haalde het met een ruime meerderheid.

Hoe nu verder? De Commissie, het Parlement en de lidstaten zullen zich drie weken lang buigen over de kwestie. Voor het einde van het jaar moet er namelijk witte rook zijn over de begroting voor 2026.

22 oktober | Timmermans wil toch wel nationale asielmaatregelen bovenop EU-regels
GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans is bereid te onderhandelen over nationale maatregelen om de asielinstroom te beperken, al blijft zijn voorkeur uitgaan naar een Europese aanpak. “Ik ben bereid daarover te spreken,” zei hij in Nieuwsuur. Zijn partij vindt dat Nederland geen asielcrisis heeft, maar een opvangcrisis, en ziet weinig in nationale ingrepen bovenop het Europese migratiepact.

Toch sluit Timmermans nationale stappen niet uit als coalitiepartners daarop aandringen, zolang die passen binnen internationale verdragen over de behandeling van vluchtelingen. Strafbaarstelling van illegaliteit wijst hij af, omdat dat volgens hem averechts werkt. Wel erkent hij dat procedures sneller kunnen.

21 oktober | Nederlanders in Brussel kunnen nog tot donderdag stemmen
Wie in Brussel nog wil stemmen, moet opschieten. Op 24 oktober om 10.00 uur sluit de speciale doorzichtige stembus op de Permanente Vertegenwoordiging van Nederland bij de EU. Elke dag komen Nederlanders hun oranje envelop met stembiljet in de glazen box deponeren. Bij vorige verkiezingen stond er nog een kartonnen doos, maar dit jaar koos de PV voor transparantie — letterlijk.

De stemmen worden verzameld en via de ambassade naar Den Haag gebracht, waar het hoofdstembureau voor kiezers in het buitenland is gevestigd. Zelf opsturen mag ook.

In totaal hebben 135.000 Nederlanders in het buitenland zich geregistreerd, meer dan bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2023 (109.000). Toch is dat nog maar een fractie van de 890.000 Nederlanders die in het buitenland stemgerechtigd zijn. Vanuit België doen zo’n 21.000 kiezers mee — na Duitsland de grootste groep. China en Turkije tellen de minste stemmers, met elk zo’n vijfhonderd.

20 oktober | Dijk (SP) en Eerdmans (JA21) willen minder arbeidsmigratie
Tijdens het RTL-debat van gisteravond pleitten SP-lijsttrekker Jimmy Dijk en JA21-leider Joost Eerdmans voor het beperken van werkvergunningen voor werknemers uit Europa. Dijk benadrukte dat dit mogelijk is “als je een goede reden hebt”. Eerdmans wil het direct na de verkiezingen regelen. Eerder wilde hij het vrije verkeer van personen binnen de EU ter discussie stellen.

15 oktober | Staatssecretaris voor Europese Zaken
In Brussel vond dinsdagavond de zevende editie van Hard Talk Europa plaats, een debat over de Nederlandse verkiezingscampagne gezien vanuit Europees perspectief. Aan tafel: Europarlementariër Tineke Strik (GroenLinks-PvdA) en Jessica van Leeuwen (BBB).

Het gesprek werd fel toen het ging over de rechtsstaat. Strik verweet BBB dat de partij met uitspraken over de Raad van State “het gezag van democratische instituties langzaam uitholt”. Van Leeuwen kaatste de bal terug: kritiek op rechters mag, zolang het maar over personen en uitspraken gaat en niet over de rechtsstaat zelf.

Opvallend was dat de twee elkaar wél vonden op één punt: de behoefte aan een staatssecretaris voor Europese Zaken. Van Leeuwen pleitte voor iemand die “de stroom aan Europese regels coördineert en stroomlijnt”. Strik noemde dat “een goed plan” en herinnerde eraan dat Nederland die functie in eerdere kabinetten wél kende, maar inmiddels heeft afgeschaft.

14 oktober | JA21: Oekraïne moet geen EU- of NAVO-lid worden
JA21 wil niet dat Oekraïne lid wordt van de EU of de NAVO. Volgens kandidaat-Kamerlid Michiel Hoogeveen ligt het land “te veel in de Russische invloedssfeer”. NAVO-lidmaatschap noemt hij een “onnodige provocatie”.

Tijdens een verkiezingsdebat in De Balie noemde hij toetreding een “enorm risico”. Andere partijen reageerden fel. D66’er Jan Paternotte vond dat Hoogeveen een “denkfout” maakt. Volgens hem is NAVO-lidmaatschap juist cruciaal: “De Baltische staten zijn niet aangevallen omdat ze al lid zijn.”

Ook over Gaza stond JA21 alleen. Waar andere partijen druk op Israël willen houden om het vredesproces op gang te brengen, wil Hoogeveen eerst het vredesplan van Trump uitvoeren.

13 oktober | Europese thema’s tijdens het RTL-verkiezingsdebat
In het RTL-verkiezingsdebat tussen de lijsttrekkers van de grootste partijen vier partijen, PVV was er door een terreurdreiging van vorige week niet bij, kwamen meerdere Europese dossiers aan bod.

Een van die dossiers was de afspraak om vanaf 2035 geen nieuwe benzineauto’s meer toe te laten op de markt. VVD-leider Dilan Yesilgöz was de enige die tegenstemde, ondanks eerdere steun van haar partij in Brussel. “Ik twijfel. Door geopolitieke ontwikkelingen is het maar de vraag of we dit doel halen”, zei ze. Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) en Rob Jetten (D66) verdedigden de Europese afspraak fel. “Anders rijden we straks alleen nog in Chinese auto’s”, waarschuwde Timmermans.

Ook over Europese defensie-uitgaven liepen de meningen uiteen. CDA-leider Henri Bontenbal erkende dat belastingverhoging nodig is om de NAVO-norm te halen. Hij bekritiseerde GroenLinks-PvdA, dat slechts plannen tot 2030 heeft. “Boekhouderslogica”, vond Timmermans.

Rond migratie riep Timmermans op tot Europese samenwerking via het migratiepact. Bontenbal bleef hameren op nationale maatregelen. Timmermans noemde zijn aanpak “populisme light”.

Tot slot klonken er scherpe woorden over Israël. Timmermans noemde Netanyahu een “oorlogsmisdadiger”. Yesilgöz pleitte juist voor dialoog. Bontenbal verwees naar de noodzaak van een gezamenlijk Europees standpunt.

13 oktober | Gezamelijk lenen zorgt voor verdeeldheid
Wel of niet samen lenen? Daar reageerde VVD’er Eelco Heinen, de nummer twee op de lijst, op tijdens het debat bij WNL op Zondag. Hij vindt eurobonds een gevaarlijke ontwikkeling en neemt dat vooral het CDA kwalijk. Die partij is in sommige gevallen, zoals bij vrede en veiligheid, voor samen lenen in Europa. Volgens Heinen krijgt hij hierover veel vragen van collega’s uit heel Europa. Ministers van Financiën vrezen dat Nederland schuift.

JA21 deelt die vrees. Annabel Nanninga sprak van “een communistisch herverdelingsmechanisme”. Heinen ergerde zich aan de poging van JA21 om mee te liften: “Joost Eerdmans komt altijd als de afwas is gedaan.”

D66, GroenLinks-PvdA en het CDA steunden samen lenen juist wél. “Investeren in defensie is een enorme kans,” zei Jan Paternotte.

Het debat betekende ook het debuut van Sebastiaan Stöteler, die in Europa de PVV leidt. Door terreurdreiging tegen Geert Wilders kwam hij extra in de schijnwerpers te staan.

10 oktober | Doorrekeningen
Het Centraal Planbureau waarschuwt dat verkiezingsplannen van partijen als GroenLinks-PvdA, NSC en SGP kunnen botsen met Europese regels. Het gaat om voorstellen op het gebied van zorg, belastingen en arbeidsmigratie. Zo zou het verlagen van de zorgpremie en belastingvrijstelling voor woningcorporaties kunnen worden gezien als verboden staatssteun. Ook extra heffingen op arbeidsmigranten brengen risico’s mee. De Europese Commissie zou ingrijpen als ze oordeelt dat bedrijven of werknemers uit andere EU-landen benadeeld worden. Het CPB noemt de plannen “kwetsbaar” voor afwijzing of aanpassing door Brussel. Lees hier meer.

7 oktober | Bas Eickhout blikt vooruit
Tijdens een persconferentie in Straatsburg ging Europarlementariër Bas Eickhout (GroenLinks–PvdA) in op de komende verkiezingen. “We hebben verkiezingen omdat rechtse partijen wilden samenwerken met de radicaal-rechtse, en dat leidt alleen tot chaos”, zei hij. Volgens Eickhout zijn er “nauwelijks partijen over die nog met Wilders willen regeren”. De inzet van de campagne? “Wie wordt de grootste: de christendemocraten of wij. En wie vertrouw je als premier? Ik zie maar één persoon.” Toch erkende hij ook dat lijsttrekker Frans Timmermans bij sommige mensen een bepaald negatief gevoel oproept. “Dat gebeurt als je een stevig standpunt inneemt”, aldus Eickhout.

6 oktober | Motie-mania in Tweede Kamer door verkiezingen
De Tweede Kamer heeft eind vorige week, net voor het verkiezingsreces, nog allemaal moties aangenomen (en verworpen). En met de uitkomst van de stemmingen wordt op sociale media trots laten zien. Wie is voor en wie is tegen? Gelukkig kwamen er ook Europese onderwerpen voorbij.

Een motie van D66 om akkoord te gaan met het Europese handelsverdrag met Zuid-Amerikaanse landen (Mercosur) is verworpen. Naar verwachting stemmen de EU-landen in november over het verdrag.

Ook een motie van de SGP haalde het nét, met steun van onder meer PVV, NSC, BBB, ChristenUnie en JA21. Die roept de regering op zich actief te verzetten tegen het opnemen van abortus als mensenrecht in Europese verdragen. In Brussel wordt daar voorzichtig over gesproken. Tenslotte werd een motie van Volt en VVD verworpen om een klacht in te dienen tegen Slowakije. Dat land voerde een grondwetswijziging door waarin nationaal recht boven EU-recht komt te staan, wat de rechten van lhbti-personen zou kunnen beperken. Volt en VVD wilden dat Nederland hierover een zogeheten artikel 259-procedure zou starten bij de Europese Commissie. Alleen linkse en liberale partijen steunden dat voorstel.

6 oktober | Stemwijzer gaat nauwelijks over Europa
Wie de stemwijzer wil doen en hoopt op Europese vragen, komt bedrogen uit. Er is één vraag over het verhogen van de defensienorm, die kunnen we meetellen. En een vraag over de vraag of gemeenten en provincies makkelijker een vergunning moeten krijgen om wolven te mogen afschieten. En ook wolven vallen onder Europees beleid.

2 oktober | GroenLinks-PvdA: TikTok vormt risico voor verkiezingen
GroenLinks-PvdA-Europarlementariër Kim van Sparrentak wil dat de Europese Commissie ingrijpt tegen TikTok, nu blijkt dat het platform livestreams van de radicaal-rechtse rellen in Den Haag actief aanraadt. Volgens haar verdient TikTok aan dit soort content en duwt het algoritme extreme boodschappen ook naar gebruikers die daar niet naar zoeken.

Met de Tweede Kamerverkiezingen voor de deur vreest Van Sparrentak voor manipulatie via sociale media. Ze wijst op eerdere beïnvloedingscampagnes in Roemenië en Tsjechië, waarbij Russische netwerken duizenden nepaccounts inzetten. “Zolang dat algoritme zo giftig functioneert, heeft iedereen een manipulatiemachine in zijn broekzak. De Commissie moet eindelijk moed tonen en ingrijpen,” aldus Van Sparrentak.

30 september | JA21 wil EVRM moderniseren
Het stond al in hun verkiezingsprogramma, maar JA21 benadrukt het vandaag nog eens met een uitgewerkt voorstel: het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) moet worden gemoderniseerd. De partij wil dat Nederland tijdens het voorzitterschap van het Comité van Ministers van de Raad van Europa (de mensenrechtenorganisatie van Europa) in 2027 het voortouw neemt om een nieuw protocol op de agenda te zetten.

Kern van het plan: landen moeten meer ruimte krijgen om criminele vreemdelingen en uitgeprocedeerde asielzoekers uit te zetten. Volgens partijleider Joost Eerdmans is het EVRM “nooit bedoeld geweest om landen te gijzelen in hun migratiebeleid”. Ook Kamerlid Diederik Boomsma wijst erop dat de uitleg van het verdrag “zo ruim is opgerekt dat effectief migratie- en veiligheidsbeleid onmogelijk wordt gemaakt”.

Concreet wil JA21 dat artikel 3 (verbod op onmenselijke behandeling) en artikel 8 (recht op gezinsleven) worden aangepast. Zo moet uitzetting van gevaarlijke criminelen mogelijk worden, zelfs als er risico’s bestaan in het land van herkomst, en hoeft gezinsleven van vreemdelingen niet per se in Nederland plaats te vinden.

24 september | Groen stembusakkoord
GroenLinks-PvdA, D66, SP, ChristenUnie en Volt hebben een groen stembusakkoord van Milieudefensie ondertekend. Daarin spreken ze steun uit voor strengere klimaatmaatregelen, zoals een CO₂-heffing voor de industrie en een rechtvaardig afbouwpad voor fossiele subsidies. Ook moeten bedrijven hun klimaatplannen in lijn brengen met het Parijsakkoord.

Het CDA deed niet mee, terwijl de partij in haar verkiezingsprogramma de klimaatdoelen wel onderschijft. Volgens het CDA moeten afspraken over het afbouwen van fossiele subsidies vooral op Europees niveau worden gemaakt. Ook ziet het CDA voorlopig niets in een CO₂-heffing voor de industrie. Op andere punten, zoals het idee dat vergroenen moet lonen voor bedrijven, kan de partij zich wel vinden.

22 september | VVD botst met CDA over Europese leningen
Eelco Heinen, minister van Financiën en nummer twee op de VVD-lijst, reageert fel op het CDA. In WNL op Zondag zei hij te zijn “geschrokken” van het standpunt van de christendemocraten om gezamenlijke Europese leningen – zogenoemde eurobonds, waarbij alle EU-landen samen schulden aangaan en garant staan – toe te staan. Volgens Heinen is dat “een draai en niet goed”, omdat Nederland dan opdraait voor schulden van andere landen. Een breekpunt wil hij het niet noemen, maar hij spreekt wel van een rode lijn. Het is na de hypotheekrenteaftrek opnieuw een botsing tussen VVD en CDA.

19 september | Het grote Europawoordvoerders verkiezingsdebat in Nieuwspoort
Op 14 oktober vindt bij Nieuwspoort in Den Haag Het grote Europawoordvoerders verkiezingsdebat plaats. In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen kruisen de Europa-woordvoerders van onder meer GroenLinks-PvdA, VVD, D66 en CDA de degens over defensie, migratie en klimaat. Voorafgaand schetst Mendeltje van Keulen welke Brusselse dossiers Nederland de komende tijd kan verwachten. Het debat, onder leiding van Brusselse Nieuwe, start om 19.30 uur. Vrienden en donateurs van Brusselse Nieuwe kunnen zich aanmelden voor de gastenlijst en krijgen gratis toegang. Andere geïntereseerden kunnen een ticket kopen op de website van Nieuwspoort.

16 september | Nieuwe EU-regels voor politieke advertenties
Vanaf 10 oktober moeten politieke advertenties op sociale media in heel Europa voldoen aan strengere transparantie-eisen. Adverteerders moeten duidelijk maken dat het om een politieke boodschap gaat, wie de afzender is en welk bedrag is betaald. De regels zijn ook van invloed op de campagnes voor de Tweede Kamerverkiezingen in Nederland.

15 september | Luisteren maar
In de podcast Café Europa bespreken Brusselse Nieuwe-hoofdredacteur Bert van Slooten en Arjen Noorlander de verkiezingsprogramma’s van de Nederlandse partijen. Met bijzondere aandacht voor Europa: hoe kijken partijen naar Brussel, welke rol zien ze voor de Europese Unie en waar lopen de standpunten uiteen? De podcast is een samenwerking van Haags College en Studio Europa Maastricht.

10 september | D66 stelt EU-koers bij
D66 presenteert het conceptverkiezingsprogramma: Europa krijgt minder ruimte dan voorheen, maar de partij legt de nadruk op slagkracht. Veiligheid, economie en geopolitiek staan centraal. Zo wil D66 Oekraïne sneller laten toetreden, het vetorecht in de EU afschaffen en fors investeren in technologie en energie. Ook streeft de partij naar een Europees leger en strengere regels voor landen die de rechtsstaat niet respecteren. In eerdere programma’s lag de focus vooral op democratische hervormingen van de EU, nu verschuift dat naar pragmatiek. Lees hier het hele verhaal.

6 september | Manfred Weber spreekt op CDA-congres
EVP-leider Manfred Weber was dit weekend te gast op het CDA-congres in Rotterdam. Hij had een duidelijke boodschap voor Henri Bontenbal: je bent klaar om premier te worden. “We hebben al 13 christendemocratische regeringsleiders in Europa, en daar komt Henri straks ook bij”, zei Weber. Hij sprak bijna een kwartier lang lovend over de CDA-lijsttrekker. Geen populisme, maar problemen oplossen, was de rode draad. Ook Jeroen Lenaers kreeg een pluim: binnen de EVP-fractie houdt hij de boel bij elkaar, “soms met argumenten, soms met iets meer dwang.”

Nieuws bracht Weber niet, maar wel een dosis campagneboodschappen. Hij prees de boeren, verdedigde de miljardenboete voor Google en roemde het migratiepact: “De overheid bepaalt wie binnenkomt, niet de maffia.” Afsluitend haalde hij uit naar andere partijen: de socialisten zouden overal verliezen, de liberalen zouden uitgeblust zijn en de PVV noemde hij “geen patriotten, maar een kolonie van de Verenigde Staten.”

Volgens Weber is er dus maar één uitkomst mogelijk: “Henri wint in Nederland en Europa.”

2 september | Hanneke Boerma toch geen lijstduwer NSC
Op de definitieve kandidatenlijst van Nieuw Sociaal Contract ontbreken twee opvallende namen. Nicolien van Vroonhoven trekt zich terug nadat leden haar van plek twee naar vier hadden verschoven. “Het afgelopen jaar was meer dan pittig”, zegt ze. “Ik ben trots op wat we teweeg hebben gebracht.”

Ook Hanneke Boerma, voormalig staatssecretaris voor Buitenlandse Handel en eerder lijstduwer, heeft afgezien van een plek. Boerma is een bekende in Brussel. Zij werkte bij de Nederlandse Permanente Vertegenwoordiging. Haar Haagse avontuur noemde ze “kort maar krachtig”.

Eddy van Hijum blijft lijsttrekker. Andere kandidaten met een Europese link schuiven juist iets op: Europarlementariër Dirk Gotink staat nu op plek 31 (was 33) en Tatjana Meijvogel-Volk op 26 (was 27)

2 september | Partij voor de Dieren komt met scherpe EU-standpunten
De Partij voor de Dieren kiest in haar conceptverkiezingsprogramma voor scherpe Europese standpunten. De partij wil strengere klimaatdoelen, afschaffing van landbouwsubsidies en een Europees vuurwerkverbod. Ook pleit ze voor wapenleveranties aan Oekraïne, maar verwerpt de NAVO-norm en migratiedeals met landen als Turkije en Libië. Lees hier alle Europa-standpunten van de PvdD.

1 september | PVV-lijst heeft gevolgen in Brussel
De hoge notering van Europarlementariër Sebastiaan Stöteler op de PVV-kieslijst betekent niet alleen een wissel in Den Haag, maar ook in Brussel. Zijn vertrek uit het Europees Parlement maakt de weg vrij voor Mieke Andriese, nu nog medewerker van de PVV-fractie. Zij stond vorig jaar zevende op de Europese lijst en greep toen net naast een zetel. Daarnaast doen ook de huidige PVV-Europarlementariërs Rachel Blom en Marieke Ehlers mee aan de Kamerverkiezingen, zij het als lijstduwers.

1 september | Het Grote Europawoordvoerders verkiezingsdebat komt eraan
Op 14 oktober organiseren Brusselse Nieuwe en de onderzoeksgroep European Impact (De Haagse Hogeschool) het grote Europawoordvoerders verkiezingsdebat in Nieuwspoort. Het idee voor zo’n verkiezingsdebat over Europa werd eerder deze zomer geopperd door Ronald Plasterk. Het debat begint om 19.30 uur.

Vrienden en donateurs van Brusselse Nieuwe kunnen zich aanmelden voor de gastenlijst en krijgen gratis toegang. Meer informatie volgt binnenkort via Nieuwspoort.

28 augustus | PVV schuift Europarlementariër naar voren
Europarlementariër Sebastiaan Stöteler krijgt een prominente plek op de nieuwe kandidatenlijst van de PVV. Hij staat op nummer twee, direct achter partijleider Geert Wilders. In Brussel is Stöteler ondervoorzitter van de fractie Patriotten voor Europa, lid van de commissie Buitenlandse Zaken en actief in de defensie- en Israël-delegaties. Na hem volgen Shanna Schilder (Volendam) en Annelotte Lammers (Genemuiden). Opvallend: zittende Kamerleden ontbreken in de top vier. Bij de vorige verkiezingen stonden Fleur Agema en Gidi Markuszower nog hoog op de lijst. Wilders maakt de volledige lijst de komende dagen bekend.

28 augustus | JA21: Nederland moet EU-migratieregels hervormen tijdens voorzitterschap
JA21 presenteert zich in haar conceptverkiezingsprogramma als EU-kritisch, maar leunt voor migratie juist sterk op Europese samenwerking. De partij wil internationale verdragen zoals het EVRM moderniseren en pleit in EU-verband voor opvang in de regio en terugkeerhubs buiten Europa. Ook moet Nederland tijdens het voorzitterschap van de Raad van Europa in 2029 het voortouw nemen in hervormingen. Verder wil JA21 dat de EU teruggaat naar kerntaken, bezuinigd op de begroting en dat Nederland vaker zijn vetorecht gebruikt. Lees hier het hele artikel.

27 augustus | CDA-lijst bevat enkele opvallende nieuwkomers
Het CDA heeft de lijst voor de verkiezingen bekendgemaakt. Na lijsttrekker Henri Bontenbal staat Hengelose wethouder Hanneke Steen op plek twee. Kamerlid Derk Boswijk volgt op drie; hij is buitenlandwoordvoerder en actief op defensie- en internationale dossiers. Verder staan Inge van Dijk en Harmen Krul in de top vijf. Opvallende nieuwkomer is presentator Tijs van den Brink, die op plek elf de overstap naar de politiek maakt. Ook oud-atleet Gregory Sedoc is van de partij, als lijstduwer op plek vijftig. Over de lijst wordt gestemd tijdens het partijcongres op 6 september.

27 augustus | GroenLinks-PvdA kiest voor vertrouwde namen
GroenLinks-PvdA trekt met vertrouwde namen de campagne in. De top-vijf bestaat uit Frans Timmermans, Esmah Lahlah, Jesse Klaver, Kati Piri en Lisa Westerveld. Op plek zes staat nieuwkomer Marjolein Moorman, onderwijswethouder in Amsterdam. Kati Piri heeft, net als Timmermans, een directe EU-link: zij was jarenlang Europarlementariër en is nu woordvoerder Buitenlandse Zaken en Asiel in de Tweede Kamer. De lijst wordt verder grotendeels gevuld door zittende Kamerleden, al zakken enkelen flink in positie. De lijst is nog een concept; leden kunnen de volgorde later wijzigen

26 augustus | CDA kritisch maar constructief
In het conceptprogramma Bouwen op vertrouwen kiest het CDA voor nauwere Europese samenwerking. De partij wil gemeenschappelijke schulden toestaan, de kapitaalmarkt versterken en pleit voor afschaffing van het vetorecht in het EU-buitenlandbeleid. Op klimaatgebied steunt het CDA de Europese doelen en pleit het voor een gedeeltelijk verbod op PFAS en microplastics. Asielaanvragen moeten aan de buitengrenzen worden afgehandeld, met meer inzet van Frontex. Het CDA wil fors investeren in defensie en een Europese pijler binnen de NAVO. Ook zet de partij in op maatwerk in landbouw en een sterke Europese rol in AI, chips en cloudtechnologie. Lees hier meer.

26 augustus | Definitieve lijst VVD bevat veel ervaring
De VVD heeft haar definitieve lijst gepresenteerd voor de verkiezingen op 29 oktober. Enkele leden zijn van plek gewisseld: Bente Becker zakt van drie naar zes, terwijl de demissionaire ministers Ruben Brekelmans en Vincent Karremans stijgen naar de top vijf. Op plek elf staat Thom van Campen, die in de Kamer bekendstaat als EU-woordvoerder namens de VVD.

25 augustus | PVV wil beleid vetoën in Europa
In het verkiezingsprogramma voor de Tweede Kamerverkiezingen neemt de PVV scherp stelling tegen Europese samenwerking. De partij zegt tegen een “geopolitieke Europese Unie” en een “Europese superstaat” te zijn. Volgens de PVV behoort Nederland tot de grootste nettobetalers en krijgt het daar een Europese Unie voor terug “die meer macht naar zich toetrekt en ons alles tot in de puntjes dicteert”.

De PVV wil dat Nederland op zoveel mogelijk onderwerpen haar veto inzet, waaronder op de EU-begroting, om zo een opt-out op asiel en immigratie af te dwingen. Ook moet Nederland Europa daarmee dwingen tot een “soepeler natuur- en stikstofbeleid”. Over Europa schrijft de partij verder niet veel. De PVV zegt tegen “elke verdere uitbreiding van de EU” te zijn. De Nederlandse bijdrage aan de Oekraïne is volgens de partij voldoende geweest, het is nu aan andere landen om te betalen.

24 augustus | Boerma, Gotink en Meijvogel-Volk op NSC-lijst
NSC-Europarlementariër Dirk Gotink staat op de NSC-conceptlijst voor de aanstaande Tweede Kamerverkiezingen. Hij staat op plek 33. Andere namen met een Europese link op de lijst zijn Hanneke Boerma, voormalig staatssecretaris voor Buitenlandse Handel en Tatjana Meijvogel-Volk, beleidsmedewerker internationale zaken bij NSC en eerder werkzaam bij Prodemos. Boerma is lijstduwer en Meijvogel-Volk staat op plek 27. Een opvallende afwezige is Caspar Veldkamp. Hij stapte vrijdag als eerste NSC-minister uit het demissionaire kabinet.

22 augustus | Definitieve kandidatenlijst D66
D66 heeft de definitieve kandidatenlijst vastgesteld. Enkele namen met een Europese achtergrond zijn verschoven: Felix Klos stond in de conceptlijst op plek 8 maar staat nu op 11, Ilana Rooderkerk schuift van 12 naar 13 en Jan Schoonis van 20 naar 21. Robert van Asten blijft op 14 staan. De Europese signatuur van de lijst blijft duidelijk aanwezig.

22 augustus | Groenlinks-PvdA: grote Europese ambities
GroenLinks-PvdA wil een besluitvaardigere EU: meer macht voor het Europees Parlement, minder veto’s en sancties bij schending van de rechtsstaat. De Europese klimaatdoelen moeten in Nederland strenger en de partij zet in op meer defensie, maar daarvoor moet niet bezuinigd worden. Lees er uitgebreid over in ons artikel.

21 augustus | BBB: EU moet terug naar de kerntaken
In haar conceptverkiezingsprogramma maakt BBB duidelijk: minder macht voor Brussel, geen digitale euro en geen gezamenlijke schulden. De partij pleit voor praktische samenwerking, niet voor politieke eenwording. Ook Europese regels rond klimaat, landbouw en fondsen als het coronaherstelfonds liggen onder vuur. Brusselse Nieuwe nam het programma door en zocht uit wat BBB precies met Europa wil. Lees hier het artikel.

19 augustus | Kandidatenlijst CU zonder EU-achtergrond
De ChristenUnie heeft de concept-kandidatenlijst voor de verkiezingen gepresenteerd. Mirjam Bikker voert de lijst aan, gevolgd door Pieter Grinwis en Don Ceder. Verder staan er vooral Kamerleden, wethouders en bestuurders op de lijst, maar geen kandidaten met een duidelijke Europese achtergrond. Het verkiezingsprogramma volgt later deze week. Bekijk hier de hele lijst.

15 augustus | Oud-Europarlementariër Hoogeveen op plek 4 bij JA21
Michiel Hoogeveen, tot juli 2024 Europarlementariër voor JA21, staat vierde op de concept-kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen. De lijst wordt aangevoerd door Joost Eerdmans. Andere opvallende namen zijn Diederik Boomsma (overstap van NSC) en Simon Ceulemans (Leefbaar Rotterdam), die op plek vijf staat. Ingrid Coenradie, nu staatssecretaris namens de PVV, staat op plek drie. Lijstduwer is Simon Fortuyn, wethouder in Lansingerland en broer van Pim Fortuyn.

8 augustus | SP: Europa zonder NAVO en minder macht voor Brussel
De SP wil dat Europa militair onafhankelijk wordt van de VS. In het verkiezingsprogramma pleit de partij voor een ‘Europese veiligheidsarchitectuur’, waarin de NAVO uiteindelijk wordt opgeheven. Brussel moet volgens de SP kleiner en democratischer: minder macht voor de Europese Commissie, meer voor het Europees Parlement en lidstaten. De partij verzet zich tegen een Europees leger, de digitale euro en te snelle EU-uitbreiding. Ook wil de SP migratie beperken en de Brusselse lobby aanpakken met een verplicht register. Lees hier meer.

7 augustus | D66-kandidaten met Brusselse ervaring
Op de advieslijst van D66 voor de verkiezingen vallen meerdere namen met een Europese achtergrond op. Felix Klos (plek 8) werkte als chef-staf van de D66-delegatie in het Europees Parlement. Ilana Rooderkerk (12) en Robert van Asten (14) hebben eveneens Brusselervaring, net als Jan Schoonis (20), medeoprichter van Renew Europe Relais Paris. Met deze kandidaten wil D66 de Europese zichtbaarheid in de nationale politiek vergroten. Lees hier meer.

29 juli | VVD: Europa is een middel, geen doel
De VVD presenteert Europa in het verkiezingsprogramma Sterker uit de Storm niet als ideaal einddoel, maar als strategisch instrument om Nederland sterker en veiliger te maken. De partij pleit voor een Europese veiligheidsraad, strengere sancties tegen Rusland en minder Brusselse bureaucratie. Uitbreiding blijft gevoelig: Turkije is uitgesloten, terwijl Oekraïne en de Westelijke Balkan alleen kans maken bij echte hervormingen. Lees hier meer.