Acht jaar lang zaten de onderhandelingen tussen de lidstaten muurvast. Maar dit jaar kwam er dan toch witte rook voor de nieuwe Europese migratieregels. Voor de kerst sloten de lidstaten en het Europees Parlement een akkoord. Woensdag stemt het voltallige Europees Parlement hier definitief over.

“Het is onze plicht om aan burgers te laten zien dat de Europese Unie iets kan leveren”, reageert Europarlementariër Sophie in ‘t Veld (Volt).

20.000 per migrant

Wanneer een land overspoeld wordt met asielaanvragen, kan dit land volgens het nieuwe EU-migratiepact asielzoekers overdragen aan andere EU-landen. Die andere landen krijgen dan de keuze tussen accepteren of ‘afkopen’. De prijs per migrant die een land weigert: 20.000 euro. Landen die met een hoge asielinstroom kampen, zouden zo op financiële steun kunnen rekenen van de buurlanden die zelf geen migranten willen opvangen. 

Als het van de Tweede Kamer afhangt, gaat Nederland massaal gebruik maken van die afkoopregeling. Een meerderheid ging akkoord met een motie van Joost Eerdmans (JA21), die het kabinet daar nu al toe oproept. Het was een spannende stemming waardoor er hoofdelijk werd geteld. De motie kon rekenen op een nipte meerderheid: 75 stemmen voor en 74 stemmen tegen.

Opsluiten aan de grens

Een ander onderdeel van de deal dat opvalt, zijn de versnelde grensprocedures. Asielzoekers die uit een lijst met veilige landen komen, zoals Marokko, en dus weinig kans maken op asiel, krijgen een versnelde asielprocedure. Die mag maximaal negen maanden duren. In afwachting van het resultaat worden de asielzoekers opgesloten in centra aan de Europese grens.

Alleenreizende minderjarigen worden niet opgesloten. Gezinnen met kinderen wel. Voor het Europees Parlement was dat een gevoelig punt. Als compromis is afgesproken dat deze gezinnen tijdens de procedure voorrang krijgen. 

“Ook goed is dat kinderen van dag één een vertegenwoordiger krijgen. Die vertegenwoordiger moet erop toezien dat hun juridische rechten niet geschonden worden”, vertelt In ‘t Veld. “Maar een volledig verbod op het vasthouden van kinderen hebben we er jammer genoeg niet doorheen gekregen.” 

Abonneer je nu op de nieuwsbrief Democratie & Rechtsorde

Mensenrechten

In ‘t Veld vertelt verder dat het migratiepact zal vallen of staan bij de uitvoering ervan door de lidstaten: “In de handen van een overheid die de Europese waarden hoog in het vaandel draagt, kan dit pakket voor verbetering zorgen. Maar in de handen van overheden die het niet nauw nemen met mensenrechten kan het ook leiden tot het langer vasthouden van migranten.”

Mensenrechtenorganisaties hebben er in elk geval een hard hoofd in. “Mensen op de vlucht worden straks minder goed beschermd. De asielaanvraag wordt minder toegankelijk. Meer mensen worden aan de grens van hun vrijheid beroofd. En verantwoordelijkheden worden afgeschoven naar landen buiten Europa”, zegt Eve Geddie van Amnesty International. Ook Vluchtelingenwerk Nederland trok al aan de alarmbel.