De Poolse boeren moeten wat eerder weg om zich te verkleden. Omkleden? Nee, goed verstaan, verkleden. Mietek, Marian en Jacek hebben een verrassing voorbereid voor het groepje journalisten dat ze op bezoek hebben. 

We zitten in een nieuw buurthuis in Domaniew, ten zuiden van Warschau. De groep bestaat uit dertien journalisten, een raadslid, een klimaatactivist en drie boeren. Klapstoeltjes, appeltaart en politiek.

Het is donderdag, er is nog een ruime week te gaan tot de verkiezingen. Met een groep journalisten ben ik in Warschau op onderzoeksreis, georganiseerd door de Berlijnse club Clean Energy Wire. De groep journalisten heeft ernaar uitgekeken: boeren zijn booming in het Europese debat.

Het Oekraïense graan dat het land binnenkomt, is het meest beladen onderwerp. Ja, Oekraïne willen ze steunen, zegt Mietek, “maar veel van onze collega’s lijden nu zware verliezen”. Het werkt niet op deze manier, vinden ze. Klimaatactivist Marta Bogacz neemt het voor ze op: de boeren zijn echt niet van kwade wil, benadrukt ze, “maar dit is op zo’n manier gegaan dat het gewoon niet werkbaar was voor de boeren”. 

Insectenhotel

Lokale politicus Adam Adamczyk, zwarte skinnyjeans, een houtblokkershemd en een ACDC-shirt, leidt ons na het vertrek van de boeren naar het nabijgelegen Brwinów. Hij wil een veld laten zien dat in een paar jaar van vuilnisbelt naar buurtpark is omgebouwd.

Middenin een grasveld ligt een bloemenperkje, één waar bijen op afkomen. Kijk, zegt het raadslid, dit kun je dus bereiken als je de handen ineenslaat en de bewoners aan zet laat. Het houten insectenhotel naast het perkje is gebouwd door een zoon van een van de boeren. “Dat is een héle praktische jongen”, zegt Adamczyk, met een blik op het bouwwerk alsof dat zijn woorden overbodig maakt.

Na een tocht over een akker struikelen we een erf op, het blijkt de boerderij van Mietek. 

Kaf van het koren scheiden

En daar zitten ze: de drie boeren, plotseling in klederdracht van twee eeuwen terug. Witte, juteachtige pakken met hoed. Ze zitten tussen een tarwehoop met houten instrumenten en stellages. Mietek steekt van wal: hij blijkt de verteller van het toneelstuk, en zet met zijn stem het geheel op gang. Eén hand houdt hij op zijn borst, de ander steekt hij uit, kin omhoog. 

Het werk op het land was vroeger zwaar, vertelt hij. Het ging allemaal met de hand. Hij wijst naar de mannen: de één begint met een houten stok op een berg tarwe te meppen om het graan uit de plant te werken, de ander brengt met al zijn gewicht een handmatige tarwemaler op gang. 

Mietek vergeet in zijn enthousiasme de tolk die zijn woorden overbrengt, en hij raast door over de Poolse landbouwgeschiedenis. Het graan vliegt in de rondte, de berg gemalen meel wordt hoger en hoger.

Waar de drie op stemmen, en of dat regeringspartij PiS is, houden ze liever voor zich. De boeren lijken minder gespannen over de verkiezingen dan de journalisten: ze verwachten ongeacht de uitkomst geen grote veranderingen, zij gaan door.