De belangrijkste plek daarbij is de voorzitter van de Europese Commissie. Wie wordt de opvolger van Ursula von der Leyen? De huidige voorzitter heeft zich nog niet uitgelaten over haar toekomst. Maar als ze door wil heeft ze om te beginnen steun nodig uit Duitsland, want het is de Duitse regering die een kandidaat voordraagt voor de volgende Europese Commissie. Bovendien heeft ze de steun nodig van de regeringsleiders, die benoemen de Commissievoorzitter immers. Maar ze heeft eveneens de steun nodig van haar eigen Europese Partij de EVP (christendemocraten). En daar wringt de schoen op dit moment.

De christendemocraten zijn nog niet overtuigd dat Von der Leyen de juiste vrouw is om ook de komende vijf jaar voorzitter van de Europese Commissie te zijn. Ze werd in 2019 gekozen op basis van een groen programma, ze kreeg de steun van zowel de Groenen als de Sociaaldemocraten in het Europees Parlement, nadat ze had gezegd de klimaatplannen (de Green Deal) met volle overtuiging te zullen uitvoeren. En die belofte heeft ze gehouden. Ze heeft het niet alleen over klimaat, ze handelt er ook naar en dat zorgt voor onrust bij de christendemocratische fractie.

De baas – Manfred Weber – vindt dat er niet al te dogmatisch met de Green Deal moet worden omgegaan. De wereld van nu is een andere dan de wereld op het moment dat Von der Leyen werd gekozen tot voorzitter van de Europese Commissie.

Is er een alternatief?

Dat wordt lastig en het is een beetje spelen met vuur, maar met de voorzitter van het Europees Parlement, Roberta Metsola, hebben de christendemocraten een enorme troef in handen. Ze is christendemocraat, afkomstig uit een kleine lidstaat (Malta) en vrouw. Hoewel hij al een paar keer haar naam had laten vallen, pikten de Duitse media pas vorige maand de uitspraken van Manfred Weber op. Hij had gezegd dat zijn partij over twee uitstekende kandidaten beschikt die voorzitter van de volgende Europese Commissie kunnen worden.

Weber vermeed zorgvuldig om te kiezen en zorgde er ook voor dat hij zelf niet genoemd werd. De Duitser was in 2019 kandidaat, samen met Frans Timmermans als zogeheten spitzenkandidaat, maar uiteindelijk besloten de regeringsleiders om een eigen kandidaat te kiezen en dat werd Ursula von der Leyen.

Wie bepaalt het?

Dat is het gevaarlijke aan de strategie van Weber. Uiteindelijk beslissen de leiders en het is nog maar de vraag of volgend jaar de christendemocraten een meerderheid hebben in de Europese Raad, waar elk land één stem heeft. Vanwege het machtsevenwicht zullen ook de liberalen en de sociaaldemocraten een belangrijke post willen hebben. De liberalen azen op de plek van Von der Leyen, premier Rutte wordt, ondanks dat hij niet wil, vaak genoemd en ook de sociaaldemocraten willen graag de voorzitter van de komende Europese Commissie leveren.

En dan zijn er nog De Groenen in Duitsland, die mogen de nieuwe Duitse Eurocommissaris leveren, tenzij Von der Leyen aanblijft. Dat is het grootste probleem voor Weber, want als hij gokt op Metsola weet hij zeker dat de nieuwe Duitse Eurocommissaris geen christendemocraat is. Vandaar dat hij voorlopig alle ballen in de lucht houdt.

Meer van dit soort verhalen lezen? Neem dan hier een gratis abonnement op de nieuwsbrief Brussels Peil, samengesteld onze hoofdredacteur Bert van Slooten (cartoon). Elke zondagochtend in je mailbox.