Het is je vast wel eens opgevallen: in steeds meer actiefilms vluchten criminelen van land naar land. Van Praag naar Rome en van Rome naar Amsterdam. Binnen de Europese Unie kun je nu eenmaal gemakkelijk landsgrenzen oversteken. Dan komt Europol om de hoek kijken: zij strijden tegen ernstige internationale criminaliteit en terrorisme in alle Europese lidstaten.
Politienetwerk
Zware criminele en terroristische netwerken vormen een groot gevaar voor de veiligheid in de Europese Unie. Denk bijvoorbeeld aan drugshandel, het witwassen van geld, vervalsing van de euro en mensensmokkel. Bij dit soort criminele activiteiten komt Europol in actie.
Europol, officieel: Agentschap van de Europese Unie voor samenwerking op het gebied van rechtshandhaving. Simpel gezegd: de gezamenlijke opsporingsorganisatie van Europese politiekorpsen. Europol zelf mag geen opsporingen uitvoeren en mensen arresteren.
Wat doen ze dan wel?
Europol verzamelt en analyseert informatie over criminaliteit. Alles registeren ze in een systeem voor de politie. Ook publiceren ze jaarlijks rapporten over drugshandel en terrorisme. Deze informatie wisselen de Europese lidstaten onderling uit. Europol heeft niet alleen connecties binnen de Europese Unie, maar werkt ook samen met andere partnerlanden en internationale organisaties. Ze hebben kantoren in Amerika, Colombia, Turkije en Australië. In totaal werken voor Europol 1.299 mensen.
Nu we weten wat Europol zou moeten doen, duiken we in de jaarverslagen om te zien wat ze hebben gedaan. Wat hebben waargemaakt? We bekijken het meest recente jaarverslag van 2019. Europol ontving dat jaar een budget van 138,3 miljoen euro.
Actiedagen
Europol organiseert de zogenaamde Joint Action Days (JADS). Op deze dagen komen de politiekorpsen van de EU-lidstaten samen in actie in de strijd tegen synthetische drugs en nieuwe psychoactieve stoffen, tegen mensenhandel, de smokkel van migranten en valsheid in geschrifte. Tijdens de Joint Action Days van 2019 werden in 23 landen tegelijk controles uitgevoerd. Op een dag in september werden 124.000 personen gecontroleerd, naast meer dan 29.000 voertuigen en 3.500 verdachte locaties. De speurders bezochten nachtclubs, bordelen, privéflats, massagesalons en hotspots zoals treinstations, luchthavens en grensgebieden.
Opbrengst Joint Action Days in september 2019:
– 476 slachtoffers geïdentificeerd (waarvan 16 minderjarigen)
– 162 verdachten aangehouden (41 voor mensenhandel)
– 707 nieuwe onderzoeken geopend
– 20 valse documenten in beslag genomen
De rest van het jaar werden er tijdens 19 dagen via andere controles:
– 1068 mensen gearresteerd en 707 nieuwe onderzoeken geopend
– voor 85 miljoen euro drugs in beslag genomen
– voor 1,1 miljoen euro sigaretten en 1.223 kg tabak in beslag genomen
– 129 vervalste of misbruikte documenten in beslag genomen
– 116 beschermde diersoorten in beslag genomen
Data verzamelen
Naast deze acties houdt Europol zich vooral bezig met het uitwisselen van informatie. Dat gebeurt via Europol Informatie Systeem (EIS). Er wordt informatie over criminele organisaties, verdachte personen en locaties uitgewisseld en met elkaar in verband gebracht. Van het informatiesysteem wordt steeds meer gebruik gemaakt. In 2019 gebeurde dat 5,3 miljoen keer. Vier jaar eerder was dat nog maar 633 duizend keer. De helft van de informatie in de database gaat over terrorisme. Het tweede meest besproken thema is drugstransport (in 12 procent van de gevallen).
Met de snelle vooruitgang van digitalisering in de Europese Unie komen er nieuwe dreigingen bij, zoals cybercriminaliteit. Hierover bracht Europol 1084 verslagen uit. In 2019 werden 47 zaken van kindermisbruik aan het licht gebracht.
Europol over Nederland
Onlangs publiceerde Europol over Nederland. Naar aanleiding van de coronaprotesten tijdens de pandemie uitte Europol in het jaarlijks rapport zijn zorgen over terreurdreigingen op het continent. De onderzoekers ontdekten dat gewelddadige terreurgroepen nepnieuws over corona gebruiken om propaganda voor hun eigen doelstellingen verder te verspreiden.
Europol en Eurojust?
Europol is trouwens niet hetzelfde als Eurojust. Het Europees orgaan voor justitiële samenwerking in strafzaken is ook gevestigd in Den Haag, maar heeft andere taken. Eurojust ondersteunt de Europese lidstaten bij de gerechtelijk vervolging van criminelen en terroristen waarbij twee of meer lidstaten betrokken zijn. Eurojust zorgt ervoor dat de nationale gerechtelijke instellingen van de lidstaten goed kunnen samenwerken. Europol richt zich meer op de samenwerking tussen de nationale politiediensten.
Eurojust behandelen we woensdag in een nieuw zomerrapport. Morgen duiken we in de boeken van het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA), het orgaan dat de kwaliteit van geneesmiddelen controleert binnen de Europese Unie.
Lees op Brusselse Nieuwe ook ons zomerrapport over het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) en Eurojust.
