“Ik wist meteen: dit is killing voor mijn beroepsgroep.”
Toen een maand geleden de eerste arrestaties bekend werden in het Brusselse omkoopschandaal Qatargate, sloeg Milos Labovic de handen voor zijn ogen. De Nederlander, geboren uit een Servische moeder en een Montenegrijnse vader, werkt al jaren als lobbyist in Brussel.
Een lobbyist, zegt hij, probeert in opdracht van een bedrijf of organisatie de mening van politici, bestuurders en journalisten bij te sturen. “Maar omkoping zit zéker niet in onze gereedschapskist. En toch was mijn eerste gedachte toen Qatargate uitbrak: dit schaadt het imago van mijn werk en dat van mijn collega’s.”
Smeergeld
Voor wie het heeft gemist: in de alsmaar uitdijende corruptieaffaire Qatargate worden huidige en voormalige Europarlementariërs ervan verdacht zich te hebben laten omkopen door Qatar en Marokko. Beide landen hebben – ieder op verschillende dossiers – er belang bij om in het Europees Parlement “de mening bij te sturen”.
Qatar hoopt in het Europees Parlement steun te krijgen voor het opheffen van de visumplicht van Qatarezen die naar Europa willen reizen. Marokko heeft baat bij gunstige visserijafspraken met Europa.
Daarvoor moeten die landen dus in de Brusselse bubbel zijn, om er politici te belobbyen.
Maar de grens tussen lobby en omkoping wordt steeds vager, schrijft NRC Handelsblad in een meeslepende reconstructie van de ‘Marokkaanse lobby’ in Brussel. Hoe het uiteindelijke wegvallen van die grens er in de praktijk uitziet weten we inmiddels allemaal: foto’s van de door de Belgische politie in beslag genomen koffers met smeergeld gingen de hele wereld over. “Deze verschrikkelijke affaire heeft natuurlijk niets met het werk van lobbyisten te maken, dit is gewoon pure criminaliteit”, zegt Labovic.
Tegelijk beseft hij dat door Qatargate alle negatieve beeldvorming rond het fenomeen lobby weer volop leeft. In de media dook de afgelopen weken dan ook het verhaal op over de Brusselse undercoveroperatie van Britse journalisten in 2011. Die gaven zich uit voor lobbyisten en vonden drie Europarlementariërs bereid om voor een beloning van 100.000 euro hun stemgedrag op een specifiek dossier aan te passen.
‘Lobbygate’ was geboren. En het was de alarmbel: voor lobby in de EU-hoofdstad, waar ruim 30.000 lobbyisten actief zijn, moesten strengere regels gaan gelden, zoals aanmelding in een zogeheten lobbyregister. Maar die aanmelding bleef vrijwillig. Ook nu, naar aanleiding van Qatargate, is de roep om strengere regels er weer, maar scepsis over de effectiviteit ervan is groot.
Zeeuwse vlasboeren
Labovic heeft zijn eigen methode gevonden om openheid van zaken te geven: hij schrijft boeken over zijn werk als lobbyist. Aanstaande donderdag, 12 januari, presenteert hij in het Brusselse Holland House zijn nieuwe boek Lobbyist van Zeeland – een onbescheiden titel die lijkt te verwijzen naar de heroïek van Soldaat van Oranje. “Maar dat was écht niet mijn opzet hoor”, belooft Labovic.
Al jaren is hij ‘de man in Brussel’ namens de provincie Zeeland. Eén van zijn opdrachten was om Europees subsidiegeld binnen te halen ter ondersteuning van de Zeeuwse vlasboeren.
“Er was twee miljoen euro nodig. Ik had in de wetgeving een artikel gevonden dat de basis legde onder een rechtmatige en doeltreffende aanvraag van het geld. Je moet natuurlijk wel weten hoe het hier werkt. In Brussel is geen ruimte voor amateurs.” Achter de schermen in de EU-bubbel was er nog wel een ingewikkelde politieke uitruil nodig met Franse aardappelboeren die ook aanspraak op die pot met geld deden.
“Maar daar zijn we goed uitgekomen”, zegt Labovic. “De Zeeuwen kregen wat ze wilden en de Fransen kregen wat ze wilden. Missie geslaagd.”
Tijn Sadée is correspondent pendelend tussen Brussel en Zuidoost-Europa. Volg hem op zijn reisblog Balkandashboard.
