Als je ons recept niet lust, kom dan met een alternatief. Dat was de kern van de boodschap van Europees Commissaris Frans Timmermans in de Tweede Kamer. Per videoverbinding verdedigde hij de Europese klimaatvoorstellen die volgens hem nodig zijn om in 2030 in Europa de CO2-uitstoot met 55% te verminderen.
Timmermans sloeg een waarschuwende toon aan. Hij vreest dat delen van de planeet niet langer leefbaar zullen zijn als het door klimaatverandering te heet wordt. Dat zou ‘oorlogen om water’ tot gevolg kunnen hebben. Fatalistisch werd de Limburger toen hij stelde dat de planeet Aarde wel zonder mensen kan, maar wij mensen niet zonder een leefbare planeet.
Reductie moet sneller
Tweede Kamerleden van links tot rechts maken zich grote zorgen over de stijgende gasprijzen en over de vraag of de klimaatplannen voor een extra lastenverzwaring voor burgers zullen zorgen. Timmermans stelt in het zogenoemde Fitfor55-plan voor om de CO2 te beprijzen die gewone burgers produceren bij het verwarmen van hun huis en bij het autorijden. Op dit moment betalen alleen industriële producenten voor hun CO2-uitstoot.
Met enig gevoel voor dramatiek riep Timmermans in zijn antwoord uit: “Het mag anders, maar zeg me dan hoe! Ik hoor van lidstaten, dit lusten we niet. Maar ik hoor niet wat landen dan wel willen.”
De hoogste Nederlandse functionaris in Brussel staat aan het roer van de klimaattransitie en hij wijst de Nederlandse volksvertegenwoordigers op de cijfers. En die zijn slecht. In wat in jargon heet ‘de gebouwde omgeving’ en bij het wegverkeer daalt de co2-productie veel te langzaam om de doelen in 2030 en 2050 te kunnen halen. Er is meer nodig, zoals het beprijzen van de CO2-uitstoot van burgers.
Raymond Kops van de PVV zei tegen Timmermans dat door de actuele hoogte van de gasprijs een gemiddeld gezin mogelijk 900 euro per jaar meer kwijt is. Volgens hem zou CO2-beprijzing daar nog eens 100 euro bovenop doen. Timmermans ontkende de cijfers niet, maar benadrukte dat de stijging van de gasprijs samenhangt met de coronapandemie en niet met de klimaatplannen: “Ik hoop dat we verstandig genoeg zijn om de transitie niet het slachtoffer te laten zijn van een fluctuatie in de markt. We moeten niet de baby met het badwater weg gooien”.
Burgers compenseren
Als mensen denken dat de burgers zelf de CO2-heffing van gas moeten ophoesten, dan is er volgens Timmermans sprake van een misverstand. De CO2-prijs voor burgers moet volgens hem worden betaald door de energieleveranciers. Het is de bedoeling om de bedrijven aan te moedigen over te stappen op duurzame energie. Als die bedrijven de kosten doorberekenen aan de burgers, dan zouden lidstaten dat moeten compenseren.
Timmermans: “Als de kosten niet doorberekend mogen worden, verlaag dan de accijns! Dan kan je de burger ontzien. We willen de lidstaten geld geven zodat die de burgers kunnen compenseren.” Daarom zit in het Europese plan ook het voorstel om een Europees Sociaal Klimaatfonds op te richten. Bedoeld om, in de woorden van Timmermans, ‘energiearmoede’ te voorkomen.
De Nederlandse regering is niet enthousiast over een nieuw Europees fonds en ook in de Tweede Kamer zijn de reacties gemengd. Zo vreest de VVD het weglekken van Nederlands geld naar Europa. Timmermans zet daartegenover dat het nu eenmaal zo is dat Nederland niet in zijn eentje het klimaat kan redden ,”hoe graag we dat ook zouden willen”.