Belgische EU-voorzitter droomt van Europese ‘Industrial Deal’

Brusselse Nieuwe blikt vooruit op de plannen van het Belgische EU-voorzitterschap.

4 min. leestijd

Met de jaarwisseling hebben de Spanjaarden het voorzitterschap over de Raad van de EU overgedragen aan de Belgen. In de Raad zitten ministers per vakgebied samen om namens hun lidstaat over nieuwe Europese wetten te stemmen.

De voorzitter van de EU speelt daarbij een belangrijke rol: hij bepaalt de agenda van de bijeenkomsten en kan zo bepalen wat prioriteit krijgt in de Brusselse wettenfabriek. Ook leidt het Belgisch voorzitterschap het komende half jaar de onderhandelingen met het Europees Parlement en de Europese Commissie.

Industrial Deal

Bovenaan het Belgische prioriteitenlijstje: industrie en concurrentievermogen. De liberale Belgische premier heeft al herhaaldelijk zijn zorgen geuit over het ondernemingsklimaat voor Europese bedrijven. Met name de groene doelen van de EU zorgen voor heel wat extra kosten en regelgeving voor bedrijven.

De Belgen pleiten daarom voor een ‘Europese Industrial Deal’ die hand in hand moet gaan met de Europese klimaatplannen (Green Deal). Desondanks staat België wel volop achter de Green Deal en wil het zijn voorzitterschap gebruiken om de uitrol ervan in goede banen te leiden.

Om de EU aantrekkelijk voor bedrijven te houden, wil de Belgische voorzitter ook de energie-unie (die de EU onafhankelijker moet maken van ingevoerde energie) afwerken. Daarvoor staan er nog grote hervormingen van de Europese elektriciteitsmarkt op de planning. Ook de kapitaalmarktenunie willen de Belgen afronden. Die moet ervoor zorgen dat het makkelijker wordt om aandelen uit een ander EU-land te kopen, waardoor Europese bedrijven makkelijker kapitaal kunnen ophalen.

Groene industrie

Een spannend dossier dat de brug tussen industrie en klimaat moet gaan vormen is de net-zero-industriewet. Daarmee wil Brussel ervoor zorgen dat de industrie sneller overstapt op bepaalde groene technologieën. Zo wil de EU niet alleen klimaatvriendelijker en onafhankelijker worden, maar ook een sterke concurrentiepositie behouden op het wereldtoneel. Verder moet de ontwikkeling en opschaling van groene technologieën meer werkgelegenheid gaan scheppen.

Zowel de lidstaten als het Europees Parlement hebben onderling al hun standpunt aangenomen over deze industriewet. Nu is het aan de Belgische EU-voorzitter om de twee naar een compromis te loodsen.

Rechtsstaat

Een ander, naar eigen zeggen, speerpunt voor de Belgen: democratie en rechtsstaat. Onze zuiderburen willen inzetten op meer inspraak voor de burger, met een bijzondere focus op de participatie van jongeren. Daarbij willen ze ook focussen op onderwijs, levenslang leren, mobiliteit en sport. Om democratische waarden te bevorderen, wil België zich hard maken voor de onafhankelijke pers. Op dit moment is er al een voorlopig akkoord tussen de lidstaten en het Europees Parlement over een wet die zich hierover buigt (Media Freedom Act). Maar daar moeten de technische details nog van ingekleurd worden.

Hetzelfde geldt voor het nieuwe migratiepact – een dossier waarbij de Belgen al jarenlang een voortrekkersrol spelen. België worstelt immers ook al jaren met een crisis in de asielopvang. De Spanjaarden konden vlak voor het einde van hun voorzitterschap nog voor een akkoord zorgen over de nieuwe Europese migratieregels. Maar ook hier moeten de laatste details nog ingekleurd worden.

Half jaar werk in twee maanden

De Belgen zullen wel flink aan de bak moeten. Door de Europese verkiezingen van juni gaat Brussel halfweg het Belgische voorzitterschap immers volop in campagnemodus, waardoor de wettenfabriek naar de laagste versnelling schakelt. Met zo’n 140 wetsvoorstellen die nog op tafel liggen, moeten ze flink doorwerken. De Belgen mikken op eind februari om alle politieke deals rond te hebben. Zo is er nog tijd voor het juridisch personeel voor de praktische uitwerking.

Halfweg hun voorzitterschap zullen de Belgen daarom overschakelen op de grotere langetermijnthema’s waarmee Brussel worstelt. Denk aan de toetreding van nieuwe landen tot de EU, zoals Oekraïne en Moldavië, en de hervormingen die nodig zijn om een EU van die omvang goed te laten werken. Het zijn onderwerpen waarover nu nog geen concrete wetsvoorstellen op de plank liggen, maar waar de EU al wel over moet brainstormen.

Die onderwerpen liggen in het verlengde van de strategische agenda waar de Europese leiders zich tijdens een top in juni over buigen. Daarbij beslissen ze in grote lijnen over de koers die de EU tot 2029 moet gaan varen.