Demissionair premier Mark Rutte noemt het “waanzinnig nieuws”. Regeringsleiders zijn het donderdagavond eens geworden over het starten van de toetredingsonderhandelingen met Oekraïne en Moldavië. Dwarsligger Viktor Orban, president van Hongarije, verliet op het juiste moment de zaal waardoor de rest van de regeringsleiders unaniem voor de onderhandelingen konden stemmen. De Oekraïense president Volodimir Zelenski sprak na de vergadering van een overwinning voor Oekraïne en Europa.

Het beloofde een moeilijke Europese top te worden. Oekraïne werd kort na de Russische inval Europees lidmaatschap beloofd. Daar moest het land wel het een en ander voor doen. Aan Europees lidmaatschap zijn voorwaarden verbonden. Zo moet corruptie aangepakt worden, moeten rechters in Oekraïne onafhankelijk hun werk kunnen doen en moet het land de financiën op orde hebben. Daar heeft Oekraïne grote stappen in gezet, concludeerde de EU onlangs. Toch was het starten van de toetredingsonderhandelingen met Oekraïne niet vanzelfsprekend. De Hongaarse president Orban lag dwars. Hij noemde het toelaten van Oekraïne tot de EU een “grote fout”.

Unanimiteit

De doorbraak is volgens Rutte te danken aan de Duitse bondskanselier Olaf Scholz. Het was zijn idee om Orban tijdens de stemming even de zaal te laten verlaten. Bij vergaderingen over toetredingen van nieuwe landen moeten alle EU-landen het eens zijn. Met Orban niet in de zaal was het dus mogelijk voor alle landen die wel nog aanwezig waren om voor het starten van de onderhandelingen te stemmen. Dat betekent een unaniem besluit op papier en voor Orban in eigen land nog steeds de mogelijkheid om te zeggen: ‘Ik heb niet voor gestemd’.

Premier Rutte is tevreden met de doorbraak. “Ik had vanmorgen niet verwacht dat het zou lukken”, zei hij vannacht na afloop van de onderhandelingen. Dwarsliggers overhalen om tijdens belangrijke stemmingen even naar buiten te gaan, wordt niet de nieuwe norm, waarschuwt hij. Toch ziet hij het niet als iets ongebruikelijks. “Ook in de Tweede Kamer gebeurt het wel eens dat iemand achter een gordijntje verdwijnt”, grapte Rutte.

Steunpakket

Een ander belangrijk punt op de agenda was het financiële steunpakket voor Oekraïne. 50 miljard euro. Met 17 miljard aan giften en 33 miljard aan leningen moeten Oekraïense overheidsdiensten overeind gehouden worden. Ook daar lag de Hongaarse president Orban dwars. Geen goed getimede wc-pauze deze keer. Regeringsleiders hebben besloten in januari verder te onderhandelen over de steun aan Oekraïne. “We hebben nog tijd. Oekraïne zit niet binnen enkele weken zonder geld”, aldus Rutte.