Een groot netwerk van accounts op X, voormalig Twitter, heeft de Europese verkiezingen proberen te beïnvloeden. Dat blijkt uit onderzoek door onderzoeksbureau Trollrensics in opdracht van de sociaaldemocratische S&D-fractie in het Europees Parlement. Vooral in Duitsland en Frankrijk verspreiden nepaccounts pro-Russische berichten. In Nederland heeft het onderzoeksbureau geen netwerk kunnen identificeren.
De accounts, die in eerste instantie van echte mensen lijken te zijn, zijn vaak door één persoon gemaakt en beheerd. De daadwerkelijke gebruiker blijft anoniem. Zo kan een klein netwerk van echte mensen samen honderden nepaccounts beheren. Het gaat dus niet om zogenaamde bots. Dat zijn computer gestuurde programma’s die berichten op social media plaatsen.
‘Trollenleger’
Trollrensics heeft in de maanden voor de Europese parlementsverkiezingen zo’n 100.000 berichten op X, afkomstig van meer dan 30.000 accounts, geanalyseerd. De nepaccounts verspreiden desinformatie over de oorlog in Oekraïne, abortus, vaccinaties en lhbti-rechten. Zo blijkt 20 procent van de tweets over de radicaal-rechtse Franse politicus Zemmour uit hetzelfde trollennetwerk te komen.
Ook het Duitse AfD kreeg steun vanuit het zogeheten ‘trollenleger’, die naam wordt vaak gegeven aan een grote groep anonieme accounts of nep-accounts op sociale media die nepnieuws verspreiden. Bijna 11 procent van de tweets over de Duitse partij AfD werden door hetzelfde netwerk verspreid.
Kwetsbaarheid
“Dit laat zien dat onze democratie kwetsbaar is en dat buitenlandse machten er veel geld en moeite voor over hebben om verdeeldheid te zaaien”, zegt GroenLinks/PvdA-Europarlementariër Thijs Reuten. Volgens Trollrensics opereerden een groot aantal accounts waarschijnlijk uit Rusland. Daarvoor keken ze naar de tijdzone waarin de nepaccounts ingesteld waren en welke andere accounts ze volgden. Reuten verwacht actie van de Europese Commissie en de Europese inlichtingendiensten. “We moeten ons beter verdedigen tegen pogingen van buitenlandse beïnvloeding.”
Ook Europarlementariër Kim van Sparrentak (GroenLinks/PvdA) roept op tot dringend handelen. “Dit is een regelrecht gevaar voor onze democratie. We kunnen de status quo niet laten bestaan waarin techbedrijven bepalen wat je online ziet op basis van hun winstbejag”, zegt ze.
Groot netwerk
De nepaccounts zijn al erg lang actief, stelt Trollresnsics. Een groot deel van het ‘trollenleger’ werd actief net voor en na de start van de Russische invasie van Oekraïne, maar een aantal accounts bestaan al sinds 2011.
Ook volgen de nepaccounts hooggeplaatste Russen zoals de voormalig Russische president Medvedev, maar ook Nederlanders zoals influencer Eva Vlaardingbroek en PVV-leider Geert Wilders. Doordat X het beleid in juni 2024 veranderde waardoor niet meer zichtbaar is wie welke posts liket, kon Trollrensics niet achterhalen of de nepaccounts ook berichten van de Nederlandse prominenten ‘boostten’. Daarbij worden posts op X in grote mate geliket zodat ze door het algoritme aan meer X-gebruikers getoond worden.
