Het CDA kiest in zijn conceptverkiezingsprogramma ‘Bouwen op vertrouwen’ voor een pro-Europese koers. De partij zegt in te zetten op gemeenschappelijke Europese schulden, committeert zich aan het Parijse klimaatakkoord en kijkt voor migratie ook veel naar Europa. De partij wil sleutelen aan hoe besluitvorming werkt in Europa: Een sterk Europa houdt in dat “we kritisch moeten zijn op het eigen functioneren”, schrijft het CDA.

Veto afschaffen

Om Europa optimaal te laten functioneren, stelt het CDA enkele wijzigingen voor. Lidstaten die de rechtsstaat beschadigen of vernielen, moeten hard worden aangepakt. Denk aan het korten op EU-fondsen of het afpakken van stemrecht. Ook wil de partij dat landen geen veto meer kunnen uitspreken in het buitenlandbeleid van de EU. De partij pleit voor meerderheidsbesluitvorming.

Om de Europese economie te laten groeien, stelt het CDA voor om het mededingingsbeleid te herzien, zowel nationaal als Europees. Ook moet Europa inzetten op een gezamenlijke kapitaalmarkt, zo schrijft de partij. Ook moeten gemeenschappelijke schulden worden toegestaan, zodat geïnvesteerd kan worden in publieke goederen die de veiligheid en autonomie versterken. Er moet daarnaast meer ruimte komen voor “een Europa van verschillende snelheden en variaties”, zodat niet de hele EU wordt opgehouden door lidstaten die niet willen of kunnen meedoen.

Klimaatafspraken

Het CDA committeert zich tot de Europese klimaatdoelen, zoals afgesproken in het Klimaatakkoord van Parijs. De partij wil dat Europese klimaatdoelen helder worden gesplitst: de zware industrie en energiebedrijven vallen onder één gezamenlijk Europees systeem (ETS), terwijl voor sectoren als landbouw, verkeer en gebouwen nationale reductiedoelen blijven gelden. Zo blijft de EU verantwoordelijk voor de grote uitstoters, maar ligt de uitvoering in andere sectoren vooral bij de lidstaten. Het CDA pleit voor een Europees verbod op PFAS, microplastics en andere schadelijke stoffen en chemicaliën “in consumentenverpakkingen en materialen waar ze niet van essentiële waarde zijn”.

Om meer schone energie op te wekken, wil het CDA doorgaan met de ontwikkeling van twee nieuwe kerncentrales. Daarnaast wil het in Europa samenwerken om kleine, modulaire kernreactoren te ontwikkelen. Ook voor de windparken op zee wil het CDA de kosten delen met buurlanden.

Asielaanvraag aan de buitengrenzen

Het Europese Asiel- en Migratiepact is de basis voor de nationale aanpak, zo schrijft de partij. Asielzoekers die bij de buitengrens geen recht op bescherming blijken te hebben, moeten direct worden teruggestuurd. De Europese grens- en kustwacht Frontex krijgt meer capaciteit en er komt een zogeheten tweestatusstelsel: wie kansrijk is, krijgt sneller een permanente status, anderen slechts tijdelijk verblijf. Daarnaast wil het CDA dat de EU migratieovereenkomsten sluit met landen aan de buitengrenzen om terugkeer en opvang beter te regelen en onderzoekt het de mogelijkheid om asielaanvragen al buiten de EU te behandelen, in veilige derde landen.

Het CDA wil fors investeren in defensie en pleit voor een sterke Europese dimensie. Nederland moet voldoen aan de nieuwe NAVO-norm van 3,5 procent van ons nationale verdienvermogen in 2035, met een eerste stap richting 2030. Tegelijkertijd wil de partij dat Nederland vooroploopt bij de opbouw van een Europese pijler binnen de NAVO, inclusief een Europese Veiligheidsraad.

Meer maatwerk in landbouw

Ook over het landbouwbeleid gaat het CDA in op de rol van Europa. Het CDA wil in Europa inzetten op aanpassing van de Nitraatrichtlijn. De ‘one size fits all’-aanpak werkt niet meer, stelt de partij. Het CDA zegt zich in Europa ook hard te maken voor maatwerk binnen het gemeenschappelijk landbouwbeleid en voor Europese samenwerking binnen de visserij.

Tot slot schrijft het CDA over de Europese techsector. De partij wil investeren in een Europese cloud- en, chipsector en AI. De partij vindt dat er een Eurocommissaris voor AI moet komen. Het CDA wil dat het Nederlandse ‘large language model GPT-NL’ verder wordt ontwikkeld en dat er een AI-fabriek komt in Noord-Nederland. Het CDA wil platforms die zich niet aan de regels houden, hard aanpakken. Nederland moet het initiatief nemen voor de aanscherping van de Digital Services Act, waarmee we platforms als Telegram en X dwingen meer te doen om desinformatie en schadelijke of zelfs criminele content te weren, aldus het CDA.

Het verkiezingsprogramma van het CDA is nog niet definitief, dat gebeurt na afloop van het congres op zaterdag 6 september.