“Maar dat mag niet ten koste gaan van de artistieke vrijheid!” stelt Erik Kessels, oprichter van communicatiebureau Kesselskramer.
Hij kijkt kritisch naar de vernieuwingen in Creative Europe 2021-2027, het nieuwe ondersteuningsprogramma van de Europese Commissie voor de culturele en audiovisuele sector. Daarin wordt nu ook meer aandacht gevraagd voor klimaatverandering, gendergelijkheid en culturele diversiteit. Dit zijn thema’s die de EU vaker wil terugzien in door hen gesubsidieerde projecten.
Dat betekent dat initiatiefnemers die in aanmerking willen komen voor een Europese subsidie rekening moeten houden met klimaatverandering en gendergelijkheid. Of dat zal werken? Kessels heeft daar zijn twijfels bij: “Iedereen kan roepen dat ze werk maken van gendergelijkheid en rekening houden met de klimaatverandering, maar het moet van binnenuit komen. Of die nieuwe eisen daarbij helpen, dat weet ik niet”.
Belangrijk of beklemmend?
Beklemmend volgens Erik Kessels, oprichter van communicatiebureau Kesselskramer. “De eisen zijn sturend. In designprojecten, grafisch ontwerp en architectuur kan je behoorlijk gemakkelijk denken aan bijvoorbeeld het milieu, maar de autonome kunst moet totaal open zijn”.
Dat dit niet altijd het geval is, heeft Kessels vorig jaar zelf ondervonden met zijn fotoexpositie Destroy My Face. Het project, dat onderdeel was van het door Creative Europe gesponsorde BredaPhoto, kreeg online veel kritiek en werd daarom vroegtijdig gestaakt. Een kunstwerk dat volgens Kessels was bedoeld “om een dialoog te starten” werd daardoor monddood gemaakt.
Dichter bij elkaar
Dirk Verhoeven van DansBrabant is positief. De organisatie is in aanmerking gekomen voor een subsidie van Creative Europe door haar bijdrage aan het project Micro/Macro Dramaturgies in Dance. Daarbij worden mensen met verschillende achtergronden door dansworkshops dichter tot elkaar gebracht. Volgens Verhoeven sluit de Europese aandacht voor inclusiviteit en gendergelijkheid goed aan bij de missie van DansBrabant: “Het matcht de tijdsgeest, dansverenigingen zijn hier al veel langer mee bezig”.
“En de filmsector ook!” zegt Noortje van de Sande. De oprichter van streamingplatform Picl is enthousiast over de opname van de nieuwe thema’s in Creative Europe. Dat de Commissie via dat programma aandacht vraagt voor gendergelijkheid en klimaatverandering, toont aan dat de EU haar cultuursector serieus neemt. Verhoeven concludeert: “Het gaat niet alleen om zalen vullen, we willen impact maken”.
Geen censuur op cultuur
Maar mag dat dan alleen met thema’s die de EU heeft uitgestippeld? Met andere woorden: krijg je alleen een subsidie als je de nadruk legt op klimaatverandering en gendergelijkheid? Albert Meijer, adviseur bij Creative Europe Desk Nederland, meent van niet: “De initiatiefnemer beslist zelf of die thema’s terugkomen in het onderwerp of in de werkwijze van het project. Inclusie en duurzaamheid zijn belangrijke thema’s in alle Europese programma’s, en dus ook in Creative Europe, maar het zijn zeker niet de enige thema’s die terugkomen binnen Creative Europe aanvragen”. Meijer geeft wel aan dat subsidieaanvragen die toegespitst zijn op de voor Europa belangrijke thema’s meer kans maken om te slagen. Er lijkt dus ruimte te zijn voor andere thema’s, maar de EU drukt met het nieuwe Creative Europe programma wel degelijk haar stempel op de culturele sector.
Feiten over Creative Europe 2021-2027
Het project Creative Europe is het steunfonds van de EU voor de culturele en audiovisuele sector. Het doel van het zevenjarige programma is om de samenwerking tussen mensen uit de creatieve sector in Europa te bevorderen. Dit doet de EU door subsidies te geven aan culturele en audiovisuele projecten met een Europese invalshoek. Zo heeft elke lidstaat heeft een Creative Europe Desk waar cultuurorganisaties een aanvraag kunnen doen voor een subsidie. Het nieuwe Creative Europe programma verschilt van het oude (2014-2020) op 3 manieren:
* Budget: het budget van Creative Europe 2021-2027 is verhoogd van 1,46 miljard naar 2,4 miljard euro.
* Structuur: er zijn drie deelprogramma’s opgericht. Media voor de ondersteuning van de audiovisuele sector, Cultuur voor het versterken van cultureel erfgoed, muziek, architectuur en literatuur en ten slotte Cross-sectoraal dat vooral verschillende sectoren wil verbinden.
* Inhoud: kandidaten voor een subsidie moeten aantonen dat ze rekening houden met Europese thema’s zoals gendergelijkheid en klimaatverandering.
