Rutte dineert in Brussel: Europese topbanen op het menu

Mark Rutte dineert vanavond met de andere Europese leiders om de belangrijkste Europese topbanen te verdelen.

4 min. leestijd

In Brussel komen vanavond de Europese leiders bijeen voor een informele top. Wie krijgt welke topbaan de komende tijd? Daarover zal het gaan. Ursula von der Leyen, de huidige voorzitter van de Europese Commissie, mag er even bij zijn, maar moet daarna de gang op, of naar huis (ze woont vlakbij, aan de overkant van de straat). Het gaat tenslotte over haar. 

Snelle deal

De Duitse christendemocraat is topfavoriet om zichzelf op te volgen voor een termijn van vijf jaar. Tijdens de G7-top in Italië kwamen er dit weekend al signalen naar buiten dat het snel kan gaan. De Duitse bondskanselier Olaf Scholz zei dat alles ernaar uitziet dat Von der Leyen de buit binnenhaalt. 

Ook de Franse president Emmanuel Macron denkt dat een deal mogelijk is de komende dagen. Lang was hij het grootste struikelblok voor Von der Leyens herbenoeming. Maar na het dramatische resultaat bij de Europese verkiezingen voor zijn partij, lijkt de Fransman zich wat bescheidener op te stellen.

Meer banen

Het is niet enkel de Commissievoorzitter waar de Europese leiders over beslissen. Tijdens het diner zal het ook gaan over de voorzitter van het Europees Parlement, de voorzitter van de Europese Raad en de EU-buitenlandchef.

De Maltese Roberta Metsola, ook een christendemocraat, zal zichzelf naar alle waarschijnlijk opvolgen als voorzitter van het Europees Parlement. Bij de eerste voltallige vergadering van het Parlement in Straatsburg op 16 juli stemt het Parlement daar officieel over. Ze mag dan voorzitter blijven gedurende een periode van 2,5 jaar. 

Corruptieschandaal

De sociaaldemocraat Antonio Costa, voormalig premier van Portugal, is de grote favoriet om de nieuwe voorzitter van de Europees Raad te worden. In dat orgaan zitten de Europese leiders samen. Hij kan het goed vinden met de meeste Europese leiders. Dat Costa aan het einde van zijn politieke carrière zit, speelt ook in zijn voordeel. De huidige Raadsvoorzitter Charles Michel zorgde steevast voor kopzorgen omdat hij door zijn relatief jonge leeftijd vaak bezig was met politieke spelletjes in het belang van zijn eigen carrière.

Wat wel nog een spaak in de wielen kan steken, is dat Costa vorig jaar moest aftreden vanwege een corruptieschandaal. Momenteel lijkt het alsof Costa zelf vrijuit zal gaan, maar het onderzoek loopt nog. Zouden de resultaten van dit onderzoek niet door de beugel kunnen voor de Europese leiders, dan vormt de sociaaldemocratische Deense premier Mette Frederiksen een alternatief.

De laatste plaats gaat naar

En dan is er nog de baan van EU-buitenlandchef. Door het slechte resultaat van de liberale fractie, zullen zij tevreden moeten zijn met deze positie. De Estse premier Kaja Kallas is favoriet om de Spanjaard Josep Borrell op te volgen. Haar felle anti-Russische uitspraken kunnen haar benoeming tot belangrijkste EU-diplomaat wel nog parten spelen.

Formeel zijn er drie onderhandelingsteams onder de Europese leiders. Zij proberen de banen over de verschillende groepen goed te verdelen. Vijf jaar geleden zat de Nederlandse premier Mark Rutte in het team van de liberalen. Nu sturen die Kaja Kallas (Estland) en Alexander de Croo (België). De sociaaldemocraten hebben Olaf Scholz (Duitsland) en Pedro Sánchez (Spanje), terwijl de christendemocraten de Poolse premier Donald Tusk en de Griek Kyriakos Mitsotakis de wei in sturen.

En Mark?

De leiders zullen naar verwachting vanavond een informeel akkoord bereiken. Maar we zullen moeten wachten tot de Europese top van 27 en 28 juni voordat ze de resultaten officieel bekendmaken. Op die top is wellicht ook de nieuwe Nederlandse premier, Dick Schoof, aanwezig.

Achter al deze namen gaat een wereld aan topbenoemingen schuil waaraan ook de benoeming van Mark Rutte tot secretaris-generaal van de NAVO vasthangt. Want er moet een positie worden gevonden voor Roemenië en dan met name president Johannis, die nog steeds zijn kandidatuur om NAVO-secretaris-generaal te worden niet formeel heeft ingetrokken. En zo wil de Italiaanse premier Giorgia Meloni pas haar steun voor Von der Leyen uitspreken als Italië een mooie baan in de nieuwe Europese Commissie krijgt.

Als de Europese leiders Von der Leyen later deze maand officieel voordragen, kan het Europees Parlement in juli stemmen over haar kandidatuur. Daar een meerderheid vinden, belooft nog uiterst spannend te worden. Als Von der Leyen die stemming overleeft, kan ze vervolgens haar team van Eurocommissarissen samenstellen. Pas dan weet Eurocommissaris voor Klimaat Wopke Hoekstra hoe zijn carrière er de komende tijd uitziet.