Voor de informele Europese top in Kopenhagen krijgt premier Dick Schoof een duidelijke opdracht mee van de Tweede Kamer. Er is brede steun voor het Europese plan om bevroren Russische tegoeden in te zetten voor Oekraïne. Over de aanpak van Slowakije en de uitbreiding van de EU lopen de meningen in Den Haag uiteen.

Oekraïne

Schoof benadrukte dat de NAVO leidend blijft op het gebied van veiligheid. Volgens hem blijft de NAVO de hoeksteen van de collectieve verdediging. Tegelijk maakte hij duidelijk dat er geen Europees leger komt. Nederland wil in Kopenhagen onder meer afspraken maken over samenwerking rond drones en het sneller opschalen van de wapenproductie.

Nederland blijft Oekraïne steunen. Schoof gaf aan dat ook het voorstel van de Europese Commissie om 200 miljard euro aan bevroren Russische tegoeden te gebruiken op Nederlandse steun kan rekenen. Hij vindt dat Rusland moet opdraaien voor de aangerichte schade. Een Kamermeerderheid steunt die lijn: een motie van Thom van Campen (VVD) en Derk Boswijk (CDA) om in Kopenhagen steun uit te spreken voor het voorstel kreeg voldoende stemmen.

Ook de mogelijke toetreding van Oekraïne en Moldavië tot de Europese Unie kwam aan bod. Schoof sprak zich in principe niet uit tegen uitbreiding, maar wees op het belang van hervormingen binnen de EU zelf. Hij reageerde terughoudend op het plan van voorzitter van de Europese Raad António Costa om landen stapsgewijs EU-lid te maken. Volgens Schoof moeten alle lidstaten uiteindelijk dezelfde rechten en plichten hebben.

Gaza

Het Amerikaanse vredesplan voor Gaza leidde tot discussie in de Tweede Kamer. Schoof noemde het plan een unieke kans op een staakt-het-vuren en op termijn ook op vrede. Niet alle partijen deelden dat optimisme. Kati Piri (GroenLinks–PvdA) herinnerde eraan dat een vergelijkbaar plan eerder al door Israël werd afgewezen. Stephan van Baarle (Denk) vond het kabinet te eenzijdig in zijn beoordeling en wees erop dat Israël nog altijd geen humanitaire hulp toelaat tot Gaza. Volgens hem is het onjuist om de verantwoordelijkheid voor vrede uitsluitend bij Hamas te leggen.

Slowakije

Ook kwam de situatie in Slowakije ter sprake, waar een grondswetswijziging de rechten van lhbtqi-personen inperkt en bovendien het nationale recht boven het Europese recht plaatst. Schoof noemde dat “teleurstellend en zorgelijk” en benadrukte dat Nederland vasthoudt aan de route via de Europese Commissie, die als hoedster van de verdragen verantwoordelijk is voor ingrijpen.

Volt vindt dat te afwachtend en wil dat Nederland zélf een klacht indient bij het Europees Hof van Justitie. “We kunnen hier niet te lang mee wachten. Laten we het duidelijke signaal geven dat we dit niet meer pikken,” zei Laurens Dassen. De VVD deelt de zorgen, maar volgt voorlopig de kabinetslijn. Wel waarschuwde Thom van Campen dat Nederland niet eindeloos kan wachten: “Het signaal van Nederland moet heel duidelijk zijn.” Dassen en Van Campen dienden samen een motie in die de regering oproept, mocht de Commissie in gebreke blijven, een formele klacht tegen Slowakije in te dienen bij het Hof van Justitie. De motie behaalde echter geen meerderheid.