Kernenergie en gas duurzaam? Die vraag lag gisteren in het Europees Parlement op de vergadertafel. Vandaag werd gestemd over een mogelijk bezwaar tegen het voorstel van de Europese Commissie om gas en kernenergie op te nemen in de Europese groene taxonomie, een lijst met . Maar er werd in het Parlement geen meerderheid bereikt: geen bezwaar dus. En zo worden kernenergie en gas voortaan bestempeld als groen. Een teleurstelling voor enkele Nederlandse Europarlementariërs waaronder Bas Eickhout (GroenLinks), die het voorstel liever terug naar de tekentafel had zien gaan.
Gillende jongeren
De EU-taxonomie is in feite een lijst die aangeeft welke economische activiteiten als duurzaam worden beschouwd door de Europese Unie. Het Europees Parlement had de mogelijkheid zich met een veto uit te spreken tegen de plannen van de Europese Commissie. In dat geval hadden 352 van de 705 Europarlementariërs voor het bezwaar moeten stemmen. Dat is niet gebeurd. Onder luid boegeroep – zowaar gillende jongeren op de publieke tribune, bemerkt verslaggever Laurens Boven – werd de uitslag over het mogelijke bezwaar bekend: 328 stemmen tegen, 278 voor en 33 onthoudingen. “Verrader, verrader”, roepen jongeren gehuld in rode T-shirts (met daarop ‘bedrog’) vanaf de tribune boven de plenaire zaal.
Teleurstellende taxonomie
Aan Nederlandse zijde is de teleurstelling groot, bijvoorbeeld bij de Europese PvdA-fractie: “Deze stemming is een pijnlijke en beschamende terugval voor de Europese Unie als aanvoerder in de strijd tegen klimaatverandering”, stelt Europarlementslid Paul Tang (PvdA). “Europa vervalt hiermee van klimaatleider tot klimaatachterblijver. Zelfs Rusland heeft gas geen groen label gegeven in haar eigen taxonomie. Het is spijtig dat rechtse partijen, inclusief VVD en CDA, grotere fans zijn van Poetins gas. Het is nu zaak te voorkomen dat deze stemming een precedent schept voor de rest van de wereld om de klimaatambities te temperen. Eickhout (GroenLinks): “Het is een rampzalig signaal naar investeerders en de rest van de wereld dat de Europese Unie investeren in fossiel gas vanaf nu als een duurzame activiteit erkent.”
Daar is Europarlementslid Tom Berendsen (CDA) het niet mee eens: “Het is een kwestie van verantwoordelijkheid nemen. Als we onze klimaatdoelen willen behalen, hebben we de luxe niet om technologieën uit te sluiten.” Volgens Berendsen speelt kernenergie een belangrijke rol in het Europese energiesysteem en is het, samen met zonne- en windenergie, een stabiele en schone manier van energie opwekken. “De taxonomie is juist een uitnodiging aan private investeerders: investeer mee in ons schone energiesysteem van de toekomst.”
Bovendien, zo stelt Berendsen, wordt gas helemaal niet groen genoemd in de taxonomie: “De taxonomie stelt vast wanneer – en terecht alleen onder strenge voorwaarden – investeringen in gas een bijdrage kunnen leveren aan het behalen van de klimaatdoelen.” Een voorbeeld: schone gastechnieken die meer vervuilende kolencentrales vervangen.
Lange aanloop
PvdA-Europarlementariër Tang stond afgelopen week nog samen met collega’s voor het Europees Parlement in Brussel om kritiek te uiten op het taxonomievoorstel. Volgens Tang zou het de klimaatambities van de Europese Unie tenietdoen.
En dat niet alleen, investeren in gas zou de afhankelijkheid van gasleverancier Rusland wellicht vergroten. Europarlementariër Peter van Dalen (ChristenUnie) stemde daarom voor het bezwaar: “Hoewel ik investeringen in nucleaire energie zeker niet wil ontmoedigen, vind ik het uiterst onverstandig om nu de deur verder open te zetten voor investeringen in gas.” Zowel voor het klimaat als voor onze geopolitieke positie is dit niet de juiste keuze, stelt Van Dalen. “Sinds de Russische invasie van Oekraïne willen we minder afhankelijk worden van gas, in het bijzonder van gas dat afkomstig is uit Rusland. Het is begrijpelijk dat de regering van Oekraïne de Europese Unie heeft opgeroepen investeringen in gas niet in de taxonomie te plaatsen.”
Toch is er ook een lichtpuntje volgens Tang. Zo zouden verschillende investeerders al hebben aangekondigd dat ze gas en kernenergie uit hun portefeuille blijven weren. Volgens deze investeerders doet de Europese Unie met deze groene taxonomie aan greenwashing en doet ze zich op deze manier dus groener voor dan ze is. “Ik roep bedrijven, banken, pensioenfondsen en verzekeraars op om zelf hun verantwoordelijkheid op te nemen en hun steentje bij te dragen aan het behalen van de klimaatdoelstellingen van Parijs.”
