Column Post uit Brussel: Post uit Luxemburg

We moeten het over importheffingen hebben. Of, in het lelijke anglicisme: de tarievenoorlog. Na twee weken van grillige besluiten uit het Witte Huis slaat de Europese Unie terug. Handelsbeleid ligt in Brussel, dus wat kan het Nederlandse parlement daar nog over zeggen? En we lezen over gedoe achter de schermen over de afzwakking van de Europese “anti-wegkijkwet”, waar ministeries verschillend over denken.

4 min. leestijd

Ook Post uit Brussel kan er niet omheen: in april, juni en oktober vergaderen de 27 landen in Luxemburg. Daar was op 7 april in reactie op de door Trump aangekondigde invoerheffingen die de wereldhandel neerslaan, een ingelaste Raad Buitenlandse Zaken. Voor Nederland nam Handelsminister Reinette Klever (PVV) deel. “Als EU staan we samen sterk en het is belangrijk dat Europese eenheid wordt bewaard”, klonk het verrassend uit de mond van de PVV-minister.

‘De EU’ moet terugslaan, want handelsbeleid is de bevoegdheid van de Europese Commissie. Eurocommissaris Sefkovic kwam met de 27 lidstaten bespreken wat de EU-reactie zou zijn. Op de dag van de twintig procent heffingen van Trump, kreeg minister Klever van de Tweede Kamer voor die vergadering een stapel instructies mee, na een Kamerdebat van drie uur over handelsbeleid.

Niet gezwicht, minister?

De meeste aanwezigen steunden de kabinetslijn, dat de EU zich niet uit elkaar moet laten spelen. Maar wat dan wel? Al in november vroeg de hele Kamer om een visie op de veranderende handelsverhoudingen, die onverwachts actueel is geworden. De minister had toegezegd in het vroege voorjaar met haar visie te komen, maar dat wordt ergens in mei.

Na het Kamerdebat werd er over moties gestemd; minister Klever kreeg er een stapel mee in de tas naar Luxemburg. Naast een inventarisatie door het kabinet van de verwachte economische schade binnen twee maanden, moest ze met haar 26 collega’s een reeks zaken bespreken: Meer douanecontroles op goederen uit China, goeie handelsrelatie met Canada, Australië, Nieuw-Zeeland, Zuid-Korea en Japan en Mexico, ook voor toelevering van strategische grondstoffen, minder handelsbarrières voor diensten binnen de EU, en dwarsliggers binnen de EU – Hongarije – aanspreken, om naleving af te dwingen.

Op wat ze daadwerkelijk in Luxemburg had gezegd over de aangenomen CDA-motie om niet te zwichten voor druk om digitale wetten af te zwakken, ook een wens van Duitsland en Frankrijk, wilde de minister na de Raad niet ingaan, schreef Brusselse Nieuwe.

Klimaatplan afzwakken

Dan de anti-wegkijkwet. Vorig jaar al schreef ik over de totstandkoming ervan. Nu wordt deze gloednieuwe richtlijn nog voor ‘ie in werking is, afgezwakt – tenminste als het aan de Commissie ligt – in het zogenaamde ‘Omnibus voorstel’. Daarover ging deze ministerraad in Luxemburg nog niet, maar er is wel haast bij, want het Poolse voorzitterschap wil de onderhandelingen voor de zomer afronden. Over het kabinetsstandpunt was echter veel gedoe achter de schermen. Het kabinet spreekt met één stem, maar hoe dat ene standpunt tot stand komt, is nu eens in detail na te lezen in de pagina’s lange beslisnota aan minister Klever.

Sommige ministeries willen het klimaatplan afzwakken, maar klimaat, landbouw en infrastructuur en water zijn daar tegen. En ook over het plan van de Commissie voor een kortere lengte van de keten waarin kinderarbeid en milieuschade moeten worden uitgezocht door bedrijven, verschillen de meningen in Den Haag.

Splijtzwam

De minister bleef stoïcijns in reactie op fracties die gretig ingingen op deze splijtzwam. “Het is niet ongebruikelijk dat een kabinetspositie door politieke keuzes op onderdelen kan afwijken van eerdere ambtelijke adviezen”, sprak ze vergoelijkend. Maar het laatste woord is hier nog niet over gezegd, besloten de handelswoordvoerders tijdens hun procedurevergadering deze week.

Het hele arsenaal komt uit de kast: In een ‘schriftelijk overleg’ gaan alle fracties de komende weken vragen stellen, er komen rapporteurs Omnibus I/CSDDD en op 23 april wordt de Kamer gebrieft door de Europese Commissie, door experts en door de OESO. Alle kansen voor belanghebbenden om de Kamerbehandeling van de Omnibus daadwerkelijk ‘voor iedereen’ te laten zijn.

Praktijkprofessor Europa van de Haagse Hogeschool Mendeltje van Keulen (cartoon) was griffier Europese Zaken bij de Tweede Kamer. Zij kijkt regelmatig voor Brusselse Nieuwe in brievenbus van de Tweede Kamer naar de post uit Brussel. Ook de column van Mendeltje van Keulen in je mailbox ontvangen? Abonneren kan hier voor slechts 5,50 euro per maand. Daarmee levert u een bijdrage aan de onafhankelijke journalistiek en opinie over Europese zaken die Nederland raken. Aan de hand van haar columns wordt in het boek ‘Post uit Brussel – Nederlandse invloed op Europees beleid’ beschreven hoe Nederlanders (meer) invloed op Brussels beleid kunnen hebben, in elke fase van het besluitvormingsproces. Dit handboek voor Europese lobby, is hier te bestellen!