Donderdag 14 november, 12.00 uur: Even geduld alstublieft!
Er is nog steeds geen besluit gevallen over de meest controversiële kandidaat-Eurocommissarissen. Afgelopen dinsdag werden onder andere de Spaanse Teresa Ribera, de Fransman Stéphane Séjourné, en de Italiaan Raffaele Fitto op de grill gelegd, en het vuur werd extra opgestookt. Ook de Hongaar Olivér Várhelyi moet nog steeds wachten op groen licht. Maar dat kan nog even duren, want de Europese fracties kunnen het maar niet eens worden met elkaar.
De sociaaldemocratische fractie S&D stelt alle kritiek op Ribera (S&D), de Spaanse vicevoorzitter die op de milieu-portefeuille aast, niet echt op prijs. “We zijn al onze spitzenkandidaat Nicolas Schmit kwijtgeraakt. Nou gaan ze ons ook niet nog eens deze topfunctie met een topkandidaat door de neus boren”, vertelt een sociaaldemocratische functionaris.
De Luxemburgse Schmit had gehoopt, net als Von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie te worden. De overwinning van de christendemocraten betekende echter dat hij het veld moest ruimen, en hij werd ook niet als Eurocommissaris verkozen door zijn land. Een bron van frustratie dus bij de sociaaldemocraten.
Impasse?
Alle partijen willen hun eigen kandidaat behouden, door goedkeuring te verkrijgen van de Parlementaire commissies die het touw in handen hebben. Maar door wederzijds wantrouwen is er een patstelling ontstaan, en worden de kandidaten die nog geen groen licht hebben gekregen in de wachtkamer gezet.
“Als we iedereen zouden goedkeuren dan lopen we het risico dat onze sociaaldemocratische kandidaat als laatste niet wordt goedgekeurd en daar passen we voor”, aldus de functionaris.
Het wringt bij de christendemocratische EVP
Voor Ribera ligt het knelpunt grotendeels bij de christendemocratische EVP. Tijdens haar verhoor werd ze door veel Spaanse ondervragers neergezet als een ramp voor het land, vooral in haar tijd als minister van Ecologie. Zij zou zelfs deels verantwoordelijk zijn geweest voor de overstromingen in Valencia, en daarom ongeschikt als Eurocommissaris voor Milieu.
Ondertussen woedt er in Spanje zelf een politieke strijd. Een christendemocratische regio-president ligt daar onder vuur vanwege de overstromingen. Hij zou te weinig actie hebben ondernomen, en te laat. De christendemocraten staan er nu op een debat in het Spaanse parlement af te wachten, en ondertussen weigeren de andere fracties om de kandidaten tussentijds goed te keuren. Zo verplaatst dit binnenlandse politieke conflict zich naar het Europese toneel.
De start van de nieuwe Commissie was al verplaatst van november naar december. Maar de huidige impasse zou er zelfs voor kunnen zorgen dat de Commissie pas volgend jaar, in 2025, kan gaan beginnen. Over twee weken, als het Europees Parlement in Straatsburg verzamelt, moet de beslissing vallen: wordt de Europese Commissie goedgekeurd of niet?
Dinsdag 12 november, 15.30 uur: Groenen keuren Fitto af en waarschuwen christendemocraten
De Italiaanse kandidaat-Eurocommissaris Raffaele Fitto heeft de Groenen niet overtuigd. In een persbericht laat de fractie weten dat Fitto niet genoeg stemmen kreeg en een besluit over zijn kandidatuur uitgesteld is. Fitto, de kandidaat vooruitgeschoven door de Italiaans premier Georgia Meloni, is een van de meest omstreden kandidaten in het team van Von der Leyen.
“Wij verwachten dat iedere Commissaris de Europese waarden onderschrijft”, zegt Europarlementariër Bas Eickhout (GroenLinks/PvdA). “Fitto heeft keer op keer laten zien dat hij dat niet doet.” De Groenen verklaren hem dus als ‘ongeschikt’. Eickhout vervolgt zijn uitspraak met een waarschuwing voor de christendemocraten.
Op dit moment is de liberale kandidaat Stéphane Séjourné aan zijn hoorzitting bezig en later vandaag moet ook de socialist Teresa Ribera nog aan de slag. De Groenen vrezen dat door Fitto af te keuren de christendemocraten als tegenaanval Séjourné en Ribera afkeuren. De EVP zou daarmee het hele proces vertragen, puur om een ongeschikte kandidaat toch verkozen te krijgen, stelt Eickhout.
Dinsdag 12 november, 13.00 uur: Kallas is voorzichtig over VS
Kaja Kallas, de beoogde EU-buitenlandchef, spreekt voorzichtig tijdens haar verhoor, behalve wanneer ze vragen van radicaal-rechts krijgt. Kallas laat zich bijvoorbeeld niet uit over de overwinning van Donald Trump in de Amerikaanse verkiezingen. Er zijn zorgen bij Europarlementariërs over de toekomstige relatie tussen de VS en de Europese Unie. Ook na vragen over het handelen van Israël in de Gazastrook vermijdt Kallas stevige uitspraken.
In plaats daarvan brengt ze het anders. “Je kan je niet alleen op China richten”, zegt Kallas. Het is voorzichtig commentaar op de houding van Donald Trump tegenover Oekraïne. Trump, die begin januari aan zijn tweede termijn als president van de VS begint, zei de oorlog in Oekraïne binnen 24 uur te kunnen stoppen. Bondgenoten van Oekraïne zijn bang dat Trump Oekraïne dwingt land op te geven. Doen ze dat niet, dan stopt hij mogelijk de militaire steun.
Dinsdag 12 november, 12.42 uur: Raffaele Fitto, partijgenoot van Meloni, op de grill
Na afloop van de hoorzitting van de Italiaanse kandidaat-Eurommissaris voor “Cohesie en hervorming”, Raffaele Fitto, is de sfeer wat gespannen. Niet alle Europarlementariërs zijn tevreden met de antwoorden die hij de afgelopen drie uur heeft gegeven.
Fitto zal met dit portfolio onder andere overzien hoe Europees geld naar de regio’s vloeit, en is verantwoordelijk voor het verkleinen van de kloof tussen rijkere en armere regio’s in Europa.
Vanuit vele hoeken zijn er zorgen over Fitto’s neutraliteit. Hij is namelijk lid van dezelfde partij als de Italiaanse premier Meloni, en is ook onderdeel van haar coalitie. Vooral de sociaaldemocraten (S&D) en de Groenen zijn bang dat Fitto straks als Meloni’s rechterhand zal dienen, door haar belangen te behartigen in de nieuwe Commissie.
Een groot deel van de hoorzitting ging op aan het sussen van deze zorgen. Zinnen als: “Ik ben vandaag hier om mijn toewijding aan Europa te bevestigen” en “Ik ben hier niet om een politieke partij of lidstaat te vertegenwoordigen”, waren vaak te horen. Of Fitto met deze zoete woorden genoeg Europarlementariërs heeft overtuigd, is nog niet duidelijk.
“Ik wil kristalhelder zijn. Ik accepteer uw antwoorden niet die u aan een paar collega’s hebt gegeven, en bovendien zie ik het als een teken van disrespect”, vertelde Raquel García Hermida-van der Walle (D66) aan de kandidaat-Commissaris. Enkele andere Europarlementariërs delen haar zorgen, onder wie de Duitser Rasmus Andresen (Groenen), en de Hongaar Gordan Bosanac.
17.30 uur: Ervaren Dombrovskis mikt op derde termijn als Eurocommissaris Economie
De Let Valdis Dombrovskis presenteerde zich woensdag vol vertrouwen aan het Europees Parlement voor zijn beoogde derde termijn als Eurocommissaris. Met zijn nieuwe portefeuille Economie, Productiviteit, Implementatie en Vereenvoudiging staat hij voor de taak om vanuit Brussel de Europese bureaucratie te verminderen.
Als voormalig premier die Letland door een economische crisis en naar de eurozone loodste, brengt Dombrovskis een schat aan ervaring mee. Tijdens de drie uur durende hoorzitting toonde hij zich als de voorspelbare bestuurder waar hij in Brussel om bekend staat – degelijk maar weinig verrassend in zijn antwoorden. Hij schetste vervolgens vier speerpunten: meer samenhang in economisch beleid, gezonde economische fundamenten, minder regeldruk en een sterke Europese stem in mondiale economische kwesties.
Nederlandse VVD-Europarlementariër Anouk van Brug drong aan op strikte handhaving van de nieuwe begrotingsregels die in het vorige mandaat werden onderhandeld. “Deze regels zijn cruciaal voor het vertrouwen in nationale begrotingen. Kunt u toezeggen dat u als Eurocommissaris hier streng op zult toezien?” Dombrovskis beloofde de regels “geloofwaardig en onpartijdig” toe te passen, een frase die hij meermaals herhaalde tijdens de hoorzitting.
Van Brug wou ook weten welke wetgeving Dombrovskis overweegt in te trekken om voor minder regeldruk voor kleine bedrijven te zorgen. Hin antwoordde dat hij in plaats van wetgeving per wetgeving alles te herzien, voor een sectorale aanpak gaat. “We gaan kijken naar knelpunten per sector en logistieke keten,” zei hij. Als voorbeeld noemde hij de vereenvoudiging van duurzaamheidsrapportages voor bedrijven.
“We hebben eenvoudigere regels nodig die makkelijker zijn toe te passen. Maar laat me heel helder zijn: vereenvoudiging betekent geen deregulering.” Een geruststelling voor linkse partijen die vrezen dat sociale normen en milieunormen sneuvelen.
De Eurocommissaris in spe, die in zijn vorige termijn al 60 keer met het parlement vergaderde, lijkt op voorhand verzekerd van voldoende steun. Zijn grootste uitdaging wordt niet de benoeming, maar het waarmaken van de ambitieuze belofte om de regeldruk voor bedrijven met een kwart te verminderen. Voor het mkb ligt de ambitie zelfs op 35 procent.
15.50 uur: Tusks rechterhand stapt in de ring als nieuwe begrotingscommissaris
De ervaren Poolse diplomaat Piotr Serafin is kandidaat-Eurocommissaris voor Begroting. Serafin, die bekendstaat om zijn jarenlange ervaring in Brussel, benadrukte dat de EU-begroting voor 2028-2034 meer moet zijn dan 1 procent van het totale bbp van de EU-lidstaten, wat nu het geval is. In Den Haag, waar ze de Nederlandse bijdrage juist omlaag willen, zullen ze het niet graag horen. “Wie zoals ik is opgegroeid in een verdeeld Europa, begrijpt de waarde van een sterke en verenigde Europese Unie,” zei Serafin, verwijzend naar zijn jeugd in communistisch Polen.
De kandidaat-commissaris pleitte voor drie belangrijke hervormingen: vereenvoudiging van EU-fondsen, meer flexibiliteit in de begroting om acute crises aan te pakken en nieuwe eigen inkomstenbronnen voor de EU zoals rechtstreekse Europese belastingen. “De toegang tot EU-fondsen mag geen bureaucratische nachtmerrie zijn,” benadrukte hij.
14.20 uur: Grote steun voor Hoekstra, maar ook twijfel
Hoekstra kreeg steun van zijn eigen politieke familie de christendemocraten (EVP), maar ook de conservatieven (ECR), socialisten (S&D), liberalen (Renew) en de Groenen. Partijen moesten twee vragen beantwoorden. Vinden ze Hoekstra geschikt als Eurocommissaris? En: vinden ze hem geschikt voor zijn portefeuille? Op beide vragen antwoordden de partijen ‘ja’.
Alleen de Linksen, waar de Partij voor de Dieren bij aangesloten is, en de radicaal-rechtse ESN-fractie, waar de Duitse AfD bij aangesloten is, keurden Hoekstra op beide vragen af.
De Patriotten voor Europa, waar de PVV deel van uit maakt, vonden Hoekstra geschikt als Eurocommissaris, maar onthielden zich van stemming over Hoekstra’s geschiktheid voor zijn portefeuille.
Overigens willen een aantal partijen de functietitel van Hoekstra aanpassen. Naast ‘Klimaat en Schone Groei’, zou er op verzoek van de christendemocraten ook ‘Belasting’ aan toegevoegd moeten worden. Het plan stuit alleen op tegenstand van van de Patriotten en ESN. Zij vinden dat belasting een nationale aangelegenheid blijft.
14.02 uur: Hoekstra goedgekeurd als Eurocommissaris
Witte rook voor Hoekstra. De Nederlandse kandidaat-Eurocommissaris wist genoeg Europarlementariërs te overtuigen van zijn geschiktheid. Twee uur na afloop van zijn hoorzitting keurde twee derde van de groepsleiders zijn kandidatuur goed.
Formeel moet hij nog goedgekeurd worden door het gehele Europees Parlement. Dat gebeurt eind november in Straatsburg. Maar veel kan er niet meer misgaan. Hoekstra is de komende vijf jaar Eurocommissaris voor Klimaat en Schone Groei.
13:00 D66 is tevreden
Bij D66 zijn ze positief over Hoekstra’s hoorzitting. “Ik denk dat hij het heel goed gedaan heeft. Hij vond een goede balans tussen wat links en rechts wil horen”, zegt Gerben-Jan Gerbrandy. Ook Brigitte van den Berg is enthousiast: “Hij heeft het gewoon heel goed gedaan. Hij had een strakke inleiding, en over het algemeen zie je dat hij wel strak in de materie zit”.
Hoekstra heeft namelijk een aantal groene toezeggingen gedaan, waar Gerbrandy en Van den Berg erg blij mee zijn. Zo zal hij de lidstaten er bijvoorbeeld streng aan houden om de klimaatdoelen te halen, en had hij het zelfs over mogelijke inbreukprocedures als dat niet gebeurt. “We zullen hem de komende jaren aan deze toezeggingen houden”, aldus Brigitte van den Berg.
Gerben-Jan Gerbrandy vindt ook dat Hoekstra ambitie uitstraalde. Een van die ambities is om China en de VS om te draaien bij de klimaattop: zij moeten meer bijdragen aan de duurzame transitie. Denkt Gerbrandy dat Hoekstra dat voor elkaar gaat krijgen? “Nou ja, nee”, antwoordt hij, “maar je moet wel optimistisch naar zo’n top gaan.”
Brigitte van den Berg zit straks in de ruimte waar het officiële besluit gaat vallen: wordt Hoekstra goedgekeurd of niet? Als er knelpunten zijn, verwacht ze dat het met Hoekstra’s verleden te maken zal hebben: “We mogen wel kritisch zijn. Hoekstra kennen we uit het verleden natuurlijk niet echt als een groene politicus, maar nu komt hij wel altijd met hele groene antwoorden.” Maar desondanks verwacht ze dat de vergadering soepel gaat verlopen en dat Hoekstra de nieuwe Klimaatcommissaris gaat worden.
12.55 uur: Hoekstra niet ontevreden
Hoekstra loopt niet ontevreden de zaal uit na zijn hoorzitting van drie uur lang. “Volgens mij was het een intensieve en goede hoorzitting”, zegt hij. Hij kreeg de gelegenheid om veel over klimaat en concurrentievermogen te praten. En dat is goed.
Want het gaat de kern zijn van de komende vijf jaar. Het klimaatbeleid moet hand in hand gaan met industriebeleid, vindt hij. Betekent dat minder groen? Nee, zegt Hoekstra. “Het betekent én-én.”
12.00 uur: De toets is voorbij, nu de uitslag nog
De hoorzitting zit erop. Groepsleiders uit van de milieu-, industrie- en economiecommissies trekken zich straks terug om te bepalen of ze Hoekstra geschikt vinden of niet.
Nog even de spelregels: Hoekstra heeft de steun van twee derde van de groepsleiders nodig. Het gewicht van hun stem is afhankelijk van het aantal partijgenoten dat ze vertegenwoordigen. Een groepsleider van de christendemocraten heeft dus meer stemgewicht dan die van de Linksen. Hoe dan ook, heeft Hoekstra brede steun nodig. Zowel van de linkerkant van het Parlement als de rechterkant.
Moet Hoekstra zich zorgen maken? Waarschijnlijk niet. Fractiegenoten fluisterden een half uur voor afloop al bemoedigende woordjes naar elkaar en ook aan de kant van de sociaaldemocraten lijken genoeg Europarlementariërs tevreden te zijn over Hoekstra’s hoorzitting.
12.00 uur: Samenwerking met VS lastiger?
Wordt samenwerking met de VS lastiger nu Trump weer president wordt? Dat wil de Deense Rasmus Andresen van de Groenen weten. Zo’n vaart zal het niet lopen, denkt Hoekstra. “Soms zijn er dingen waar je over oneens bent, maar zoom uit en je ziet dat we niet alleen geschiedenis en waarden delen, maar ook dat we altijd veel samen hebben gedaan.”
Hij wil daarom in blijven zetten op samenwerking. Nieuwe digitale belastingmaatregelen bijvoorbeeld “werken niet als we de hele wereld niet meekrijgen”.
11.59 uur: Twijfels over Hoekstra’s onafhankelijkheid
De Poolse Ewa Zajączkowska-Hernik (ESN) is sceptisch over Hoekstra’s onkreukbaarheid, nu hij op de Europese belastingportefeuille aast. “U heeft elf jaar geleden voor McKinsey gewerkt, een heel belangrijk consulting-bedrijf voor belastingbeleid. Hoe kunt u ons verzekeren dat u geen belangen zult verstrengelen als zij ooit contact met u opnemen?” Als haar perspectief nog niet duidelijk was, is het dat nu wel: “Ik vind dat dit naar lobbyisten-problematiek riekt.”
Wopke Hoekstra hoopt dat hij Zajączkowska-Hernik gerust kan stellen. “Ik heb mij sinds 2016, toen ik de Nederlandse minister van Financiën werd, en daarna als Eurocommissaris altijd onafhankelijk opgesteld”. Hij stelt de “hoogste ethische normen” aan zichzelf, ook op het gebied van transparantie.
De lijst met klanten die hij bij Shell had, wil hij echter nog steeds niet vrijgeven. Daar is de Italiaanse Gaetano Pedullà van de Linkse fractie dan weer boos over. Op het verzoek dat wel te doen, gaat Hoekstra niet in: “Ik hoop dat mijn ervaring van de afgelopen maanden als Eurocommissaris heeft aangegeven dat ik onafhankelijk te werk ga”.
11:42 uur: Klimaat is niet geholpen bij alleen plannen op papier
Dus Hoekstra wil langsgaan bij de lidstaten om ze achter de broek te zitten over hun nationale klimaatplannen? Dat klinkt aardig, zegt D66-Europarlementariër Brigitte van den Berg (Renew), maar we zien lidstaten nu al terugkrabbelen als het gaat om klimaatmaatregelen. Estland wil bij voorbaat al niet meedoen met het nieuwe emissiehandelssysteem en de Duitse coalitie lijkt op klimaatplannen uit elkaar te vallen. Is Hoekstra niet alleen bereid om met hen te praten, maar ook om juridische stappen te zetten als het niet snel genoeg gaat?
“Ja, absoluut”, reageert Hoekstra. Maar uiteindelijk gaat het niet alleen om plannen op papier. Veel belangrijker zijn de stappen die landen daadwerkelijk zetten. In de toekomst moeten voor hem de klimaatplannen ook de voorwaarde zijn voor financiering. “Dan zullen deze plannen een buitengewone ‘trigger’ zijn voor actie”.
11:34 uur: Geen duidelijke deadline uitfasering subsidies fossiele industrie
Een goed antwoord krijgt de Oostenrijkse Europarlementariër Lena Schilling niet. Namens de Groenen vroeg ze Hoekstra zich vast te bijten in het uitfaseren van fossiele subsidies tegen het einde van zijn termijn. Behoorlijk wat tijd dus, want als Hoekstra goedgekeurd wordt, heeft hij vijf jaar de tijd om zijn beloftes waar te maken. Maar Hoekstra ontwijkt de vraag.
Ja, het aanpakken van subsidies voor bedrijven in de fossiele industrie is belangrijk, en hij zal er alles aan doen om ze zo snel mogelijk uit te faseren, zegt hij. Maar een duidelijke deadline wil hij niet stellen.
11:27 uur: Diepste zakken moeten zwaarste lasten dragen
De Oostenrijkste Evelyn Regner (S&D) heeft het over de ‘rechtvaardigheidskloof’ in Europa. De belasting op arbeid is 35 procent, die op kapitaal maar 20 procent. Wat gaat Hoekstra hieraan doen?
Hoekstra geeft Regner gelijk: “Er is inderdaad een probleem met het ophopen van rijkdom. 3000 mensen in de wereld hebben een vermogen van 14 miljard dollar. Dat is 4 miljard per miljardair”, vertelt hij. “Dat is toch ongelooflijk?”. Hij vindt het dan ook de verantwoordelijkheid van de EU om dit te belasten. Daarbij “moeten we de diepste zakken het zwaarst belasten”.
11:18 uur: Kritiek op Europees koolstoflekkage-mechanisme
Wat is Hoekstra’s standpunt over de Europese maatregel die koolstoflekkage aan de grens moet voorkomen? Daar is de Italiaanse partijgenoot Massimiliano Salini benieuwd naar. Daarover wil Hoekstra toegeven dat de geplande evaluatie voor deze maatregel in 2027 naar voren geschoven zou moeten worden naar volgend jaar.
Op die manier kan de EU evalueren of de maatregel die juist een eerlijk speelveld moet creëren voor Europese bedrijven, wel echt werkt. Maar hij staat achter “de ijverige aanpak” om strengere koolstofregels elders in de wereld af te dwingen.
11:08 uur: Wat met Trump?
Hoe gaat Hoekstra de nieuwe Amerikaanse president Donald Trump betrekken bij de groene ambities van Europa, vraagt VVD-Europarlementariër Anouk van Brug aan Hoekstra. In Brussel wordt al lang nagedacht over de gevolgen van een overwinning van de republikeinen in Amerika.
Hoekstra wijdt er niet erg veel woorden aan. “Vergeef me maar, ik ben optimistisch”, zegt hij. Hij herinnert zich hoe de Amerikanen onder Trump gewoon meewerkten, toen Hoekstra nog minister van Financiën in Nederland was. Hij is ervan overtuigd dat ook nu velen in de VS het belang zien van verduurzaming.
11:06 uur: Europa loopt achter op Amerika
De Belgische Barbara Bonte van de Patriotten maakt zich zorgen over het Europese concurrentievermogen: “Europa pest de industrie weg! De EU reguleert, de rest van de wereld innoveert. Donald Trump gaat alles op alles zetten om de Amerikaanse industrie te versterken, maar wij hebben alleen maar extra regels.”
Hoekstra heeft een antwoord klaar: “Diplomatiek gezien ben ik optimistischer dan u, want er zijn een hele hoop vlakken waarop Europa het zelfs beter doet dan Amerika.” Wel zijn er twee gebieden waar we achterlopen. Ten eerste is dat de kapitaalmarktunie. Voor bedrijven in de VS is het veel makkelijker om te investeren, want geld vloeit daar veel makkelijker dan in Europa. En daarnaast heeft Europa nog werk aan de winkel op het gebied van innovatie en technologie. “We hebben uitstekende start-ups, maar in Europa zijn er nog niet genoeg mogelijkheden om door te groeien”, aldus Hoekstra.
11:03 uur: Hoekstra’s plannen voor een nieuwe deal voor de schone industrie
Wat kunnen we concreet van de Clean Industrial Deal verwachten? Dat wil de sociaaldemocratische Tsvetelina Penkova uit Bulgarije weten. Deze deal is één van de zaken die Hoekstra van Commissievoorzitter Ursula von der Leyen moet uitwerken.
”Veel werk moet nog verzet worden”, zegt Hoekstra. Toch heeft hij hier al gesprekken over gehad met zijn mogelijk toekomstige collega-Eurocommissarissen Ribera en Séjourné, die samen ook verantwoordelijk zijn voor het dossier van schone industrie.
De deal moet allereerst een aantal regels vereenvoudigen, zoals die rond het aanvragen van vergunningen. Daarnaast moet het toewerken naar een zo groot mogelijke impact, waarvoor geld nodig is. Dat zal moeten komen uit de Europese en nationale portemonnees.
10:56 uur: Daar zijn de Panama Papers
Het duurde even, maar na bijna twee uur haalde dan toch een Europarlementariër de Panama Papers erbij. Uit die gelekte documenten bleek dat grote bedrijven en ondernemers belasting ontweken via constructies op de Maagdeneilanden. “Daar stond u ook in”, verwijt de linkse Franse Europarlementariër Manon Aubrey hem.
Hoekstra lijkt voorbereid te zijn op de opmerking. “Goed dat u hierover begint”, antwoordt hij. Het geeft hem immers een kans om de situatie uit te leggen. In het kort: Hoekstra investeerde in een bedrijf van een vriend. Zo’n 25.000 tot 30.000 euro. En dat bedrijf investeerde dat op de Maagdeneilanden. Niet Hoekstra zelf. Hij is er al over bevraagd, toen hij in Nederland minister werd, zegt Hoekstra. Het geld dat hij ermee verdiende heeft hij gedoneerd aan een stichting die kinderen met kanker helpt.
Vorig jaar, toen Hoekstra verhoord werd toen hij de functie van Frans Timmermans overnam, kreeg hij veel meer commentaar op zijn verleden als lobbyist voor de fossiele industrie en de Panama Papers.
10:48 uur: Hoekstra wil op VN-klimaattop landen met hoge ambities verenigen
Om nog even terug te komen op zijn antwoord over de opslag van koolstof onder de grond (CCS), erkent Hoekstra dat er nog andere manieren zijn voor deze opslag: “Bodems en bossen spelen natuurlijk ook een cruciale rol, het is een natuurlijke koolstofput die we hebben.”
De Nederlandse Ingeborg Ter Laak (CDA) brengt een recent rapport van de VN naar voren: het ‘Emission gap report’. Hierin kwam naar voren dat de EU als een van de weinige landen haar uitstoot in 2023 heeft verlaagd. Maar de rest van de wereld blijft achter. Wat gaat Hoekstra hieraan doen?
“Klimaatverandering discrimineert niet”, antwoordt Hoekstra. Hoewel Europa goed op weg is haar uitstoot te verminderen, ondervinden we wel de gevolgen van de acties van andere landen. Daarom zijn de VN-klimaattopen, waaronder de COP29 in Azerbeidzjan en de COP30 in Brazilië extreem belangrijk. Hoekstra gaat daar proberen “landen met hoge ambities te verenigen en verschillen te overbruggen.” Het gaat wel lastig worden, zegt hij erbij.
10:38 uur: “Goed om jou weer te zien”
Gaat Hoekstra zich inzetten voor een ‘steeds hechtere unie’, zoals dat in de Europese verdragen staat opgenomen? Dat wil Gerben-Jan Gerbrandy, Europarlementariër voor D66 (Renew), weten. Hoekstra is namelijk voorgedragen door partijen die er anti-EU-sentimenten op nahouden (BBB en PVV). Daar zag Hoekstra vooral een kans om te slijmen: “Ik hoor het Parlement geen complimenten te geven, maar wat goed om jou met al je ervaring weer te zien”. En om zijn vraag te beantwoorden: “Ja hoor, want dat staat ook in het verdrag.”
Ook wil Gerbrandy van Hoekstra horen of hij de lidstaten ter verantwoording zal roepen. Zij moeten hun nationale plannen aanleveren over hoe ze de klimaatdoelen willen halen, maar nog niet iedereen heeft dat al gedaan. Daartoe is Hoekstra zeker bereid. “Ik zal altijd in de auto – of u zou ‘de trein’ zeggen – of in het vliegtuig springen om dat gesprek aan te gaan.”
10:40 uur: Halverwege
Hoekstra moet nog even. Na anderhalf uur vragen beantwoorden is hij pas op de helft. De eerste ronde zit er in ieder geval op. Dat betekent dat nu, in de tweede ronde, de vragen en antwoorden korter moeten. Drie minuten per vraag. En ze gaan iedere keer over een ander onderwerp. Aanpoten dus.
10.30 uur: “Groen staal zal een prachtige toekomst krijgen”
Hoekstra wil de ondergrondse opslag van CO2 (CCS) stimuleren als hij Commissaris is. Hierbij vindt hij rechtvaardigheid belangrijk: CO2 moet worden opgeslagen op de plaats waar het ook is uitgestoten. “Maar CCS kan zelf het volledige probleem niet oplossen, de uitstoot moet omlaag.”
Daarnaast benadrukt hij het belang van ‘groen staal’, dat is staal dat gemaakt is op basis van aardgas of waterstof. “Als Commissaris zal ik garanderen dat groen staal een prachtige toekomst krijgt”. Het is onderdeel van de Clean Industrial Deal waar hij zich de eerste honderd dagen op gaat storten. “We zijn al goed op weg, maar toch moeten we nog steeds werken aan het verbeteren van de bevoorradingszekerheid van groen staal”. Het maken ervan moet financieel aantrekkelijker worden, en Hoekstra kan daarbij helpen. “Het moet gefinancierd worden door een mix van Europees geld, en geld uit de lidstaten”, zegt hij. Investeringen van bedrijven staan hierbij centraal.
10:24 uur: “Luister naar de wetenschappers, mevrouw Arndt”
De Duitse Anja Arndt van de nieuwe radicaal rechtse fractie in het Europees Parlement, Europa van Soevereine Naties, gaat vol in de aanval. Na een ingewikkelde rekensom gemaakt te hebben, is ze eruit: Europa’s bijdrage aan het tegengaan van klimaatverandering is zo minimaal, dat het alle risico’s en gevolgen voor boeren en bedrijven niet waard is. Is Hoekstra bereid om iets te doen met die realiteit? Daar gaat Hoekstra tegenin: “Met alle respect, de wetenschap is glashelder: we staan voor een enorme uitdaging, dat staat buiten kijf.”
Europarlementariërs van de Groenen en sociaaldemocratische fractie geven een applaus. Hoekstra gaat verder: niet alleen is dát de realiteit, “klimaatverandering maakt geen onderscheid”. Als Europa niks doet, zullen rampen zoals recentelijk in Spanje, alleen maar vaker voorkomen. “Het zal gevolgen hebben voor ons klimaat, onze kinderen, onze toekomst.” Hoekstra luistert naar wetenschappers, en vraagt mevrouw Arndt dat ook te doen. Ook dat werd met applaus onthaald.
10:15 uur: Hoekstra en Hazekamp: hard tegen hard
Anja Hazekamp, Europarlementariër voor de Partij voor de Dieren, windt er geen doekjes om. Ze heeft weinig hoop in de groene ambities van Hoekstra. Hoekstra blijft spreken van duurzame groei en vooral over het tweede woord valt Hazekamp: ‘groei’. Want hoe wil Hoekstra de EU verduurzamen als hij tegelijkertijd megastallen laat uitbreiden en vliegmaatschappijen gratis uitstootrechten geeft, vraagt ze zich hardop af.
Hoekstra en Hazekamp, overduidelijk politici in tegenovergestelde kampen, halen flink naar elkaar uit. “Vorig jaar zei u hetzelfde en deed u niks”, verwijt Hazekamp hem. Hoekstra grapt op zijn beurt dat wat zijn antwoord ook zou zijn vandaag, Hazekamp haar conclusie waarschijnlijk al in haar notitieboekje had staan.
10:10 uur: “Er liggen in Nederland meer zonnepanelen dan in Afrika”
De Franse liberale Europarlementariër Pascal Canfin (Renew) was ook niet zo tevreden met Hoekstra’s antwoord op Wölken. “Wat kunt u nú ondernemen zodat het de klimaatdoelstellingen geen lege doos worden? U hoeft niet in het Frans te antwoorden, hoor”, voegt hij hieraan toe.
Maar Hoekstra’s antwoord in het Engels maakt de zaak niet veel concreter. “Het moet lukken”, zegt hij. De klimaatmaatregelen moeten impact hebben, dus “als er wetgeving nodig is, gaan we erachteraan”. Wel duidelijk is dat hij graag ziet dat de Europese lidstaten meer samen gaan werken op gebied van kennisdeling. Ook ziet hij veel waarde in zonnepanelen. Trots zegt hij: “Ik kom uit een land waar het bijna altijd regent, maar er liggen meer zonnepanelen op het dak dan in Afrika”.
10.08 uur: “Ik wil volgen in wat nodig is”
De Duitse Europarlementariër Michael Bloss (Groenen) wil van Hoekstra weten hoe hij zijn leiderschapsrol op klimaatgebied gaat invullen. Gaat hij, zoals de Groenen willen, in de eerste honderd dagen een nieuw doel voor na 2030 opnemen in de wet? Daar lijkt hij ‘ja’ op te zeggen. “Ik wil volgen in wat er nodig is”. Dat geldt volgens hem dus ook voor doelstelling van 90 procent reductie in CO2 na 2030.
9.55 uur: Zullen autofabrieken moeten sluiten?
De Italiaanse Europarlementariër Silvia Sardone (Patriotten voor Europa) wil van Hoekstra weten wat zijn visie is op de auto-industrie. Hoekstra zegt eerst in het Italiaans dat hij niet zal antwoorden in het Italiaans. Waarop Sardone glimlacht. Hoekstra geeft daarna aan dat hij voorspelbaarheid wil bieden aan de tanende industrie (Volkswagen heeft bijvoorbeeld aangekondigd drie fabrieken in Duitsland te sluiten).
Maar wat betekent dat precies? Dat vraagt Sardone zich hardop af. Zullen fabrieken moeten sluiten? Hoekstra blijft ondanks de felle toon van de Italiaanse Patriot vriendelijk. Hij wil de klimaatambities samenvoegen met de industrie, zodat deze laatste kan bloeien door zich aan te passen aan de veranderende realiteit. Daarvoor zal hij met de industrie in gesprek gaan.
9.48 uur: Sociaaldemocraat Tiemo niet overtuigd
De Duitser Tiemo Wölken (S&D) wil graag weten hoe Hoekstra kan garanderen dat de klimaatmaatregelen ook echt uitgevoerd gaan worden, op een rechtvaardige manier. Bedrijven hebben namelijk al allerlei investeringsplannen opgesteld op basis van de klimaatplannen.
Hoekstra beaamt dat voorspelbaarheid voor bedrijven cruciaal is, want soms kijken bedrijven wel tientallen jaren vooruit voor hun investeringsplannen. Hij vindt het belangrijk om de klimaatplannen die er zijn dan ook “goed te handhaven”. Maar toch “hoort verandering ook bij het leven.” Hij heeft Wölken met dit antwoord niet echt overtuigd.
9.45 uur: “Emissiehandelssysteem is de hoeksteen van Europees klimaatbeleid“
Het emissiehandelssysteem (ETS) is zowel het werkpaard als het kroonjuweel van de EU, stelt Hoekstra na vragen van de Duitse partijgenoot Peter Liese. “Het is waarschijnlijk het meest nuttige hulpmiddel dat we hebben.” Via het emissiehandelssysteem moeten bedrijven die het milieu vervuilen mee betalen. Dat levert behoorlijk wat geld op dat weer geïnvesteerd kan worden in groene projecten.
EU-landen hebben door het emissiehandelssysteem straks 175 miljard euro om uit te geven, zegt Hoekstra. Dat is niet niks, maar dat moet wel op de juiste manier uitgegeven worden. Hoekstra wil met de Commissie en het Europees Parlement ervoor zorgen dat EU-landen inspiratie opdoen bij elkaar. Nu delen EU-landen nog te weinig info met elkaar over waar zij dit ETS-geld aan uitgaven.
9.41 uur: Paar zinnen Italiaans
Ja hoor, Hoekstra laat ook even zien dat hij Italiaans spreekt. Een paar zinnen maar, daarna ging hij weer over op het Engels.
9:35 uur: Belastingen “essentieel voor eerlijkheid“
Ook belasting wordt onderdeel van Hoekstra’s portefeuille. Dit onderwerp ligt hem “na aan het hart”. In tijden van toenemende ongelijkheid ziet hij beleid rond belasting als een “essentieel instrument om eerlijkheid te garanderen”. Hoewel in principe de lidstaten gaan over deze zaken, wil hij zich op Europees niveau inzetten om het btw-systeem te vergroenen, belastingkloven te overbruggen en de regels te versimpelen.
Om echt impact te maken, vindt hij dat Europa moet blijven samenwerken met ontwikkelingslanden, zodat niet alleen alle Europeanen en Europese bedrijven maar ook de rest van de wereld meekomt.
9:31 uur: Het moet betaalbaar blijven
De duurzame transitie moet sneller, zegt Hoekstra. Maar zonder concurrentievermogen kunnen we geen maatregelen voor klimaatbescherming nemen. “De meeste burgers maken zich zorgen om klimaatverandering, maar ze maken zich ook zorgen om de kosten van die transitie”, stelt Hoekstra. Hij vindt het belangrijk dat mensen de kosten nog wel kunnen blijven betalen. Onder andere het Innovatiefonds en het Sociaal Klimaatfonds moeten kwetsbare huishoudens bij de transitie ondersteunen.
In zijn eerste honderd dagen als Eurocommissaris wil hij een ‘Clean Industrial Deal’ klaarstomen, die ervoor moet zorgen dat Europa schone en betaalbare energie kan produceren, maar tegelijkertijd ook concurrerend kan blijven.
Maar Europa is niet de enige die verantwoordelijkheid heeft om de klimaatcrisis aan te pakken. “Europa stoot slechts 6 procent van alle emissies in de hele wereld uit, de andere 94 procent moet ook worden aangepakt. Hoekstra wil China en de VS aanspreken op hun verantwoordelijkheden op dit vlak. Bij de aankomende VN-klimaattop (CO29) in Azerbeidzjan zal hij dit ook aanstippen.
9:24 uur: Hoekstra toont talenkennis
Hoekstra laat de zaal direct even zien hoe internationaal hij wel niet is. Niet alleen vertelt hij over de plekken waar hij gewoond heeft – Italië, Frankrijk, Duitsland, België en Nederland natuurlijk – hij wisselt ook moeiteloos tussen het Frans, Nederlands en Duits. Komt er straks ook nog een klein stukje Italiaans? Waarschijnlijk wel.
Maar los van zijn taal- en wereldkundigheid heeft Hoekstra het ook over beleid. Hij doet alvast twee beloftes. Hij zal zich inzetten om de uitstoot van broeikasgassen met 90 procent te verminderen tegen 2040. Daarnaast zegt Hoekstra met een plan te komen om klimaatbeleid op een eerlijke manier uit te voeren, zonder de concurrentiepositie van Europese bedrijven te ondermijnen.
8.55 uur: De zaal loopt vol
Het is bijna tijd voor Hoekstra’s grilling! De zaal loopt langzaam vol met Europarlementariërs, beleidsmedewerkers en pers. Ook de vertalers hebben hun plaatsen al ingenomen, en bereiden zich voor op de hoorzitting.
Er staan heel wat Nederlanders op de lijst om Hoekstra te ondervragen. Dat zijn: Anja Hazekamp (PvdD), Gerben-Jan Gerbrandy (D66), Ingeborg ter Laak (CDA), Anouk van Brug (VVD), Brigitte van den Berg (D66) en Mohammed Chahim (GroenLinks-PvdA). Hazekamp en Van den Berg zijn daarnaast onderdeel van de vergadering vanmiddag waarin besloten wordt of Hoekstra het heeft gehaald.
In totaal zullen er wel 46 vragen gesteld worden, en daar is een strakke planning voor. De voorzitter zal dan ook goed opletten of niemand over de geoorloofde spreektijd heen gaat. Wij houden een oogje voor je in het zeil; je kunt een live overzicht van alle vragen en antwoorden hier vinden.
Donderdag 7.30 uur: Hongaarse kandidaat krijgt huiswerk
De Hongaarse kandidaat-Eurocommissaris Olivér Várhelyi lijkt de eerste kandidaat te zijn die het moeilijk had. Hoewel hij genoeg wist te vertellen over zijn portefeuille (Gezondheid en Dierenwelzijn) had hij het vooral zwaar vanwege zijn banden met de Hongaarse premier Viktor Orbán.
Vooral uit de progresieve hoek kreeg Várhelyi vragen die hem klem probeerden te zetten en meer dan eens indirecht vroegen commentaar te geven op de regering in zijn thuisland. “Wat een kwalijk gedram van progresief-links”, schrijft SGP-Europarlementariër Bert-Jan Ruissen tijdens de hoorzitting.
Várhelyi kreeg vooralsnog niet genoeg steun. Hij heeft nu tot maandag de tijd om extra schriftelijke vragen te beantwoorden. Vergelijkbaar met de hoorzitting van Wopke Hoekstra vorig jaar. Als die vragen beantwoord zijn, komen de Europarlementariërs weer bij elkaar om te bepalen of hij nu wel goedgekeurd wordt.
Europarlementariërs vrezen dat als ze Várhelyi definitief afkeuren ze het aan de stok krijgen met Orbán. Hij zou bijvoorbeeld ervoor kunnen kiezen om geen nieuwe kandidaat te leveren en daarmee het proces vertragen.
Woensdag 18.00 uur: Visserijcommissaris houdt niet hardnekkig vast aan pulsvisverbod
De beoogde Eurocommissaris voor Visserij Costas Kadis bevestigde woensdag tijdens zijn hoorzitting dat hij niet hardnekkig wil vasthouden aan het huidige EU-verbod op pulsvisserij. Kadis wil zonder taboes kijken naar nieuw beleid voor selectief vistuig. Daar zou ook pulsvisserij onder vallen.
Kadis legde zijn positie uit na vragen van BBB-Europarlementariër Sander Smit en SGP-Europarlementariër Bert-Jan Ruissen. Smit spreekt van “positieve signalen van welwillendheid uit Brussel na jaren van ellende voor de Nederlandse visserij.”
Woensdag 16.15 uur: Kadis zegt bureaucratie in vissector te verminderen
Costas Kadis, de kandidaat-Eurocommissaris voor Visserij, zegt de bureaucratische rompslomp in de vissector met 30 tot 35 procent te willen verminderen. “Een van mijn prioriteiten is alle huidige procedures na te gaan en te kijken waar en hoe ik bureaucratie kan weghalen”, antwoordt Kadis na vragen van PVV-Europarlementariër Ton Diepenveen.
Diepenveen maakt zich zorgen over de onevenredige druk op de sector. Vissers leven voorbeeldig alle regels na, zegt Diepenveen, maar dat maakt hun concurrentiepositie wel zwakker.
Woensdag 12.00 uur: Lahbib wil zich inzetten voor vrouwenrechten
De Belgische kandidaat-commissaris Hadja Lahbib krijgt de portefeuille Crisisparaatheid en Gelijkheid. Tijdens de ondervraging toonde de voormalig journaliste en huidig Belgisch minister van Buitenlandse Zaken zich zelfverzekerd en goed voorbereid.
Tijdens de ondervraging kreeg Lahbib kritische vragen over controverses uit haar verleden als minister van Buitenlandse Zaken, waaronder een reis naar de Krim en een visumkwestie met Iraanse functionarissen. Ze verdedigde haar journalistieke werk op de Krim en wees erop dat het Belgische parlement haar vertrouwen had behouden tijdens de visumaffaire.
Lahbib presenteerde haar plannen voor gelijkheid met verschillende speerpunten. Ze kondigde aan een nieuw plan te willen ontwikkelen om vrouwenrechten te promoten. Ook wil ze de lhbtq-strategie en het anti-discriminatiebeleid van de EU vernieuwen. Ze noemde verschillende concrete initiatieven zoals bewustwordingscampagnes en steun voor lhbtq-vriendelijke steden om de veiligheid en zichtbaarheid van deze gemeenschap te vergroten.
Met betrekking tot gelijke verloning wees ze op de nog altijd bestaande loonkloof tussen mannen en vrouwen van 12,7 procent in 2021. Volgens Lahbib schiet de uitvoering van bestaande EU-regelgeving tekort, zoals de richtlijnen voor werk-privébalans en loontransparantie.
Wat crisisparaatheid betreft, kondigde Lahbib aan dat ze een “robuuste EU-paraatheidsstrategie” wil ontwikkelen. Ze benadrukte dat de EU niet langer alleen moet reageren op crises, maar deze proactief moet voorbereiden. Daarbij verwees ze naar lessen uit de coronapandemie bij het garanderen van medische tegenmaatregelen.
Woensdag 10.00 uur: Goedkeuring van de Commissie zou kunnen stuklopen op Eurocommissaris Jessika Roswall
De Zweedse kandidaat voor de rol van Eurocommissaris (Milieu), Jessika Roswall, zweet vast peentjes. Tijdens haar hoorzitting gisterenavond heeft ze namelijk niet zo’n goede indruk op de Europarlementariërs achtergelaten.
Ze heeft niet genoeg expertise in het vakgebied, vrezen onder andere de sociaaldemocraten en de Groenen. Ze wist veel te zeggen over onderwerpen als de circulaire economie en het gebruik van biomassa om energie op te wekken. Maar zodra andere onderwerpen werden aangesneden draaide ze er vaak omheen. “Weinig concreet en veel open deuren”, laat Nederlandse Europarlementariër Gerben-Jan Gerbrandy weten op X.
Zo heeft ze twee keer het verzoek om haar actieplannen voor het verbannen van het giftige PFAS concreet te maken, genegeerd. Ook heeft ze niet voor een verbod gepleit, wat meerdere Europarlementariërs zorgen baart.
De officiële stemming over haar goed- of afkeuring vindt vandaag (woensdag 6 november) plaats om 14:30 uur.
Dinsdag 23:30 uur: Migratiecommissaris Magnus Brunner “geen showman”, maar wel behendig tennisser
Magnus Brunner, de voormalige Oostenrijkse minister van Financiën, probeerde tijdens zijn hoorzitting gisteravond op zijn eigen, onverstoorbare manier zijn visie op migratie, veiligheid en grenscontroles uiteen te zetten.
In een vrijwel volle zaal met Europarlementariërs die hem vanuit verschillende hoeken kritisch benaderden, bleef hij opvallend beheerst. Brunner liet al snel weten dat hij “geen showman” is, en dat werd duidelijk: hij hield zich consequent vast aan regels (één van zijn favoriete woorden) en gematigde antwoorden. En dat alles in beheerst, ietwat emotieloos Duits.
Brunner probeerde zijn aanpak als pragmatisch en toekomstgericht te presenteren, wat hij benadrukte door een “eerlijke en strikte” migratieaanpak voor te stellen. Hij wil het Parlement betrekken bij internationale migratieovereenkomsten en beloofde ook een nieuwe wet op deportaties tegen de zomer van 2025.
Toch bleef hij vaag over de exacte invulling van controversiële plannen, zoals het opzetten van ‘terugkeerhubs’ voor afgewezen asielzoekers buiten de EU. Dit stelde weinig parlementariërs tevreden, waardoor het draagvlak voor zijn benoeming nog steeds onzeker is.
Ondanks de spanningen waren er ook lichtere momenten. Brunner vergat niet om een parlementariër te feliciteren met haar verjaardag. Ook trok hij – als voormalig fanatiek tennisser – een parallel tussen zichzelf en kampioen Roger Federer, die hij bewondert voor zijn optimisme.
Brunner benadrukte dat hij, net als op de tennisbaan, zijn uitdagingen in deze nieuwe functie kalm en beheerst zal aangaan. Of deze onwrikbare houding hem door het goedkeuringsproces zal helpen, moet nog blijken.
Dinsdag 20.30 uur: Huisvesting- en Energiecommissaris Jørgensen moet Europese huizenmarkt repareren
De Deen Dan Jørgensen aast op het portfolio Energie en Huisvesting. Als het Parlement hem goedkeurt, wordt hij de eerste Eurocommissaris met een portefeuille die zich specifiek bezighoudt met de Europese huizenmarkten.
Aan humor ontbreekt het hem niet. Hij laat de zaal vol Europarlementariërs tijdens de hoorzitting geregeld lachen. Maar Jørgensen deinst ook niet terug voor de serieuze vraagstukken. Hij kaart de tekortkomingen van de huizen- en energiemarkten in Europa regelmatig aan.
“De EU is als kool- en staalunie begonnen, dus in de basis ging het om energie, toch? Eigenlijk is het dus een paradox dat juist energie een van de delen van onze interne markt is die niet echt werkt, of in ieder geval niet zo goed als we willen.”
Jørgensens eerste prioriteit is het omlaag brengen van de energieprijzen in Europa. Hij wil energiearmoede aanpakken, want door de hoge kosten die energie met zich meebrengt, hebben veel Europeanen moeite met het betalen van hun energierekeningen.
Ook de huizenmarkt heeft betere tijden gekend, geeft de Deense kandidaat-Eurocommissaris toe. Jørgensen gaat dan ook werken aan een ‘Europees plan voor betaalbaar wonen’. Hiermee wil hij de lidstaten onder andere ondersteunen bij het bouwen van huizen. Die hulp kan vooral gegeven worden op het financiële vlak, en door middel van technische informatie.
Bij zowel energie en huisvesting staan duurzaamheid en de klimaatdoelen centraal. Het is zeer waarschijnlijk dat de Deen met deze portefeuille aan de slag mag, want hij heeft een positieve indruk achtergelaten op de leden van het Europees Parlement.
Dinsdag 10:30 uur: Nieuwe EU-commissaris McGrath belooft strenge aanpak rechtsstaat
De Ier Michael McGrath, beoogd Eurocommissaris voor Justitie, heeft dinsdag tijdens zijn hoorzitting in het Europees Parlement beloofd stevig op te treden tegen landen die de rechtsstaat ondermijnen.
De voormalig minister van Financiën uit Ierland wil een directe koppeling maken tussen het naleven van EU-regels en het ontvangen van Europese subsidies. “Ik zal alle beschikbare middelen inzetten als fundamentele rechten worden geschonden”, verzekerde hij.
Naast het bewaken van de rechtsstaat wordt hij ook verantwoordelijk voor consumentenbescherming en privacywetgeving. De Ier kondigde aan dat hij snel werk wil maken van nieuwe regels voor eerlijke digitale handel. “We moeten voorkomen dat consumenten worden uitgebuit en dat sociale media-influencers mensen misleiden”, lichtte hij toe. Ook beloofde hij betere bescherming van kinderen op het internet.
Daarnaast staat de implementatie van de nieuwe Europese mediawet hoog op zijn agenda. Deze wet, die in augustus 2025 ingaat, moet de persvrijheid in de EU waarborgen. McGrath benadrukte dat hij hierbij geen enkele druk zal accepteren van lidstaten die de regels willen afzwakken.
Dinsdag 10:00 uur: Handel is afgevinkt
Maandag was ook ervaren rot Maroš Šefčovič aan de beurt, die handel en economische veiligheid in zijn portefeuille krijgt. Hij slaagde met vlag en wimpel voor zijn test. De Slowaak zetelt al sinds 2010 in de Europese Commissie.
Šefčovič liet tijdens zijn verhoor zien dat hij het klappen van de zweep kent. Vloeiend schakelend tussen drie talen pareerde hij vragen over handelsrelaties met China, Oekraïne en Taiwan. Zijn boodschap: de EU wil geen handelsoorlogen, maar zal zich wel verweren tegen oneerlijke praktijken. Opvallend was zijn aankondiging dat de EU klaarstaat met vergeldingsmaatregelen als China nieuwe handelsbeperkingen oplegt.
Dinsdag 09.30 uur: Transportcommissaris gisteren ook geslaagd
Het ziet er goed uit voor de Griekse Apostolos Tzitzikostas. Een lastige naam, daarom wordt hij informeel ook ‘Tzitzi’ genoemd. Als hij het haalt, krijgt hij de portefeuille Transport en Toerisme. Na zijn drie uur lange bevraging door de leden van de transport- en vervoerscommissie in het Europees Parlement kreeg hij luid applaus, ferme handdrukken, en zelfs wat knuffels toe.
Hoewel het Europees Parlement verdeeld is, weet Tzitzi het zeker: hij houdt sterk vast aan het plan om het produceren van auto’s met verbrandingsmotoren in 2035 strafbaar te maken. “We moeten ons aan het originele plan houden”, vertelt hij, “anders kunnen we geen stabiliteit en vertrouwen uitstralen”.
Ook vindt de Griek het een goed idee om het Schengengebied uit te breiden naar Bulgarije en Roemenië. In 2023 werden deze twee landen het lidmaatschap van Schengen ontzegd, onder andere door Nederlandse bezwaren. “Het is de hoogste tijd, want ze voldoen aan de criteria“, aldus Tzitzikostas.
Daarnaast gaat hij zich focussen op het efficiënter, duurzamer en veiliger maken van het Europese treinennetwerk. Zo wil hij in het eerste jaar van zijn mandaat een Europees boekingssysteem voor treintickets opzetten. Met zo’n systeem zou je gewoon één treinticket kunnen kopen op één platform als je een internationale reis gaat maken. Wel zo makkelijk. Ook gaat hij er alles aan doen om de deadlines van het Trans-Europese Transportnetwerk (TEN-T) te halen. Door middel van dit netwerk moet grensoverschrijdend vervoer makkelijker en duurzamer gemaakt worden.
Dinsdag 09:00 uur: Een blik op de landbouw-kandidaat
Nog even terug naar gisteravond? De belangstelling was enorm. Een lange rij stond al ruim een half uur voor het begin te wachten totdat ze de zaal in mochten om bij het verhoor van de nieuwe landbouwcommissaris Hansen te zijn. En voor lang niet iedereen was er een zitplaats. In de zaal hield de Luxemburger een echt landbouwverhaal, doorspekt met voorbeelden uit z’n eigen familie en een forse dosis realisme. Hij beloofde geen gouden bergen, alleen dat hij z’n best zou doen.
Om te beginnen bekende de nieuwe Eurocommissaris voor Landbouw dat hij op advies van z’n dokter minder rood vlees eet. Maar, zo benadrukte hij: “Dat wil ik vooral niet opleggen aan de rest van Europa. Ik ga niet zeggen: dit is wat u moet eten of dit moet u niet eten. Zo werkt de EU niet.” Hij gaf het antwoord op een vraag van Anna Strolenberg(Volt). Een van de twee Nederlanders die een vraag stelde aan Hansen. De andere was trouwens Bert-Jan Ruissen (SGP).
Hansen wil het liefst extra geld voor het landbouwbeleid, maar hij is ook realist. “Het regent geen geld in Brussel.” En dus is hij al blij als het huidige landbouwbudget de komende jaren intact blijft. Wel wil hij de spelregels voor inkomenssteun veranderen, hoewel ook dat lastig wordt. “De ene boer boert intensief op twee hectaren terwijl de andere nauwelijks iets doet en nu krijgen ze evenveel geld. Ik zou dat het liefst veranderen.”
Dinsdag 08.50 uur: Al vroeg aan de bak
Het Europees Parlement moet meteen weer aan de bak. Om 9:00 uur starten weer twee hoorzittingen. Deze keer van de Ierse kandidaat Michael McGrath (Democratie, Justitie en Rechtstaat) en de Bulgaarse Ekaterina Zaharieva (Onderzoek en Innovatie).
NSC-Europarlementariër Dirk Gotink is in ieder geval bij McGrath. Hij hoopt dat de kandidaat-Eurocommissaris zich hard in gaat zetten op de bescherming van de rechtsstaat. Want met te weinig inzet kan de rechtsstaatscrisis van Hongarije zomaar eens overslaan naar de rest van de EU, stelt Gotink.
Overigens hebben de vier kandidaten die gisteren voor het Europees Parlement moesten verschijnen, de toets gehaald. Dat betekent dat ze geen extra huiswerk hoeven te maken (meer schriftelijke vragen beantwoorden bijvoorbeeld). Tijdens de volgende plenaire vergadering in Straatsburg zullen ze daadwerkelijk geïnstalleerd worden.
Maandag 17.50 uur: Voor de Maltees is het nu afwachten
Het zit erop voor de Maltese kandidaat-Eurocommissaris Glenn Micallef. De nog jonge socialist – hij is pas 35 – kwam zonder kleerscheuren door zijn hoorzitting heen. Micallef maakt kans op een kleine portefeuille met ingewikkelde woorden: intergenerationele eerlijkheid, jeugd, cultuur en sport.
Micallef wil zich op een aantal zaken richten. Om jongeren een kans te geven in de maatschappij moet er volgens de Maltees gewerkt worden aan de woningmarkt en werkgelegenheid. Verder wil hij iets doen tegen cyberpesten en ervoor zorgen dat de samenleving gebruik kan maken van kunstmatige intelligentie zonder onderuit te gaan.
Opvallend: de voorzitter van de hoorzitting moest Europarlementariërs meerdere keren onderbreken. Ze hebben vaak maar één minuut de tijd om hun vraag te stellen. En als je als beleidsmaker ook nog even je eigen punt wil doordrukken, is een minuut niet genoeg.
Later vandaag horen we of Micallef goedgekeurd wordt of niet.
Maandag 16.00 uur: Hoe ziet de komende week eruit?
Terwijl de eerste hoorzittingen nog aan de gang zijn, kijken we even vooruit. In totaal vinden er deze en begin volgende week 26 hoorzittingen plaats. Hoekstra (Klimaat & Schone groei), de Nederlandse kandidaat, is donderdag 7 november aan de beurt. Volgende week dinsdag vinden de laatste hoorzittingen plaats.
Dat belooft een spannende dag te worden, legde GroenLinks/PvdA Europarlementariër Bas Eickhout maandagochtend alvast uit. Die dag staat de Italiaanse Rafaelle Fito (Cohesie & hervormingen) op de planning. De kandidaat is vooruitgeschoven door Georgia Meloni en de enige kandidaat uit de hoek van de conservatieven. Hij is als eerste aan de beurt. Daarna komen de Franse liberaal Stéphane Séjourné (Industrie) en de Spaanse socialiste Teresa Ribera Rodríguez (Schone transitie) aan bod. Drie grote namen die op veel politieke tegenstand stuiten.
Overigens maakte de onderzoeksdienst van het Europees Parlement alvast een mooi overzicht van de komende dagen:
Maandag 14.55 uur: In de startblokken!
De hoorzittingen zijn begonnen. De Slowaak Maroš Šefčovič en de Maltees Glenn Micallef trappen vandaag af. Maar de komende dagen komen ook de andere kandidaat-Eurocommissarissen aan de beurt. Eén voor één legt het Europees Parlement hen op de grill. Want de Europarlementariërs bepalen of de kandidaat-Eurocommissarissen geschikt zijn voor de functie én geschikt zijn voor de portefeuille die ze toegewezen kregen.
Šefčovič en Micallef zijn tegelijk aan de beurt. Ieder in een andere zaal in het Europees Parlement en tegenover hen telkens een andere groep Europarlementariërs. Šefčovič wil de Eurocommissaris voor Handel worden. Dus wordt hij door Parlementaire commissie Handel en Constitutionele Zaken verhoord.
In de Parlementaire commissie Handel zitten Bart Groothuis (VVD), Sebastian Kruis (PVV), Catarina Vieira (GroenLinks/PvdA) en Jessika van Leeuwen (BBB). In de commissie Constitutionele zaken zijn Thijs Reuten (PvdA/GroenLinks), Reinier van Lanschot (Volt), Tom Berendsen (CDA) en Marieke Ehlers (PVV) aangesloten.
Glenn Micallef wordt verhoord door de commissie Cultuur en Onderwijs in het Europees Parlement. De enige Nederlander die daar in zit is Brigitte van den Berg (D66).
