De aanstaande Tweede Kamerverkiezingen zijn cruciaal voor Nederland om in Europa ‘weer mee te doen’. Dat concludeerden verschillende Europarlementariërs in gesprek met elkaar tijdens de zesde editie van Hard Talk Europa.
In Het Huis van Europa in Den Haag werd op een steenworp afstand van de Tweede Kamer – waar op dat moment demissionair premier Dick Schoof aan het woord was tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen – de balans opgemaakt. Onder leiding van EU-journalist Tijn Sadée en Brusselse Nieuwe hoofdredacteur Bert van Slooten spraken Europarlementariërs Anna Strolenberg (Volt), Bas Eickhout (GroenLinks-PvdA), Raquel García Hermida-van der Walle (D66) en EU-correspondent voor Trouw Romana Abels met elkaar.
Formeren
De Brusselse experts kijken terug op de afgelopen kabinetsperiode, waarin Nederland volgens hen weinig klaarspeelt in Europa. Toch wordt er ook openlijk geflirt: de partijen zien een samenwerking na de Tweede Kamerverkiezingen zeker zitten. Op de vraag of Eickhout naar Den Haag verhuist als GroenLinks-PvdA-lijsttrekker Frans Timmermans hem vraagt om minister te worden, antwoordt de Europarlementariër: “Als Timmermans belt, dan gaan we praten. Daar is alleen nog niks mee gezegd.”
Op basis van de huidige peilingen komen de partijen nog wat zetels tekort, merkt Van Slooten op. “Er zijn nog zes weken te gaan voor de verkiezingen”, zegt Eickhout. “Kiezers moeten nog gaan klonteren. Zoals het er nu uitziet, lijkt een regeringsdeelname van het CDA onvermijdelijk. Dat is een partij waar wij prima mee kunnen samenwerken. En voor een meerderheid kunnen we altijd aankloppen bij de SP of Partij voor de Dieren. Een kabinet zonder de VVD lijkt mij in ieder geval wel verfrissend.” D66 en Volt sluiten zich bij deze woorden aan. “Wij komen tot dezelfde optelsom”, zegt García Hermida-van der Walle. “En ik zie persoonlijk een rechts kabinet met de VVD, JA21 én BBB niet zitten.” Strolenberg: “Met onze omvang zitten wij natuurlijk niet in de positie om ons uit te spreken, maar als de mogelijkheid er is om een progressief kabinet mogelijk te maken, dan benutten wij die zeker.”
Geloofwaardig
De verkiezingsuitslag is cruciaal voor de Nederlandse positie in Europa, zo zijn de experts het met elkaar eens. “Dick Schoof had geen vriendjes in Brussel en liep er bij de Europese toppen een beetje verloren rond”, schetste Abels. “Dat komt ook omdat hij partijloos is.” Dat Nederland in Europa niet altijd serieus genomen werd, merkt Strolenberg ook in haar werk als Europarlementariër: “Het is met het huidige kabinet onduidelijk wat Nederland in Europa wil en daardoor krijg je ook geen hulp.” Abels: “Dat de PVV de grootste partij werd, doet ook iets met de beeldvorming in Europa. Dan ben je als Nederland ineens een stuk minder geloofwaardig.” Toch waren er ook enkele lichtpuntjes in het kabinet, zegt Abels. “De inmiddels afgetreden minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp bouwde snel een netwerk op en wilde echt wat bereiken. En kreeg ook dingen voor elkaar.”
Uitgesproken en inhoudelijk onderbouwde standpunten in Europa zijn wel degelijk belangrijk, zegt Eickhout. Commissievoorzitter Ursula von der Leyen schetste in haar jaarlijkse toespraak een grimmig beeld van Europa. “Maar waar we het in Nederland over hebben, zijn dezelfde discussies als tien jaar geleden over bijvoorbeeld de hypotheekrenteaftrek. Europa speelt geen rol in het debat en dat is een probleem”, aldus Eickhout.
Europese thema’s
Waar moet de discussie dan wel over gaan? “De Europese thema’s”, zegt Eickhout. “We moeten niet over Europa praten, maar over de thema’s die de kiezer aangaan.” García Hermida-van der Walle is het daarmee eens: “We moeten het hebben over onze waterkwaliteit, of over onze veiligheid. Onze afhankelijkheid van Russisch gas. Er zijn genoeg Europese onderwerpen die voor iedereen belangrijk zijn. Maar het debat strandt snel in cijfers. Over dat we weer extra geld kwijt zijn aan de EU. Tegen die mensen zeg ik: we krijgen daar het dubbele voor terug.”
Eickhout besluit: “Slimme partijen zien dat een goed Europees industriebeleid ook belangrijk is voor Nederland, en ik denk dat er een grote kans is dat het komende kabinet zich daarvoor wil inzetten.”
Volg de Tweede Kamerverkiezingen met een Europese blik met een abonnement op onze dagelijkse nieuwsbrief De Dagvangst. Hoofdredacteur Bert van Slooten praat je daarin elke dag bij over het Europese nieuws dat Nederland aangaat.
