Na acht jaar muurvast te hebben gezeten, was er eindelijke witte rook: een meerderheid van de lidstaten ging begin juni akkoord met hervormingen in het migratiedossier.
Het akkoord dat de EU-ministers bereikten, moet een einde maken aan al het gekibbel over migratie. Wanneer lidstaten een capaciteitsprobleem hebben en de toestroom niet meer aankunnen, kunnen andere lidstaten verplicht worden om migranten over te nemen. De capaciteit van een land berekent men op basis van het bbp en de bevolkingsomvang.
“Ik ben heel blij dat dit pact er is”, vertelt premier Rutte. “Het betekent betere bescherming van Europese grenzen en makkelijker mensen terugsturen naar het land van herkomst”
Negeren
Maar Polen en Hongarije hebben absoluut geen zin in het plan. Toch moeten de twee landen zich bij het nieuwe Migratiepact neerleggen, als ook het Europees Parlement akkoord gaat. De nodige meerderheid onder de lidstaten was er immers zonder Polen en Hongarije. Maar in de tussentijd begraven ze de strijdbijl nog niet. Beide landen zeggen nu dat ze bereid zijn de nieuwe migratieregels simpelweg te negeren.
Rutte lijkt na dag één van de Europese top hier niet van onder de indruk: “Het Migratiepact staat. Daar verandert niets aan.” Daarbij zegt hij dat de Europese Commissie “middelen heeft om de regels af te dwingen”, als Polen en Hongarije toch voet bij stuk houden.
Geen conclusie
Tijdens de Europese top, waar migratie hoog op de agenda stond, opperde de twee landen dat ze zich bij geen enkele migratieconclusie van de bijeenkomst willen aansluiten. De conclusies van toppen worden doorgaans op voorhand geschreven en schetsen de brede lijnen van de gesprekken. Dat de conclusies over migratie nu geschrapt kunnen worden, is uniek.
Rutte vertelt dat dat geen ramp is en in de praktijk niets verandert: “De hele uitvoering gaat gewoon door.” Ook maakt hij zich niet al te veel zorgen over de revolte. “Besluitvorming is nu eenmaal net zoals worsten maken: het blijft altijd een beetje rommelig.”
Voet bij stuk
Aanvankelijk bestond de hoop dat de Hongaren en Polen na een nacht slapen nog bij zouden draaien. Maar na de tweede dag van de top is het duidelijk dat er geen vooruitgang is geboekt. Ook de andere lidstaten negeren de zorgen van deze twee landen. Dat Hongarije en Polen opnieuw hebben geweigerd om de migratieconclusies te ondertekenen, noemt Rutte “speelgoed uit de box gooien omdat je boos bent”.