De Nederlander Reinier van Zutphen wil Europees Ombudsman worden. Samen met vijf andere kandidaten strijdt hij om de titel. Maar wat doet zo’n Europees Ombudsman nu eigenlijk?
Behoorlijk bestuur
Als burgers, organisaties en bedrijven vinden dat een EU-instelling (zoals de Europese Commissie, of agentschappen zoals het EU-asielagentschap) zich schuldig maakt aan slecht bestuur, aan administratieve misstanden, kortom: aan wanbeleid, kunnen zij een klacht indienen bij de Europees Ombudsman. De Ombudsman start dan een onderzoek. De Ombudsman kan sinds 2021 ook op eigen initiatief een onderzoek starten.
Maar hoe weet die burger precies wat goed bestuur is en waartegen hij dus een klacht kan indienen? Nu, daarvoor schreef de Ombudsman een boekje ‘voor goed administratief gedrag’. Je kan de pdf hier vinden. Zo weten EU-burgers wat ze van EU-ambtenaren mogen verwachten, EU-ambtenaren hoe ze zich moeten gedragen en heeft de Ombudsman een leidraad bij z’n onderzoek.
Op het matje
Wat staat er zoal in dat boekje? Dat je als EU-burger het recht hebt om antwoord te krijgen in je eigen taal bijvoorbeeld. De EU-ambtenaren zelf mogen geen geschenken van je aannemen, mogen je niet benadelen omdat ze je niet leuk vinden, ze mogen geen Babbelwoorden gebruiken en moeten te allen tijde bereid zijn uit te leggen waarom ze iets doen of hebben gedaan (Art. 42.1.4-42.4).
Dus wie een e-mail krijgt à la “Ik kan helaas geen details verstrekken over de genomen beslissingen”, mag bij de Ombudsman aankloppen (hier vind je adres en telefoonnummer). Het kantoor bevindt zich in het gebouw van het Europees Parlement in Straatsburg. De vage ambtenaar wordt dan op het matje geroepen.
De klachten gaan overigens erg vaak over het niet geven van informatie, verder ook over trage procedures, over discriminatie en machtsmisbruik.
Vrouw
Ik heb het de hele tijd over een man, maar de EU heeft al meer dan tien jaar een Ombudsvrouw. Sinds 2013 is dat de Ierse Emily O’Reilly. In 2019 werd ze opnieuw voor 5 jaar gekozen. Net als Reinier van Zutphen was zij vóór haar Europese carrière nationaal Ombudsvrouw.
De Europees Ombudsman of -vrouw behandelt overigens niet alleen klachten van burgers, hij of zij kijkt ook vooruit, naar bredere kwesties, zoals de transparantie van de EU-instellingen. In 2019 verwelkomde O’Reilly het Nederlandse initiatief om EU-burgers meer inzage te geven in de wetgevingsprocessen in de Raad (de EU-instelling die de regeringen van lidstaten vertegenwoordigt).
“Want als burgers niet weten wat hun ministers in Brussel doen, leidt dat tot wantrouwen en een anti-EU-cultuur. Enkel als landen erkennen dat wetgeving gezamenlijk tot stand komt en ‘Brussel’ niet de schuld geven voor beslissingen die ze zelf hebben genomen, kunnen we die cultuur tegengaan”, aldus O’Reilly.
Wie kiest?
De Europees Ombudsman/vrouw wordt gekozen door het Europees Parlement, voor een periode van vijf jaar. Eind deze maand weten we of dat de Nederlander Reinier van Zutphen wordt, of niet.
