Het Kamerdebat over de Europese Raad van regeringsleiders, de top, kabbelde van Europees dossier naar dossier. Zo mocht het nieuwe CDA-Kamerlid, marineofficier Herman Krul, een lofzang wijden aan Marga Klompé, het eerste vrouwelijke parlementslid van de Europese gemeenschap voor Kolen en Staal.
Maar over het agendapunt waar een gevoelige clash van waarden op het spel staat, ging hij het parlementaire debat niet aan. PvdA, GL en D66 vroegen wél of de Europese strategie voor economische veiligheid, die op de agenda van de top staat, een instrument met tanden kan worden. Want dan zouden de lidstaten exportbeperkingen op kunnen leggen aan technologieën die raken aan onze economische veiligheidsbelangen. Maar premier Rutte zag een precaire balans tussen EU-brede actie en export-controle als nationale bevoegdheid: ‘als je het Europeaniseert loop je als grote, maar niet grootste economie risico’s, in welke belangen uiteindelijk het zwaarst gaan wegen’ aldus de premier. Eerst het kabinetsadvies over dit Europese voorstel maar afwachten, adviseerde hij de Tweede Kamer – ambtenaren zullen er in het reces druk mee zijn. De drie fracties hielden braaf hun motie aan.
Cash
Uiteindelijk ging het op de Europese top zelf trouwens over iets heel anders: De Raadsconclusies konden niet unaniem worden ondertekend, omdat Hongarije en Polen tegen stemden – Rutte noemde hen kinderen. Daarover is in de Kamer geen debat meer – het presidium besloot in 2015 dat het experiment met terugblikdebatten na een Europese Top was mislukt.
Soms lukt het onze volksvertegenwoordigers wél om Europese plannen vroeg te volgen- daar is de digitale euro een mooi voorbeeld van. Veel partijen denken verschillend over het initiatief, maar op één punt zijn ze het eens: de invoering mag niet te snel gaan en via het Nederlandse parlement lopen. De leden vroegen dat niet alleen; ze voegden zelf de daad bij het woord. De Kamercommissie voor Financiën stelde in maart 2020 al rapporteurs aan en opnieuw vorig voorjaar. Eelco Heinen (VVD) en Mahir Alkaya (SP) konden aan de slag met een Kamermeerderheid, die vindt dat de digitale euro cash niet mag vervangen, en heeft zorgen over de privacy en de rol van parlementen. De Kamer correspondeerde vorig jaar juni, een jaar voor het uitkomen van het EU-plan, al met Eurocommissaris Dombrovskis.
Nu het Commissievoorstel deze week eindelijk uitkwam, brachten twee Kamerleden hun een zorgvuldig getimed rapport uit. Ook al geregeld: zodra het regeringsstandpunt over de digitale euro binnenkomt, is er meteen een schriftelijk overleg. Zo’n debat had de Kamercommissie Buitenlandse Zaken ook voor september alvast kunnen plannen, bij een zo waardevol en precair debat als over onze economische veiligheid.
Grasduinen
Jammer genoeg is bij het uitkomen van Europese plannen in de media de persconferentie van de Commissie leidend. Soms wordt er een Europarlementariër om een mening gevraagd, zoals Paul Tang (PvdA) bij RTL deze week; maar daar geen woord over wat onze Kamerleden ervan vinden. En ook op de website van de Rijksoverheid zelf wordt het digitale euro-rapport van het nationale parlement niet genoemd. Gelukkig kan de Euro-nieuwsgierige Nederlander grasduinen in een heel dossier, aangelegd door Europa Nu. Maar als u deze website pas maandag bezoekt, is die op zwart.
Dat is schrikken voor meer dan 2,5 miljoen jaarlijkse bezoekers voor Europa-Nu.nl. In de afgelopen weken regende het steunbetuigingen van journalisten en oud-politici, met smeekbedes aan de regering. In het debat van woensdag deed de PvdA nog een laatste poging voor een overbruggingskrediet – daar stemden 58 Kamerleden voor (D66, SP, PvdA, GroenLinks, Partij voor de Dieren, Volt en Omtzigt.) Misschien gaan de sites parlement.com en het biografisch archief gered worden, mogelijk door het parlement zelf. Zal het ook de Europa-archieven willen steunen – en daarmee borgen dat een parlementair rapport over de digitale euro ook een plaatsje in de digitale analen krijgt?
Praktijkprofessor Europa van de Haagse Hogeschool Mendeltje van Keulen (cartoon) was griffier Europese Zaken bij de Tweede Kamer. Zij kijkt wekelijks voor Brusselse Nieuwe in brievenbus van de Tweede Kamer naar de post uit Brussel. Elke week de column van Mendeltje van Keulen in je mailbox ontvangen? Abonneren kan hier voor slechts 1 euro in per maand. Daarmee levert u een bijdrage aan de onafhankelijke journalistiek en opinie over Europese zaken die Nederland raken.
