Brussel zet zich schrap voor zoveelste botsing met Viktor Orbán

De Hongaarse premier Viktor Orbán blokkeert een broodnodig steunpakket voor Oekraïne. Een extra Europese top moet soelaas bieden.

4 min. leestijd
Bron foto: Council Press

De Oekraïense schatkist is bijna leeg. Als de bodem wordt bereikt, is dat desastreus voor de oorlog tegen Rusland. Brussel beseft dat het nu of nooit is om nieuwe financiële steun goed te keuren.

Veto

Maar: de Hongaarse premier Viktor Orbán blokkeert het steunpakket met zijn veto. Bij een eerdere Europese top in december was hij onvermurwbaar. De andere EU-leiders willen hem donderdag – op een extra Europese top – toch nog op andere gedachten brengen. De spanning zal wellicht hoog oplopen: heel wat leiders hebben de buik vol van deze boeman. 

De officiële Hongaarse redenering luidt dat het land te veel corruptieproblemen ziet in Oekraïne. Een senior EU-diplomaat noemt het “een vals argument”. Het steunpakket bevat voldoende garanties tegen misbruik. “Ambtenaren hebben alle voorbereidingen getroffen, ook in Nederland.”

Splitsen in schijven

Er ligt nu een steunpakket van 50 miljard euro op tafel. 17 miljard euro daarvan zijn giften, de overige 33 miljard euro leningen. Het geld is niet bedoeld voor militaire steun, maar om de Oekraïense overheid overeind te houden. Denk aan de salarissen van ambtenaren, verpleegkundigen en leraars. 

Hongarije deed eerder in januari een tegenvoorstel. In plaats van het volledige steunpakket in één keer goed te keuren, wil Hongarije het steunpakket splitsen in verschillende schijven, waarbij alle lidstaten elk jaar een nieuwe schrijf goed moeten keuren.

Chantage

Maar daar hebben de andere EU-leiders weinig zin in. Het voorstel zou Orbán immers elk jaar opnieuw de gelegenheid geven zijn veto in te zetten – als een chantagemiddel. Zo is hij op dit moment al in een armdrukwedstrijd verwikkeld met de Europese Commissie over 10,4 miljard euro uit het coronaherstelfonds. Geld voor Hongarije dat de Commissie blokkeerde omdat de regering Orbán de rechtsstaat in eigen land afbreekt.

Abonneer je nu op de nieuwsbrief Democratie & Rechtsorde

Orbán zette zijn veto al vaak in als chantagemiddel. Telkens wanneer een nieuw sanctiepakketten tegen Rusland unaniem goedgekeurd moest worden door de lidstaten, en ook het Zweedse NAVO-lidmaatschap blokkeert Hongarije nog altijd.

Omdat het Oekraïense steunpakket van vitaal belang is voor de toekomst van het Europese continent, hebben leiders nu de buik vol van de Hongaarse chantage. “Geen van de 26 andere EU-landen is bereid hier in mee te gaan”, vertelt de EU-diplomaat.

Ondermijning Hongaarse economie

Een document van de Europese Raad dat dit weekend naar de pers uitlekte, is veelzeggend. Het omvat een plan dat de Hongaarse economie moet ondermijnen, als Orbán vandaag niet toegeeft. Europese leiders zouden samen in het openbaar zeggen dat ze, vanwege Orbáns “niet constructieve houding”, er alles aan zullen doen om alle EU-financiering richting Hongarije droog te leggen. Dat moet de financiële markten zo veel schrik aanjagen dat ze zich massaal tegen de Hongaarse munt keren. 

Hierop kroop Orbán weer in zijn slachtofferrol: “Hongarije wordt gechanteerd omdat het een eigen mening heeft over migratie, de oorlog in Oekraïne en genderpropaganda.” In een interview met het Franse weekblad Le Point zei hij dat het plan “een armageddon” zou zijn voor de Hongaarse economie, een allesvernietigende catastrofe.

Tactisch naar het toilet

Orbán kan ook nog ‘tactisch naar het toilet‘ gaan. Bij de vorige Europese top verzette Hongarije zich ook tegen de start van de EU-toetredingsgesprekken met Oekraïne. Omdat Orbán op een ‘tactisch’ moment ‘naar het toilet ging’ konden al de andere lidstaten wel akkoord gaan en was er unanieme goedkeuring.

“Technisch gezien is dat opnieuw mogelijk. Maar ik kan me niet voorstellen dat dit weer gebeurt, rekening houdend met Orbáns positie”, aldus de EU-diplomaat. Bovendien zou datzelfde scenario zich dan nog eens moeten voltrekken, wanneer het steunpakket voor Oekraïne vervolgens voor de EU-ministerraad komt.

Mooi idee
Eerste reacties
Strak plan
Schiettent
Chefsache
Nieuwe wet

Meer over deze zes fases in het Europese besluitvormingsproces lees je hier.