Door Tijn Sadée, correspondent pendelend tussen Brussel en Zuidoost-Europ

Het is zijn materiaal, hij lééft ervan. Maar de politieke absurditeiten in Hongarije stapelen zich in dusdanig tempo op, dat zelfs de alerte stand up comedian András Somogyi het amper kan bijhouden. “Never a dull moment”, lacht hij, nippend aan een glas in een café in hoofdstad Boedapest.

In zijn land staat Somogyi bekend als dé imitator van de autocratische premier Viktor Orbán die al ruim twaalf jaar onafgebroken aan de macht is. Jaren waarin Orbán zich – met homofobe wetgeving, hard antimigratiebeleid en racistische uitspraken – ontpopte tot kwelgeest van de Europese Unie. Op Europese toppen in Brussel valt er met Orbán, die zichzelf een ‘illiberaal’ noemt, dan ook weinig te lachen.

Maar voor komiek Somogyi (37) vormen Orbán en diens politieke entourage juist een onuitputtelijke bron van hilariteit. Nauwgezet bestudeerde hij de mimiek, de zenuwtics, en het stemgeluid van de premier. Het resultaat: met zijn Orbán-persiflages trekt Somogyi volle zalen; de filmpjes worden massaal gedeeld.

“Soms denk ik, het wordt hoog tijd voor een nieuwe premier, want ik heb alle grappen nu wel gemaakt. Maar gelukkig word ik telkens weer verrast met nieuwe, tenenkrommende ontwikkelingen in de politiek.”

‘Brussels’ onweer

Naar voorbeelden daarvan hoef je niet ver te zoeken, blijkt op de dag dat ik Somogyi ontmoet: de nationale feestdag op 20 augustus jongstleden. Hongaren vieren dan de stichting van hun land met steevast, ter afsluiting, vuurwerkshows door het hele land.

Maar tegen de achtergrond van groeiende economische malaise hebben in de dagen ervoor tientallen burgemeesters het vuurwerk in hun steden afgeblazen, uit protest tegen het regeringsbeleid. Het is ongepast om in deze crisistijd belastinggeld de lucht in te schieten, vinden de burgemeesters. Dit is geen tijd voor duizendklappers en gillende keukenmeiden. Door het hele land verschijnen zelfs antivuurwerkposters.

Orbán daarentegen wil van geen wijken weten. “Dit wordt het grootste vuurwerkspektakel in de geschiedenis van Hongarije”, kondigt zijn woordvoerder aan. Maar op de dag zelf, als aan de Donaukade in Boedapest honderden vuurwerkmakers de laatste voorbereidingen treffen voor Orbáns show, komt het Hongaarse KNMI met slecht nieuws: volgens de meteorologen van het weerinstituut dreigt er die avond heftig onweer, ‘het vuurwerk kan niet doorgaan’.

Een pijnlijk besluit, want op dat moment zijn al tienduizenden aanhangers van Orbán naar Boedapest afgereisd, extra gemotiveerd door de gesubsidieerde bierprijs van omgerekend amper een euro per halve liter. “Oei, dit gaat Orbán niet leuk vinden”, zegt komiek Somogyi als hij het nieuws hoort. Maar al snel bedenkt hij met pretoogjes een sketch waarin Orbán een denkbeeldige toespraak houdt om uit te leggen wiens schuld het is dat het volk voor niks is gekomen.

In het café schraapt Somogyi zijn keel, schudt zijn bovenlichaam los en begint aan zijn Orbánpersiflage. “Het onweer is door Brussel en George Soros op ons afgestuurd. Maar kijk, beste Hongaren, wij overleven, want wij zijn christenen, en daarom neemt de wereld een voorbeeld aan ons.” Aan andere cafétafels wordt gelachen, iedereen herkent de kenmerkende bassende stem van hun premier.

Censuur

Als Somogyi op feestjes van bedrijven of ambtenaren wordt gevraagd om op te treden wordt hij steeds vaker van tevoren aangeklampt door de organisatie. Ze smeken me bijna: “‘Maak alsjeblieft géén grappen over Orbán. Alle anderen mag je zo belachelijk maken als je wilt.’ Die censuur werkt niet echt, want zodra ik op het podium klim neemt de passie de overhand en beheers ik me niet.”

Terwijl Somogyi nog een paar persiflages improviseert ontwikkelt zich buiten het café een absurde werkelijkheid die geen enkele komiek had durven bedenken. Als die nationale feestavond het onweer alsnog uitblijft, starten aan Orbán gelieerde media een haatcampagne tegen de ‘KNMI’-meteorologen. Die hebben het vuurwerkspektakel onterecht geannuleerd en worden uitgemaakt voor ‘saboteurs in dienst van de oppositie’.

Een paar dagen later spreekt de regering-Orbán het onverbiddelijke vonnis uit: de twee hoogste ambtenaren van het meteorologisch instituut worden ontslagen. In Hongarije, en ver daarbuiten, komt er protest op gang tegen het gedwongen ontslag. Maar Orbán houdt zich doof. Met een week vertraging, op 27 augustus, worden alsnog zijn vuurpijlen afgestoken.

Volg Tijn op zijn reisblog www.balkandashboard.com