‘De morgenster’ van Karl Ove

Een snikheet Noorwegen is het decor van de nieuwste roman van de Noorse schrijver Karl Ove Knausgård, De morgenster. Vorig jaar uitgegeven in het Nederlands, zijn eerste roman sinds het zesde en laatste deel van Knausgårds veelgeprezen, autobiografische Mijn Strijd-reeks. Voor liefhebbers van Mijn Strijd voelt De morgenster vertrouwd: Knausgårds rauwe, meeslepende schrijfstijl doet in haast alles aan zijn eerdere werk denken. Alleen heet de hoofdrolspeler in zijn nieuwste roman niet Karl Ove Knausgård, maar staan acht volwassenen in de Noorse stad Bergen centraal.

Een snikheet Noorwegen, dat alleen is al een onheilspellend gegeven. Als er dan ook nog uit het niets een gigantische, nieuwe ster aan de hemel verschijnt, zoeken de hoofdrolspelers naar antwoorden. Zijn de hitte en de ster een aankondiging van het ineenstorten van het klimaat, of zijn het goddelijke tekens die het einde der tijden aankondigen?

Grote, zo niet onmogelijk grote thema’s. Maar de kracht van De morgenster zit hem misschien wel in het alledaagse. Waar Knausgård in eerder werk triviale situaties uit de jaren tachtig tot in detail kon beschrijven – neem het zetten van een pot koffie of het schoonmaken van, bijvoorbeeld, een badkamer – lukt dat hem in zijn nieuwste boek weer. Nu niet in de wereld van een aantal decennia geleden, maar in de realiteit van vandaag. En dat is knap: geloofwaardig over het verleden vertellen is iets anders dan het heden treffend vatten. Dat heden maken we immers allemaal dagelijks mee.

Bergen

Een typische klimaatroman is het daarmee niet. Want hoewel de lezer op dat gebied tot denken wordt aangezet, gaat De morgenster over veel meer. Bijbelse verwijzingen, gemixt met een aantal fantasy-achtige componenten en personages die met individuele problemen worstelen. Maar uiteindelijk blijft toch het gevoel over dat het boek over ons gaat, over de wereld, en hoe die door ons verandert.

En of het een echt zomerboek is? De morgenster nodigt uit tot nadenken. Dat kan natuurlijk prima onder een tentzeil, in een strandstoel of een koel, middeleeuws gebouw. Het boek is een speciale tip voor vakantiegangers die het zuiden van Noorwegen opzoeken, de stad Bergen specifiek. Want Bergen staat bekend als één van de meest regenachtige plekken van Europa, dus wie voor de zóveelste keer moet schuilen voor een hoosbui, kan de Morgenster openslaan en denken: een snikheet Bergen, dat bestaat dus ook. Hoewel het in Knausgårds universum lastig is daar wat positiefs in te zien.