Men kwam deze week vanuit alle hoeken van Europa naar Brussel om op het New European Bauhaus Festival te laten zien dat er al een hoop initiatieven bestaan om klimaatverandering tegen te gaan. Ook vanuit Nederland reisde men af naar Brussel om kennis en ervaring te delen. Het festival, georganiseerd door de Europese Commissie, brengt burgers uit alle lagen van de bevolking samen om onder meer te debatteren over kunst en klimaat. Het is een gelegenheid om de waarden van New European Bauhaus zoals schoonheid, duurzaamheid en samenhorigheid te verkennen en na te gaan met welke kracht maatschappelijke uitdagingen kunnen worden aangepakt.
Een crisis van de verbeelding
Het New European Bauhaus-initiatief roept ons allen op om samen een duurzame en inclusieve toekomst op te bouwen die mooi is voor onze ogen, geesten en zielen. Met het festival in Brussel deze week blies de Europese Commissie die gedachte extra leven in. Er werden ook kritische noten over het huidige klimaatbeleid gekraakt. “De klimaatcrisis vraagt om radicale veranderingen, en dat vraagt om radicale ideeën”, zei Ruben Pater, professor aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten (KABK) in Den Haag. Volgens Ruben Pater zitten we vast in ons klimaatbeleid omdat we niet in staat zijn ons leven anders voor te stellen dan het op dit moment is.
Met ‘groen kapitalisme’ – het idee dat we de hendels van de markt kunnen gebruiken om het gebroken milieu te herstellen – komen we er volgens Pater niet. “We kunnen ons niet uit de crisis consumeren”, zei hij. “Want wat heb je aan de aandelenmarkt op een dode planeet?” Hij benadrukt dat je verder moet kijken dan je neus lang is. “In Europa missen we de verbeelding om het continent te zien vanuit de ogen van anderen”, zei hij. Transnationale samenwerkingen noemt hij daarom essentieel. “Want”, zei Pater, “Europa is zelf ook rijk aan ideeën. Waarom zouden we die kennis dan niet delen?”
Waar wetenschap, kunst en technologie samenkomen
Om klimaatverandering tegen te gaan, kunnen we in plaats van naar de toekomst ook naar het verleden kijken. “De klimaatcrisis is het gevolg van het feit dat we onze kennis van cultureel ergoed overboord hebben gegooid”, zei Sneška Quaedvlieg–Mihailović, secretaris-generaal van de organisatie Europa Nostra in Den Haag. “We kunnen veel leren van onze voorouders om vervolgens met gelijke waarden te innoveren.” Europa Nostra zet zich in om cultuur en cultureel erfgoed centraal te stellen in het Europese project. En bij dat project kan innovatie niet ontbreken.
“Innovatie moet een betekenis hebben, een doel, en moet op waarden gebaseerd zijn”, was de boodschap. Ontwikkelingen binnen het New European Bauhaus-initiatief moeten daarom steunen op de drie E’s: “Ze moeten ecologisch, ethisch en esthetisch zijn.” Dat wil zeggen dat innovatie goed moet zijn voor het milieu, moreel juist moet zijn en mooi. Wetenschap, kunst en technologie spelen hierin een centrale rol en hebben dankzij het New European Bauhaus een kans om samen te komen. “Het New European Bauhaus biedt ons de kans om onze samenwerking te versterken en te verdiepen”, zei Quaedvlieg–Mihailović.
