Tien Europese landen, waaronder Polen dat sinds deze maand EU-voorzitter is, pleiten voor een volledige stop op de import van Russisch vloeibaar aardgas. Ondanks verdeeldheid binnen de EU hoopt de groep miljarden euro’s van Rusland te ontnemen, die de oorlog in Oekraïne blijven financieren. Dit verbod zal ook Nederland raken, als één van de grootste lng-importeurs van de EU.
Een eind aan Russisch gas
Volgens Politico stelt de brief dat het uiteindelijke doel is om de import van Russisch gas en lng zo snel mogelijk te verbieden. Volgens de groep landen heeft Rusland sinds de inval in Oekraïne 200 miljard euro verdiend aan de verkoop van fossiele brandstoffen aan de EU. Geld dat bijdraagt aan Ruslands vermogen om de oorlog vol te houden.
Onder het voorstel staan handtekeningen van Polen, Estland, Letland, Litouwen, Denemarken, Zweden, Finland, Tsjechië, Roemenië en Ierland. Polen speelt een belangrijke rol omdat het sinds deze maand de vergaderingen van de EU-landen voorzit. Daardoor kan het land bepalen welke onderwerpen bovenaan de agenda staan.
Verdeeldheid in de EU
Volgens het RePowerEU-plan dat na de inval van Rusland in Oekraïne werd opgesteld, wil de EU uiterlijk in 2027 stoppen met het importeren van Russisch gas. De tien landen vinden echter dat het sneller moet. Ze pleiten voor strengere maatregelen, zoals een verbod op Russische lng-schepen in EU-havens.
Makkelijk zal het niet worden. De Hongaarse premier Viktor Orbán is principieel tegen nieuwe beperkingen in de energiesector en heeft aangekondigd dat hij dit soort maatregelen zal blokkeren. Ondertussen zet Slowakije in op het vergroten van de import van Russisch gas, in plaats van deze af te bouwen. Beide landen vrezen dat strengere maatregelen hun energiezekerheid in gevaar brengen.
De huidige stand van zaken
De EU heeft sinds de oorlog grote stappen gezet om de afhankelijkheid van Russisch gas te verminderen. Zo is het totale gasverbruik in de EU gedaald door het gebruik van hernieuwbare energiebronnen en energie-efficiëntiemaatregelen. Ook is de import van Russische aardgas via pijpleidingen verminderd en vervangen door vloeibaar aardgas.
De EU importeert nu meer lng uit de Verenigde Staten. In twee jaar tijd verviervoudigden de VS hun lng-export naar Europa. Ook Noorwegen voorziet de EU van een groot deel van haar gas. Een deel is echter vervangen door Russisch lng. In 2023 kwam er voor het eerst weer meer vloeibaar gas uit Rusland dan van de Amerikaanse bondgenoot. En in 2024 steeg de import van Russische lng nog eens met 11 procent, een ‘recordhoogte’.
Hoe zit het in Nederland?
Waar Nederland ooit grotendeels in zijn eigen gas voorzag, is het nu grotendeels afhankelijk van het buitenland. Nederland is nu één van de grootste lng-importeurs van de EU. Via de lng-terminal in de Rotterdamse haven en de nieuwe drijvende terminal in Eemshaven in Groningen wordt voornamelijk Amerikaans en Noors vloeibaar gas ingevoerd.
Hoewel ook Nederland na de inval in Oekraïne de import van Russisch gas heeft afgebouwd, was Rusland in 2023 nog altijd een belangrijke leverancier. En het aandeel van Russisch gas in de Nederlandse import is mogelijk groter dan berekend, omdat een deel via België wordt ingevoerd. Belgische havens, zoals Zeebrugge, importeerden in 2023 voor ongeveer de helft Russisch lng, waarvan een aanzienlijk deel naar Nederland werd doorgevoerd.
Wat betekent de beweging van Green Deal (ingezet door Eurocommissaris Timmermans) naar de Clean Industrial Deal voor Nederland? Welke klimaatmaatregelen zitten er in de pijplijn en hoe voldoet Europa aan de energievraag te midden van alle huidige geopolitieke spanningen? Volg de Brusselse avonturen van minister Sophie Hermans (Klimaat & Groene groei) en Eurocommissaris Wopke Hoekstra (Klimaat & Schone groei). Abonneer je hier.