En, al een beetje nerveus?, vraag ik haar op pesterige toon. Gabriella Sancisi, de Nederlandse ambassadeur in Slowakije, ziet er de humor wel van in. Morgen, 7 maart, arriveren koning Willem-Alexander en koningin Máxima in de Slowaakse hoofdstad Bratislava voor een driedaags staatsbezoek.
Aan Sancisi om het allemaal in goede banen te leiden. “Voer de druk maar lekker op, joh”, lacht ze. “Ik moet trouwens nog op zoek naar een nieuwe galajurk.”

Sinds ruim een jaar leidt topdiplomaat Sancisi (1973) de Nederlandse ambassade in EU-lidstaat Slowakije, dat dit jaar de dertigste verjaardag als republiek viert. Na de val van de Sovjet-Unie en de daaropvolgende vreedzame ‘fluwelen’ splitsing van Tsjecho-Slowakije, werd Slowakije op 1 januari 1993 onafhankelijk. De verjaardag is de officiële reden van het staatsbezoek van het koninklijk paar dat wordt begeleid door minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra en staatssecretaris van Cultuur en Media Gunay Uslu.

Op de agenda, afgestemd met de Slowaakse president en gastvrouw Zuzana Čaputová, staan gesprekken over duurzame, circulaire economie met Slowaakse en Nederlandse ondernemers. En op de afsluitende dag is er een bezoek aan een Oekraïens vluchtelingencentrum in de aan Oekraïne grenzende regio, niet ver van de locatie waar Nederlandse militairen in NAVO-verband zijn gestationeerd.

Maar misschien wel het opvallendst aan het programma zijn de gevoelige kwesties die aan de orde komen, zoals de veiligheid van journalisten, gendergelijkheid en rechten en veiligheid van de LHBTIQ+-minderheid.

Verse wond

“Op die terreinen kunnen we van elkaar leren en delen we goede én helaas traumatische ervaringen”, zegt Sancisi die zich als ambassadeur nadrukkelijk inzet voor Nederlands-Slowaakse samenwerking op het gebied van persveiligheid.

“Wij Nederlanders hebben de moord op journalist Peter R. de Vries nog vers in het geheugen. De open wond voor de Slowaken is de moord op Ján Kuciak.” Slowakije werd in 2018 opgeschrikt door de moordaanslag op onderzoeksjournalist Kuciak en zijn verloofde Martina Kušnírová, uitgevoerd door criminelen waar Kuciak onderzoek naar deed.

De maatschappelijke woede over de erna aan het licht gekomen verwevenheid van criminele en politieke netwerken leidde tot een politieke crisis die nu, vijf jaar later, nog altijd voortduurt.

Samen met president Čaputová zal het koninklijk paar in Bratislava stilstaan bij het monument ter ere van Kuciak en Kušnírová.

Kwetsbaar

“Slowakije is een jonge democratie”, zegt Sancisi. Wat er met de dood van Kuciak stuk ging “repareer” je niet even in vijf jaar tijd. De kwetsbaarheid van zo’n jonge democratie bleek opnieuw met de recente moordaanslag, oktober vorig jaar, op bezoekers van Café Tepláreň, het thuishonk van de LHBTIQ+-gemeenschap in Bratislava. De dader was een 19-jarige student.

Op woensdagmiddag ontmoeten Willem-Alexander en Máxima voor het café nabestaanden van de twee dodelijke slachtoffers. Een emotioneel onderdeel dat de koning en koningin bewust niet uit de weg gaan. “Ze zijn beiden erg goed in de interactie met mensen”, zegt Sancisi die eerder in haar loopbaan gedurende zeven jaar de particulier-secretaris was van Máxima. “Ontmoetingen met mensen is het begin van alles, en dat geldt ook voor ons, diplomaten: landen verbinden, begint met mensen verbinden.”

Sancisi, die eerder als diplomaat in New York en de Kroatische hoofdstad Zagreb werkte, leeft met echtgenoot Pieter Sanders en hun dochter in Bratislava. De in Delft studerende zoon komt af en toe een weekend langs. De teller van talen die ze spreekt staat inmiddels op zeven. Aan de achtste taal, Slowaaks, wordt gewerkt.

“Ik heb twee keer per week les. En ’t mooie is dat je tijdens taalles ook allerlei praktische weetjes opdoet, zoals: waar koop je in Bratislava een mooie galajurk voor tijdens een staatsbezoek.”
Begint de tijd voor die zoektocht niet een beetje te dringen?

“Geen zorgen, komt goed.”

Tijn Sadée is correspondent pendelend tussen Brussel en Zuidoost-Europa. Volg hem op zijn reisblog www.balkandashboard.com