Terwijl de lidstaten het maar niet eens worden, is het Europees Parlement er wel in geslaagd een standpunt in te nemen over de nieuwe Europese begrotingsregels.

Een-op-een

De Europese begrotingsregels moeten ervoor zorgen dat lidstaten hun staatsschulden en begrotingstekorten onder controle houden. Maar de huidige regels zijn zo streng dat veel landen zich er in de praktijk niet aan houden.

De Europese Commissie deed hierop een voorstel waarin centraal staat dat lidstaten een-op-een met de Commissie een traject voor schuldafbouw mogen afspreken. Dat traject moet beter aansluiten op individuele problemen dan de oude regel die voor iedereen hetzelfde is.

“Voldoende ruimte om te investeren in onze toekomst, maar rekening houdend met de houdbaarheid van de schuld: het blijft balanceren”, vat CDA-Europarlementariër Esther de Lange het samen.

De cijfers

Concreet willen Europarlementariërs dat landen waarbij de staatsschuld tussen de 60 procent en 90 procent bedraagt, deze doen dalen met 0,5 procent per jaar. Voor landen met een staatsschuld boven de 90 procent moet dit 1 procent zijn.

Die schuldafbouw moeten ze in de praktijk doorvoeren gedurende een periode van vier tot zeven jaar. Maar het afbouwpercentage wordt berekend als een gemiddelde over een hypothetisch langere periode van veertien tot zeventien jaar. Het idee hierachter is dat de landen bepaalde langetermijnhervormingen kunnen doorvoeren die in het begin meer kosten, maar uiteindelijk wel voor gezondere overheidspapieren gaan zorgen.

Vooralsnog lijken de lidstaten met hun onderlinge onderhandelingen op soortgelijke percentages af te stevenen.

Groene investeringen

Verder wil het Europees Parlement dat lidstaten vijf jaar extra kunnen krijgen voor hun schuldafbouw wanneer ze “strategische investeringen” doen om de gemeenschappelijke EU-doelen te behalen. Denk bijvoorbeeld aan de energietransitie.

GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout onderstreept het belang hiervan: “De wereld staat in brand. Als we ons nu vastbinden met regels die de noodzakelijke investeringen belemmeren voor een veilig en groen Europa, snijden we onszelf in de vingers.”

Ook willen Europarlementariërs dat wanneer een land een nieuwe regering krijgt, deze opnieuw afspraken mag maken met de Europese Commissie over het traject van schuldafbouw.

Redden “de grote vier” de boel?

Opvallend: de Europarlementariërs reppen enkel over schuldafbouw, en niet over begrotingstekorten. En precies over de berekening van het begrotingstekort, blijven de lidstaten kibbelen. Met name over de vraag of landen rentebetalingen mogen meerekenen, zorgt nog voor discussie. Duitsland denkt van niet, Frankrijk ziet geen probleem.

Vorige week zaten de EU-ministers van Financiën nog samen om tot een doorbraak te komen over de nieuwe begrotingsregels. Een informeel diner tot in de late uurtjes moest soelaas bieden. Maar het mocht (vooralsnog) niet baten. Minister Kaag vertelde na afloop wel dat een compromis heel dichtbij is.

De komende dagen gaan “de grote vier”, zoals Kaag ze noemt (Frankrijk, Duitsland, Italië en Spanje), om de tafel zitten om een oplossing te bedenken. De Nederlandse minister verwacht ook regelmatig te zullen aanschuiven. Het is de bedoeling om nog voor de kerst een oplossing te vinden.

Van het begrotingsregels tot het coronaherstelfonds, elke woensdag ontvang je een overzicht van de laatste ontwikkelingen. Abonneer je hier.