De plannen van verschillende Nederlandse politieke partijen lopen mogelijk aan tegen de grenzen van Europese regels. Dat blijkt uit de doorrekening van de verkiezingsprogramma’s door het Centraal Planbureau (CPB). Vooral voorstellen op het gebied van zorg, belastingen en woningcorporaties brengen risico’s met zich mee rond de regels voor staatssteun in de Europese Unie.

Zorgplannen

Verschillende partijen, waaronder GroenLinks-PvdA, NSC, ChristenUnie en Volt, willen het zorgstelsel aanpassen door de nominale zorgpremie fors te verlagen en de inkomensafhankelijke bijdrage (IAB) te verhogen. Volgens het CPB blijven deze plannen op papier grotendeels budgetneutraal, maar verschuiven de lasten van gezinnen naar bedrijven, met miljarden euro per jaar.

De Europese Commissie kan die aanpassingen echter beschouwen als staatssteun, omdat de overheid dan ingrijpt in de financiering van de private zorgverzekeringsmarkt. Dat zou volgens EU-regels kunnen betekenen dat verzekeraars indirect bevoordeeld worden ten opzichte van andere bedrijven. Het CPB waarschuwt daarom dat deze maatregelen kwetsbaar zijn: de Europese Commissie zou ze kunnen afwijzen of eisen dat Nederland de wijziging terugdraait.

Botsen

Ook het voorstel van GroenLinks-PvdA om woningcorporaties vrij te stellen van vennootschapsbelasting roept Europese vragen op. Een vrijstelling zou volgens het CPB kunnen worden gezien als een vorm van oneerlijke bevoordeling van publieke woningbouworganisaties ten opzichte van commerciële verhuurders. De Europese Commissie houdt streng toezicht op dit soort belastingvoordelen binnen de interne markt.

De plannen van NSC en SGP om hogere werkgeverspremies te heffen bij de inzet van arbeidsmigranten kunnen ook botsen met Europese regels. Volgens het CPB bestaat het risico dat deze maatregelen in strijd zijn met het EU-beginsel van gelijke behandeling, dat bepaalt dat werknemers uit andere EU-lidstaten niet fiscaal of juridisch mogen worden benadeeld. Als Brussel oordeelt dat Nederland met zulke heffingen discriminatie veroorzaakt, kan dat leiden tot aanpassingen of zelfs boetes.