“Je moet een keuze maken”, zegt Eurocommissaris Frans Timmermans wanneer hem gevraagd wordt of de beoogde Einsteintelescoop in het grensgebied van Limburg, België en Duitsland niet de energietransitie in de weg staat. In dit geval belemmert het miljardenproject de duurzame toekomst van zijn thuisregio niet, vindt hij. 

Nederland hoopt, samen met Duitsland en België, de strijd om een Einsteintelescoop te mogen bouwen te winnen van Italië. Zij willen er een in Sardinië aanleggen en helaas is er in de EU maar geld voor één.

Zwaartekrachtsgolven

De telescoop kent een driehoekige structuur met zijden van 10 km lang, moet 250 meter onder de grond aangelegd worden en kan, zodra het af is, zwaartekrachtsgolven meten. Die metingen kunnen ons veel vertellen over wat er in het heelal gebeurt. Botsen er heel ver weg twee sterren tegen elkaar, dan kan de Einsteintelescoop dat bijvoorbeeld zien.

In een universiteitsgebouw van de Universiteit Maastricht staat alvast een kleinere versie waar het concept getest wordt. Timmermans bezocht de locatie en kreeg uitleg over het project van betrokken wetenschappers en studenten. 

Op de lange baan

Om goed metingen uit te kunnen voeren moet het op die diepte behoorlijk rustig zijn. Snelwegen of zware bouwwerkzaamheden kunnen trillingen veroorzaken die de metingen kunnen verstoren. Ook windmolens kunnen problemen opwekken.

In Limburg zijn plannen voor windmolenparken al op de lange baan geschoven. Ook in België wordt gesproken over het stilleggen van dat soort projecten. Het uitstellen van dit soort projecten zou de overgang van fossiele brandstoffen naar energie uit hernieuwbare bronnen wel eens kunnen vertragen. 

Welkom

Je zou denken dat Eurocommissaris voor Klimaat Frans Timmermans, karrentrekker van de Europese Green Deal om de EU CO2-neutraal te maken, niet zit te wachten op projecten die de energietransitie vertragen. Maar nu blijkt het tegendeel waar.

Timmermans verwelkomt de Einsteintelescoop en zegt dat Limburg gewoon door kan gaan met de energietransitie. De regio moet het vooral hebben van zonne-energie. Windenergie kan Nederland halen uit parken op zee. Daarnaast werkt hij zelf aan wetgeving die ervoor moet zorgen dat nieuwbouwprojecten in de toekomst zonnepanelen bevatten. 

De telescoop brengt meer met zich mee dan een gigantisch onderzoekscentrum, vinden de wetenschappers achter de telescoop. Nu, terwijl er getest wordt, worden er ontdekkingen gedaan die ook elders gebruikt kunnen worden. Zo is er al een product ontwikkeld dat ervoor zorgt dat waterstof niet uit de telescoop lekt. Dat kan ook gebruikt worden in de nieuwe waterstofinfrastructuur waar Nederland mee bezig is. Timmermans heeft er oren naar.

Sardinië

Limburg hoopt dat Timmermans in Brussel een goed woordje voor ze kan doen. De beslissing of de Einsteintelescoop in onze regio of in Sardinië komt wordt immers in Brussel genomen. Als Eurocommissaris moet hij onafhankelijk zijn en dus zegt hij wijselijk niets dat zijn voorkeur uit spreekt. 

Duidelijk is wel dat de provincie hard moet werken om genoeg stemmen te winnen. Timmermans haalt de voordelen uit de regio aan. Hier zullen meer trillingen zijn dan in Sardinië, maar de infrastructuur en nabijheid van universiteiten en onderzoekscentra zit de regio dan weer mee.

Hij vergelijkt de situatie met de strijd om wie het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) mocht huisvesten. Toen waren ook Nederland en Italië de finalisten en zegt hij: “De Italianen zijn goed in zichzelf verkopen.”