De initiatiefwet moet zorgen voor zogeheten ‘ketenverantwoordelijkheid’ bij bedrijven. Simpel gezegd betekent het dat Nederlandse bedrijven een zorgplicht dragen voor de goede omstandigheden bij hun toeleveranciers op het gebied van mensenrechten en duurzaamheid. Er mag geen kinderarbeid of milieuschade plaatsvinden in de productieketen. En het verkopende bedrijf is hiervoor verantwoordelijk.

Ongelijk speelveld

Europa werkt ook aan strengere regels op dit gebied, met als doel de handel eerlijker maken en een gelijk speelveld op de Europese handelsmarkt te creëren. Dat gelijke speelveld staat met de Nederlandse initiatiefwet volgens Ingrid Thijssen, voorzitter van de VNO-NCW, nu onder druk.

“Er moet wetgeving komen over dit punt, daar is iedereen het over eens. Alleen kan het niet zo zijn, dat Nederlandse bedrijven andere regels hebben dan andere Europese bedrijven. Als je impact wil maken, moet dat gelijk worden getrokken,” stelt Thijssen in de Tweede Kamer.

Maria van der Heijden van MVO Nederland, het grootste duurzame-bedrijvennetwerk van Europa hamert ook op een gelijk speelveld. Ze ziet nu al een kloof in het bedrijfsleven tussen ondernemers die handelen op een eerlijke en verantwoordelijke manier, en bedrijven die dat niet doen. “Bedrijven die de mensenrechten schenden hebben nu een voordeel. Dat kan niet de bedoeling zijn en daar is wetgeving voor nodig.”

Ook baggeraar Boskalis pleit voor Europese wetgeving. “Het gaat ons om een zeker ondernemingsklimaat. Met deze initiatiefwet staat dat onder druk. Eenduidigheid en samenwerking is essentieel, dat is Europees beter te regelen.” Het bedrijf overweegt om uit Nederland te vertrekken wanneer de initiatiefwet in praktijk zou worden gebracht.

CO2-reductie

Thijssen is met name kritisch op de passage over CO2-reductie in de initiatiefwet. “Geen land ter wereld gaat zo ver als Nederland. De geschetste doelen zijn onhaalbaar voor veel bedrijven.’ Ze begrijpt ook niet waarom er van de Europese lijn wordt afgeweken. “Er zijn goede, eerlijke en duidelijke Europese afspraken. Deze wet doorkruist de Europese plannen waarin afgesproken is dat we met zijn allen 55 procent minder uitstoten, de een meer dan de ander. In deze initiatiefwet staat dat elk bedrijf 55 procent minder moet uitstoten in 2030. Dat is niet te doen voor iedere ondernemer.”

“Daarnaast zorgt deze passage voor een oneerlijke concurrentiepositie van bedrijven op de Europese markt. Deze passaga leidt tot een enorm ongelijk speelveld. Verduurzamen is goed, maar op deze manier schiet je jezelf in de voet, stelt Thijssen.”

VNO-NCW ook kritisch op Europese plannen

Thijssen uit ook kritiek op de grote hoeveelheid Europese wetgeving. “Ik ben wel bezorgd over de opeenstapeling van regeldruk vanuit Nederland en de EU op de lange termijn. De administratieve last zal met deze ontwikkelingen dermate hoog worden dat het concurrentievermogen van de bedrijven verminderd zal worden. Als we zo doorgaan, vernietigen we de welvaart van de volgende generaties. Het moet gaan over verduurzamen, maar de publieke voorzieningen moeten ook betaald kunnen worden in de toekomst.”

Hoewel VNO-NCW pleit voor een Europese aanpak is de werkgeversorganisatie ook kritisch op het voorstel van de Europese Commissie vorig jaar. In het voorstel zou te veel vrijheid zijn voor de lidstaten, waardoor het gelijke speelveld onder druk staat.