Het is weer zover: vandaag en morgen steken de leiders van alle EU-lidstaten de koppen bij elkaar in Brussel. Bij deze editie van de Europese top kan het natuurlijk over niets anders gaan dan wat Brussel “de situatie in het Midden-Oosten” noemt, ofwel de oorlog tussen Israël en Hamas.

Hamas en Israël

In zijn uitnodigingsbrief aan de Europese leiders maakt de voorzitter van de Europese Raad, Charles Michel, zich ernstig zorgen over de humanitaire situatie in Gaza. Tijdens de top zal het daarom in de eerste plaats gaan over het leveren van humanitaire hulp.

“Daarnaast moeten we een verenigd front vormen met onze partners om een gevaarlijke regionale escalatie van het conflict te vermijden”, schrijft Michel. De spanningen tussen Israël en Libanon lopen al weken op. Volgens Michel is de enige uitweg uit de oorlog tussen Israël en Hamas: de onderhandelingen over de tweestaten-oplossing opnieuw leven inblazen.

Oekraïne

Door de oorlog in Gaza heerst de vrees dat de aandacht voor Oekraïne zal verzwakken. Deze Europese top moet duidelijk maken dat dit niet het geval is. Dat benadrukte ook demissionair premier Rutte in een debat in de Tweede Kamer over de Europese top: “Dat is cruciaal, ook voor onze eigen waarden, voor onze veiligheid en voor de stabiliteit in onze eigen regio hier.”

Verder vertelde Rutte tegen de Tweede Kamer dat Nederland Oekraïne vooral met F-16’s zal steunen. Daarbij is het belangrijk dat alle infrastructurele voorzieningen worden aangebracht, inclusief de vliegvelden en technologische ondersteuning, stelde Rutte. “Ook werken wij natuurlijk met munitie, met de infrastructuur zelf, met energiehulp, met humanitaire hulp en uiteraard met economische steun.”

Volgens een senior EU-diplomaat zal de discussie vooral gaan over het gebruiken van bevroren Russische tegoeden voor de wederopbouw: “Met name de Baltische landen willen dat dit zo snel mogelijk gebeurt.” De andere landen zijn hier terughoudender over.

EU-uitbreiding

Normaal gezien stond ook EU-uitbreiding op de agenda. Maar omdat het voorbereidend rapport van de Europese Commissie uitgesteld is tot november, is het onderwerp nu van de planning gehaald. De senior EU-diplomaat verwacht dat de leiders het hier in de wandelgangen wel uitgebreid over zullen hebben.

Rutte vertelde dat de Europese Commissie in het rapport de situatie niet moet gaan “sugarcoaten” of mooier voorstellen dan het is. Maar wanneer de Commissie met een gedegen analyse komt, is Nederland bereid om akkoord te gaan met vervolgstappen over toetreding.

Meer EU-geld

Tot slot zullen de leiders het ook hebben over het voorstel om de EU-meerjarenbegroting te spekken. Door de oorlog in Oekraïne, de pandemie en de energiecrisis is die pot halverwege de rit immers al bijna uitgeput.

Oorspronkelijk stelde de Europese Commissie voor om 66 miljard euro toe te voegen aan de EU-begroting voor de periode 2024-2027. De overgrote meerderheid van dat geld, 50 miljard euro, zou gaan naar een nieuw fonds voor de wederopbouw in Oekraïne. Het voorstel betekent dat Nederland de komende jaren 3,1 miljard euro extra aan Brussel zou moeten afstaan. Het Europees Parlement vond het een geweldig idee.

De meeste lidstaten staan zelf niet zo te springen om meer geld aan Brussel over te maken, tenzij dat het voor Oekraïne dient. Maar zelfs wanneer het enkel om meer geld voor Oekraïense steun gaat, zal het nog spannend worden. Hongarije dreigt wederom zijn veto te gebruiken.

Over het spekken van het deel van de begroting dat geen betrekking op Oekraïne heeft, is ook Nederland niet bepaald enthousiast. Nederland gelooft wel dat er bij de andere onderdelen prioriteiten zitten, zoals migratie, maar het geld daarvoor moet gevonden worden via een herschikking van de bestaande middelen.

Meer over ‘chefsache’ lees je hier.